Ratajski znany i nieznany

W 150 rocznicę śmieci Cyryla Ratajskiego, prezydenta Poznania, który trwale przeobraził nasze miasto, odbyła się sesja naukowa poświęcona jego postaci. Wydarzenie zorganizowali: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Rada Miasta Poznania, Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania oraz instytucje naukowe i kulturalne.

mężczyzna w średnim wieku, w pozycji siedzącej, ubrany w ciemną marynarkę, białą koszulę i krawat, na połach której spoczywa okazany, zdobiony łańcuch - grafika artykułu
Cyryl Ratajski, fot. archiwum Kroniki Miasta Poznania

Zebranych w Sali Białej Urzędu Miasta Poznania przywitał i przedstawił prelegentów, prezes PTPN Filip Kaczmarek (w przeszłości radny miejski i wiceprzewodniczący RMP).

Przewodniczący Rady Miasta Grzegorz Ganowicz przypomniał, że uchwałą RMP rok 2025 został ustanowiony Rokiem Cyryla Ratajskiego. Wyraził przekonanie, iż konferencja przyczyni się do tego, że o Cyrylu Ratajskim mówić się będzie nie tylko jako o prezydencie Poznania, ale też o wielu innych jego funkcjach i zadania jakich podejmował się. Chociażby o jego roli w czasie II wojny światowej, czy działalności charytatywnej.

Prezydent Jacek Jaśkowiak podkreślał dokonania Cyryla Ratajskiego dla Poznania i jego postawę w trudnych czasach. Mówił jak ważne jest zaszczepienie pamięci o Cyrylu Ratajskim wśród młodego pokolenia.

Prof. Przemysław Matusik, dziekan Wydziału Historii UAM i redaktor naczelny "Kroniki Miasta Poznania" mówił, że przez ostatnie 30 lat wykonano w Poznaniu sporą pracę nad przypomnieniem i popularyzacją Cyryla Ratajskiego, postaci legendarnej i kultowej. Przypomniał, że Cyryl Ratajski zawsze podkreślał, że Polska musi być nowoczesnym i rozwiniętym krajem, tak też starał się zarządzać Poznaniem.

Zaprezentowane podczas konferencji zagadnienia miały na celu właśnie ukazanie szerokie spektrum wieloletniej publicznej aktywności Cyryla Ratajskiego. Prof. Piotr Okulewicz mówił o prezydenturze Cyryla Ratajskiego w okresie rządów sanacyjnych, prof. Waldemar Łazuga wspominał poprzednika Ratajskiego, jego rówieśnika Jarogniewa Drwęskiego, a dr Magdalena Heruday-Kiełczewska opowiadała o roli Cyryla Ratajskiego w organizacji Powszechnej Wystawy Krajowej. Działalność Ratajskiego jako Delegata Rządu na Kraj w czasie II wojny przypomniał dr Waldemar Grabowski, a prof. Antoni Szczuciński, prezes Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania opowiadał jak prezydent Poznania był jednym z założycieli TMMP. Wybrane aspekty z życia i działalności Ratajskiego przedstawili również: prof. Andrzej Gulczyński ("Złoty łańcuch prezydenta Ratajskiego"), dr Piotr Grzelczak ("Materiały do biografii Cyryla Ratajskiego w zbiorach Ratusza - Muzeum Poznania"), dr Paweł Cieliczko ("Cyryl Ratajski i pomniki. Kształtowanie przestrzeni symbolicznej międzywojennego Poznania"). O synach i siostrzeńcu Ratajskiego mówił dr Rafał Sierchuła, a o postawie prezydenta Poznania w pierwszych dniach września 1939 roku dr Andrzej Zarzycki ("Ja takich ucieczek nie uznaję - Cyryl Ratajski we wrześniu 1939").

Jeszcze przed konferencją przedstawiciele władz Miasta - przewodniczący RMP Grzegorz Ganowicz i zastępca prezydenta Mariusz Wiśniewski złożyli kwiaty na grobie Cyryla Ratajskiego (Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan) oraz pod jego pomnikiem na pl. Andersa.

Z okazji 150. rocznicy narodzin przedwojennego włodarza miasta Wydawnictwo Miejskie Posnania udostępniło cyfrową kolekcję zdjęć i pamiątek po prezydencie na platformie cyryl.poznan.pl. W listopadzie w Odwachu zostanie otwarta ekspozycja "Poznań Cyryla Ratajskiego", przygotowana przez Wielkopolskie Muzeum Niepodległości. To hasło towarzyszyć będzie także tegorocznym obchodom rocznicy Powstania Wielkopolskiego. W drugiej połowie roku ukaże się monografia autorstwa Andrzeja Zarzyckiego poświęcona życiu i działalności Ratajskiego. Wydawnictwo Miejskie Posnania zapowiada również specjalne wydanie "Kroniki Miasta Poznania" poświęcone tej postaci, którego publikacja planowana jest na początek 2026 roku.

oprac. red.