2016
GERARD COFTA
Urodził się w 1933 w Poznaniu, jest z wykształcenia fizykiem. Pracował jako pedagog m.in. w liceach nr VI oraz XII, wcześniej w Technikum Samochodowym, a także jako wykładowca akademicki. Pochodzi z rodziny przybyłej do Poznania na XX w. Wielu przedstawicieli tej licznej rodziny o tradycjach patriotycznych i pracy organicznej wywierało istotny wpływ na życie Poznania. Wspomnieć należy chociażby cenionego i znanego archeologa, prof. Aleksandrę Coftę-Broniewską, znanego fizyka teoretycznego - prof. Henryka Coftę, Eugeniusza Coftę - współtwórcę i wieloletniego pracownika Głosu Wielkopolskiego, Włodzimierza Coftę - twórcę architektury krajobrazu jako odrębnej dziedziny i człowieka zasłużonego dla odbudowy powojennej Poznania, Stanisława Coftę - członka władz przedwojennych Poznania, czy wreszcie zmarłego w opinii męczeństwa podczas II wojny światowej w obozie w Żabikowie kapłana i społecznika - ks. Czesława Coftę. Ojciec Gerarda Cofty po uzyskaniu przez Polskę niepodległości, po Powstaniu Wielkopolskim, zapoczątkował na Śródce działalność znanej piekarni i cukierni. W latach stalinowskich, w związku z prowadzonymi represjami, zakład został zamknięty. Szczególną zasługą Gerarda Cofty, jest jego zaangażowanie na rzecz Śródki a przez to i Poznania. Działalność tę prowadził przede wszystkim w zainicjowanych strukturach Rady Osiedla Ostrów Tumski-Śródka-Zawady integrującej wszelkie inicjatywy dotyczące tej części miasta. W pewnym sensie działalność Rady Osiedla nawiązała do istniejącego od początku XX wieku Towarzystwa Obywatelskiego w Poznaniu, w którego władzach zasiadał Leon Cofta, ojciec Gerarda. Wieloletnie starania Gerarda Cofty doprowadziły do odbudowania mostu na Cybinie w 2007 r., któremu nadano imię pierwszego biskupa, Jordana. Odbudowa mostu wymusiła zmiany dotyczące samej Śródki - dzielnicy zapomnianej, której struktura została zrujnowana podczas przebudowy tej części miasta w początku lat siedemdziesiątych. Ważnymi elementami działalności Gerarda Cofty stało się inicjowanie wydarzeń kulturalnych, a także wydawniczych obejmujących pozycje historyczne, albumy, przewodniki turystyczne oraz periodyk Wokół Śródki, który wydawany jest od roku 1999. Ważne były także inicjatywy przewodnickie mobilizujące do zapoznawania przybyszów z bogactwem Śródki. Z czasem organiczna praca Gerarda Cofty - często żartobliwie określanego merem Śródki - zaowocowała działaniem, które prowadziło do odnawiania śródeckich budowli i kamienic, powstaniem i rozkwitem życia kulturalnego i towarzyskiego a także kawiarni oraz restauracji. Ważnym elementem działalności Gerarda Cofty stały się także cykle koncertowe w pięknym i zadbanym przez parafię kościele św. Małgorzaty odkrywanym przez coraz to nowe grono przybyszów nie tylko z Poznania. Praca organiczna - dokonywana w gronie rodziny, wśród sąsiadów, parafian i przyjaciół - związana jest z zaangażowaniem i harmonizacją współpracy szerokiego grona osób: zarówno "starych" mieszkańców dzielnicy, jak i zainteresowanych nią od niedawna.
*
ROBERT DAVID GAMBLE
Urodził się w 1938 r. w Filadelfii (USA), później związany z Bostonem. Jest obywatelem amerykańskim. Należy do Kościoła Episkopalnego (odłam Kościoła Anglikańskiego), którego jest pastorem. Od wielu lat mieszka w Poznaniu. Robert Gamble po raz pierwszy przyjechał do Polski w 1958 r. razem z grupą studentów amerykańskich - jak sam mówi - "na egzotyczne wakacje za żelazną kurtyną". Od 1984 r. zaczął się coraz bardziej angażować w rozwój w Polsce ruchu Anonimowych Alkoholików, m. in. w organizację pierwszego w Polsce zjazdu AA, który odbył się w Poznaniu. Sponsorował wyjazdy aktywistów AA i Al-Anon do USA, by tam mogli zapoznać się z profesjonalnymi metodami leczenia i powrotu do zdrowia. Za zasługi w rozwoju ruchu AA w Polsce prezydent RP w 1999 r. odznaczył Roberta Gamble Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. W 1992 r. Robert Gamble podjął decyzję sponsorowania pierwszego w Polsce talk-radia, Radia Obywatelskiego. Jego siedzibą były Zakłady Hipolita Cegielskiego w Poznaniu, co miało dla Roberta Gamble symboliczne znaczenie z uwagi na podziw i uznanie dla robotniczego zrywu, który dziś jest powszechnie znany jako Powstanie Poznańskiego Czerwca 1956 r. Radio Obywatelskie z powodu swojej oryginalnej formuły, polegającej na słuchaniu tego, co mówią radiosłuchacze, przyciągnęło do swojej anteny wielu mieszkańców Poznania. Legenda Radia Obywatelskiego żyje po dziś dzień, szczególnie wśród starszego pokolenia. W tym samym roku Robert Gamble założył wydawnictwo Media Rodzina, które do dnia dzisiejszego opublikowało ok. tysiąca tytułów w tym wiele bestsellerów dla dzieci i młodzieży, książek psychologicznych, dotyczących uzależnień i powrotu do zdrowia. Ważną częścią programu wydawniczego Media Rodziny są również książki autorów bezpośrednio związanych z Poznaniem i Wielkopolską (m.in. Stefan Stuligrosz, Maria Paradowska, Juliusz Kubel, Piotr Bojarski, Włodzimierz Braniecki, Henryk Derwich). Także w 1992 r. Robert Gamble zainspirowany powieścią Małgorzaty Musierowicz pt. "Noelka" postanowił zainicjować i częściowo sponsorował również w latach następnych "Wigilię pod Rondem". Wigilijne spotkania pod Rondem Kaponiera, adresowane są głównie do osób bezdomnych, samotnych, uzależnionych od nałogu. Poznaniacy przyjęli tą inicjatywę z uznaniem uczestnicząc coraz tłumniej we wspólnym kolędowaniu i dzieleniu się wigilijnym opłatkiem. Obecnie Robert Gamble poprzez swoją wszechstronną działalność i społeczne zaangażowanie w sposób wybitny i znaczący zasłużył się dla rozwoju życia kulturalnego i promocji naszego miasta.
*
JAN PODHORSKI
Generał Brygady Jan Podhorski ps. "Zygzak" urodził się w 1921 r. w Budzyniu w powiecie chodzieskim. W sierpniu 1939 r. jako harcerz i członek Przysposobienia Wojskowego zgłosił się ochotniczo do oddziałów Obrony Narodowej "Opalenica" i uczestniczył w akcji internowania Niemców. Brał udział w kampanii wrześniowej, wzięty do niemieckiej niewoli pod Sannikami, zwolniony w grudniu 1939 r. Krótko później aresztowany i więziony przez Gestapo w Wolsztynie, z którego uciekł do Koźmina Wlkp. W styczniu 1940 r. złożył przysięgę konspiracyjną w organizacji harcerskiej "Orły" i do marca 1942 r. brał udział w małym sabotażu i działaniach propagandowych. W obawie przed aresztowaniem zbiegł z Wielkopolski do Generalnego Gubernatorstwa. W kwietniu 1942 r. został zaprzysiężony do Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy i oddelegowany do Skierniewic. W 1943 r. ukończył konspiracyjne liceum i zdał maturę. Równocześnie odbył kurs w podchorążówce Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ) w Warszawie. W Powstaniu Warszawskim walczył w Pułku NSZ im. gen. W. Sikorskiego jako dowódca drużyny szturmowej. Po rozwiązaniu oddziału został przekazany do dyspozycji dowódcy odcinka "Miłosz", na którym walczył we wrześniu 1944 r. w kompanii "Ziuk". Po kapitulacji powstania służył w składzie kompanii osłonowej "A" por. "Kulawego", wchodzącej w skład batalionu ewakuacyjno-osłonowego, nadzorującego wyjście powstańców i ludności cywilnej z Warszawy. Do maja 1945 r. przebywał w niewoli niemieckiej w stalagu IV B Muhlenberg w Zeithain nad Łabą. W październiku 1945 r. rozpoczął studia na Wydziale Rolno-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego (UP). W maju 1946 r. był jednym z organizatorów manifestacji poznańskich studentów. Za działalność w organizacji Młodzież Wszechpolska został zaaresztowany w grudniu 1946 r., skazany na 3 lata i więziony we Wronkach. Po odbyciu wyroku w latach 1953-1956 studiował zaocznie na Wydziale Prawa UP. W 1956 r. zniesiono karę relegowania i powrócił na studia dzienne, które ukończył w 1959 r. Od czerwca 1993 r. do 2012 r. był prezesem Okręgu Wielkopolska Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych w Poznaniu. Obecnie jest członkiem głównych władz ZŻ NSZ w Warszawie. Od 2013 r. jest patronem honorowym i osobą wspierającą Społeczny Komitet Upamiętnienia "Żołnierzy Wyklętych" w Poznaniu. Pomimo dostojnego wieku, generał jest osobą niezmiennie aktywną i zaangażowaną w działania społeczne oraz edukacyjne. Nadal zajmuje się upamiętnianiem przeszłości publikując wspomnienia, wydawane również w formie książkowej. Chętnie udziela prelekcji historycznych, spotyka się z młodzieżą, bierze udział w programach telewizyjnych i radiowych.
*
BARBARA i TOMASZ SADOWSCY
Państwo Barbara i Tomasz Sadowscy są założycielami Fundacji Pomocy Wzajemnej "Barka", która od 1989 r. działa na rzecz mieszkańców Poznania, Wielkopolski i całego kraju. Fundacja powstała w odpowiedzi na narastające problemy społeczne koncentrując swoją aktywność w obszarze grup wymagających szczególnego wsparcia. Misją państwa Sadowskich było utworzenie w ramach Fundacji alternatywnego systemu pomocy, która proponowała szeroko pojęte kształcenie, umożliwiała odbudowanie własnej tożsamości, i tym samym pomagała odnaleźć się w nowej rzeczywistości społeczno-ekonomicznej. Od 27 lat "Barka" odgrywa inspirującą rolę w tworzeniu nowego ustawodawstwa na rzecz powoływania wspólnot, stowarzyszeń samopomocowych, przedsiębiorczości społecznej oraz centrów integracji społecznej. Ponadto Fundacja podejmuje pionierskie działania dotyczące edukacji liderów w wymienionych obszarach. Działania te wyzwalają nowe postrzeganie organizacji pozarządowych jako podmioty, które integrują działania obywatelskie będące zasobami samorządności i przedsiębiorczości lokalnej, wpisując się tym samym w obszar "społecznej gospodarki rynkowej". Przez cały okres istnienia Fundacja realizowała wiele programów, wspieranych finansowo ze środków samorządów lokalnych, instytucji krajowych oraz zagranicznych. Miały one na celu umożliwianie włączenia osób bezrobotnych i rodzin w trudnej sytuacji socjalnej w system wymiany usług we wspólnotach lokalnych. Wśród działań o takim charakterze należy wymienić projekt "Equal", w efekcie którego utworzono dwadzieścia spółdzielni socjalnych, trzy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz trzy przedsiębiorstwa społeczne. Fundacja realizowała także program socjalno-edukacyjny "Szkoła Barki" imienia H. CH. Kofoeda, którego celem było stworzenie instytucji o charakterze socjalno-edukacyjnym, mającej na uwadze edukację i aktywizację zawodową środowisk zaniedbanych społecznie. Innym projektem jest miesięcznik "Gazeta Uliczna", poruszający tematykę problemów bezrobocia i bezdomności w Polsce. Za całokształt działalności zarówno Fundacja "Barka", jak i państwo Barbara i Tomasz Sadowscy otrzymali wiele prestiżowych wyróżnień, zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej. Należały do nich między innymi Nagroda Srebrnej Róży, przyznawana przez organizację Unii Europejskiej SOLIDAR. Nagroda magazynu "Time" w konkursie "Herosi Europy", WORLD Habitat Awards 2009, Fundacji Pro Publico Bono, a także tytuł "Europejczyka roku 2012".