1991
HELENA PRZYBYŁEK-PORĘBNA
Pamiętne zdjęcie młodej dziewczyny, która idzie na czele powstańczego pochodu, niosąc biało-czerwony sztandar, jest jednym z symboli Poznańskiego Czerwca. Helena Przybyłek-Porębna miała wtedy 20 lat.
Urodziła się 29 marca 1936 roku w Uchorowie w biednej rodzinie robotników rolnych. Od 1 stycznia 1956 roku pracowała w Poznaniu jako tramwajarka. W Czarny Czwartek 28 czerwca 1956 roku wzięła udział w spontanicznym wybuchu społecznego gniewu. Przed gmachem Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego została ciężko raniona w nogi serią z karabinu maszynowego. "Upadłam. Bardzo krwawiłam. Sztandar się skrwawił. Pogotowie zabrało mnie na Długą", wspominała tamto wydarzenie. Trzy lata później jedną nogę jej amputowano, druga nigdy nie odzyskała sprawności.
Po stłumieniu powstania była prześladowana przez UB. Zamieszkała w Magdalenowie pod Kaliszem, utrzymując się z bardzo skromnej renty. To, co stało się w Czerwcu, zaważyło na całym jej życiu. Po latach mówiła: "Tymi rocznicami Czerwca mierzę moje udręki". Zmarła 4 kwietnia 1993 roku w Magdalenowie.
Była bohaterką i ofiarą robotniczego zrywu. W 1956 roku poznańscy powstańcy żądali od władzy chleba i prawdy, zapoczątkowując, co okazało się później, szereg społecznych protestów w powojennej, socjalistycznej Polsce. Po wydarzeniach czerwcowych komunistyczne władze musiały już zawsze pamiętać, że społeczeństwo może zareagować na ich decyzje otwartą niezgodą.
Wielu poznaniaków pamięta o bohaterskiej tramwajarce, jej postać pojawia się we wspomnieniach i relacjach, chociaż nie zawsze opowiadający wiedzą, jak się nazywała. Jest ona niewątpliwie, obok zastrzelonego Romka Strzałkowskiego, ikoną tamtego buntu. Dziecko i młoda kobieta będą już na zawsze w szczególny sposób uosabiać wszystkich uczestników i ofiary Poznańskiego Czerwca 1956.
W 50. rocznicę poznańskiego powstania z inicjatywy kaliskiej "Solidarności" na cmentarzu w Dębe odnowiono nagrobek, na którym napisano: "Helenie Przybyłek-Porębnej, ciężko rannej uczestniczce robotniczego protestu Poznańskiego Czerwca 1956 r., w 50. rocznicę wydarzeń".
Rada Miasta Poznania, nadając Honorowe Obywatelstwo uczestniczce Czerwca "56, symbolicznie uhonorowała wszystkich powstańców. Uchwałę w tej sprawie podjęto na sesji 4 czerwca 1991 roku.