Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Plany Poznania (wydanie dwujęzyczne: polski, niemiecki)
Danuta Książkiewicz-Bartkowiak

W tece zebrano 27 planów (formaty B1, B2, B3), poczynając od najstarszego znanego widoku Poznania z 1618 roku, aż po plan z 1958 roku wydany tuż przed budową nowych, wielkich dzielnic mieszkaniowych - Rataj i Winograd. Plany, będące własnością polskich i niemieckich instytucji, publikowane są w przeważającej części w oryginalnych wymiarach i opatrzone stosownymi opisami. Celem wydania teki jest ukazanie rozwoju topograficznego miasta, jego hydrografii, urbanistyki i architektury. Opisy planów konsultowali znani i cenieni poznańscy naukowcy z różnych dziedzin: historycy, historycy sztuki, urbaniści, architekci i geografowie.
2010, cena 130 zł

Poznań oczami Prusaka wzorowego
A. Kronthal
Miłośnik Poznania i znawca jego historii w I dekadzie XX w. opisuje miasto, jakiego dziś już nie ma, wymieniając też często zabytki, które nie dotrwały do jego czasów. Stosowane przez siebie pojęcie "pomnika dziejowego" rozszerza na instytucje i stowarzyszenia artystyczne, naukowe i oświatowe. Jednocześnie spojrzenie pruskiego urzędnika pozwala poznać stosunek tej władzy do polskich mieszkańców miasta i bardziej docenić rodzące się w tak trudnych warunkach dokonania Polaków z Poznańskiego, którym zaledwie kilka lat później udało się zmienić ten wydawałoby się niezniszczalny porządek.
2009, cena 30.50 zł

Konserwacja zabytków ruchomych w Poznaniu w latach 1990-2007
I. Błaszczyk
Książka stanowi sprawozdanie z prac konserwatorskich prowadzonych pod nadzorem Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu w ciągu ostatnich 18 lat. To jednocześnie niemal katalog najcenniejszych poznańskich zabytków tzw. ruchomych - rzeźb, malowideł, pomników, wytworów rzemiosła artystycznego. Dla każdego zabytku podano krótko jego historię, opis stanu przed konserwacją oraz wykonanych prac renowacyjnych, a także bibliografię. Okazuje się, że niejednokrotnie konserwatorzy dokonują zaskakujących odkryć, i to nie tylko odsłaniając spod przemalowań obrazów starsze malowidła. Do takich niespodzianek należy m.in. odnalezienie w trzonie kolumny ołtarza kościoła Franciszkanów Konwentualnych sześciu miedziorytów Antoniego Swacha.
Kolorowe fotografie pokazują bogactwo wyposażenia poznańskich kościołów, budynków świeckich czy parków, ale często także - dzięki zestawieniom zdjęć "przed" i "po" pozwalają wejrzeć w sam proces konserwatorski i zobrazować jego czasem wręcz niewiarygodne - jak np. w przypadku ubiorów z pochówków pod farą - możliwości.
2008, cena:29 zł

Wspomnienia z powstania wielkopolskiego
Janusz Karwat
W tomie znalazły się teksty w większości niepublikowane, których autorzy reprezentują różne środowiska i grupy wiekowe. Są więc relacje prostych żołnierzy dezerterujących z wojska pruskiego, by formować polskie oddziały strzelców konnych, ułanów, piechoty czy lotników, ich dowódców - w tym gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, spiskowców z tajnych organizacji patriotycznych. Autorzy dodają własne komentarze, opisują atmosferę panującą wówczas w ich domach rodzinnych i dzielnicach.
2007, cena: 26 zł

Z dni powstania wielkopolskiego. Wspomnienia 1919-1920
Daniel Kęszycki
Relacja naocznego świadka i uczestnika przełomowych dla dziejów Poznania i Wielkopolski wydarzeń, powstańca i współpracownika Naczelnej Rady Ludowej, to historia oglądana z bliska, jakby zza kulis, często "odbrązowiona" lub widziana nieco subiektywnie. Dlatego tekst pamiętnika zwykle wciąga czytelnika bardziej niż wygładzony i zobiektywizowany wywód opracowania naukowego. Zawiera relacje z początków powstania wielkopolskiego w Poznaniu i Śremie, a obszerniej traktuje o zabiegach dyplomatycznych związanych z włączeniem Wielkopolski do rodzącej się niepodległej II Rzeczypospolitej, działaniach Naczelnej Rady Ludowej, nastrojach panujących w Poznaniu zaledwie chwilę po odzyskaniu niepodległości.
Daniel Kęszycki, człowiek o barwnym życiorysie, pochodzący ze starego wielkopolskiego rodu, ale wychowany i wykształcony za granicą, pisał swoje wspomnienia po francusku. Przetłumaczyła je jedna z jego córek, Janina, a syn Wojciech przechował i współcześnie opatrzył wstępem przybliżającym sylwetkę autora.
2005, cena: 16 zł

Władze miasta Poznania, t.1
Oprac. prof. Jacek Wiesiołowski i Zofia Wojciechowska
W serii Biblioteki Kroniki Miasta Poznania, ukazał się pierwszy tom publikacji, jaką poszczycić się może niewiele polskich miast. Opracowane przez prof. Jacka Wiesiołowskiego i Zofię Wojciechowską wykazy urzędów i osób pełniących je od lokacji miasta do rozbiorów pozwalają prześledzić rozwój i zmiany w strukturze i hierarchii stanowisk, a także grup zawodowych wywierających największy wpływ na rządy w mieście.
Wydanie drugiego tomu, obejmującego lata 1793-2003 wraz z indeksem nazwisk całości, planowane jest na grudzień 2003.
2003, cena: 2 zł

Władze miasta Poznania, t.2
Oprac. prof. Jacek Wiesiołowski
Drugi tom wykazów władz Poznania, wydawnictwa przygotowanego przez redakcję "Kroniki Miasta Poznania" z okazji 750-lecia lokacji miasta, obejmuje okres od rozbiorów do obecnie trwającej kadencji (tom pierwszy obejmuje lata 1253-1793). Książka zawiera także alfabetyczny wykaz nazwisk wszystkich osób sprawujących funkcje samorządowe w Poznaniu od lokacji do dnia dzisiejszego z podaniem dat i piastowanych stanowisk, można więc prześledzić zarówno działalność poszczególnych ludzi, jak i rodów mających przez lata wpływ na rządy w mieście.
Poznań jest pierwszym polskim miastem posiadającym takie opracowanie.
2003, cena: 2 zł

Księga Adresowa Stołecznego Miasta Poznania z 1933 roku
W drugiej połowie grudnia trafiła do poznańskich księgarń książka wyjątkowa - Księga Adresowa Stołecznego Miasta Poznania z 1933 roku. Do oryginału trudno dotrzeć, jeszcze niedawno redakcja Kronik Miasta Poznania, przygotowująca Księgę do druku, a i członkowie Fundacji 750-lecia lokacji Poznania, wspierającej publikację finansowo, byli przekonani, że - poza nielicznymi prywatnymi bibliotekami - jedyny tom tego druku znajduje się w poznańskim Ratuszu. Terazokazało się, że drugi egzemplarz jest w posiadaniu Biblioteki Raczyńskich. Księga przypomina dzisiejsze książki telefoniczne, zawiera spis wszystkich mieszkańców naszego miasta z roku 1933, najpierw w kolejności alfabetycznej, a w dziale drugim według ulic i numerów domów. Nie będzie to jednak reprint. W lipcu i wrześniu bieżącego roku redakcja ogłosiła w poznańskich mediach komunikat, aby zgłaszali się do nas wszyscy ci, których rodziny mieszkały w Poznaniu w 1933 roku. Wymyśliliśmy sobie, że zamieścimy w nowej Księdze zdjęcia poznaniaków z lat 30. Przyszło do nas i przyniosło zdjęcia rodziców i dziadków kilkaset osób, wysłuchaliśmy wielu fantastycznych historii, obejrzeliśmy niejeden album rodzinny. I stworzyliśmy wspólny album mieszkańców miasta z lat 1930-1939. Tak więc obok imiennego spisu znalazły się w nowym wydaniu Księgi międzywojenne pocztówki i fotografie poznaniaków, najzwyklejszych, najczęściej nikomu nie znanych, ale ważnych, bo tworzących historię tego miejsca. Nie zobaczymy ich nigdzie więcej, bo zdjęcia wyjęto z rodzinnych albumów tylko ten jeden raz. Najczęściej dla dzieci i wnuków, aby miały w swej domowej bibliotece oprawioną w płótno, ozdobioną złotym liternictwem książkę, w której na pożółkłym papierze wśród setek ilustracji znajdą zdjęcia swych przodków. O ile oczywiście uda im się Księgę kupić - w księgarniach znajdzie się jedynie 1500 egzemplarzy tego tytułu!
2001, nakład wyczerpany

Portret Miasta. Poznań w malarstwie i grafice
Magdalena Warkoczewska
Album pełen grafik, litografii, drzeworytów, akwarel, miedziorytów i rysunków, powstałych na przestrzeni prawie czterech stuleci (ostatnie pochodzą z 1945 roku). Przedstawiają miasto, którego już nie ma, dawne, niepowtarzalne pi?kęno nieistniejących dziś obiektów architektonicznych, uliczek i zaułków, miejsc tworzących ulotny klimat Poznania sprzed lat. Rycinom towarzyszą opisy, bę?dące ich dopełnieniem i rozwini?ęciem. Niekiedy są to krótkie notki na temat ukazanych na ilustracji obiektów, ale wiele z nich to całkiem pokaźnych rozmiarów opowieści. Dla nich rycina jest tylko pretekstem do opisania fragmentu historii miasta lub przybliżenia czytelnikowi twórcy dzieła. Tekstom polskim towarzyszą ich niemieckie odpowiedniki.

Autorka albumu, Magdalena Warkoczewska, długoletni kustosz Muzeum Historii Miasta Poznania w Ratuszu, wybitna znawczyni ikonografii grodu Przemysła, materiały do książki gromadziła przez lata. Był wi?ęc czas na to, by koncepcja dojrzała i okrzepła. Powstało wydawnictwo, które jest niewątpliwie jednym z ciekawszych przedsi?ęwzi?ęć tego typu w historii Poznania, b?ędące wizytówką miasta.
2000, nakład wyczerpany

Wilda - dzielnica Poznania 1253-1939
Magdalena Mrugalska-Banaszak
Jeszcze 100 lat temu Wilda, Łazarz i Jeżyce były podmiejskimi gminami znajdującymi się poza terenem miasta zamkniętego w murach i stanowiły jego gospodarcze zaplecze. Jednak gdy w latach 90. XIX wieku Poznań zaczął powoli wychodzić poza mury twierdzy, które sztucznie hamowały jego rozwój przestrzenny, dostrzeżono konieczność przyłączenia bogatych i szybko rozwijających się gmin w granice miasta. Najważniejszą wówczas sprawą było uzyskanie zgody prężnie działających samorządów Wildy, Łazarza i Jeżyc na inkorporacje. Tamtejsi włodarze nie mieli nic przeciwko temu, aby zostać obywatelami Poznania, ale - jak się wkrótce okazało - postawili szereg warunków. Nie można się im dziwić. W czasie kilkudziesięciu lat własnych rządów zdołali zapewnić swym mieszkańcom godziwe warunki życia, mieli własne szkoły i kościoły, na ich terenach działały różne związki i stowarzyszenia, założyli tereny zielone i place zabaw, mieli straż pożarną, policję i pocztę. Po włączeniu do Poznania nie chcieli tracić tego, co osiągnęli - pragnęli, aby ich przedstawiciele zasiadali we władzach miejskich, domagali się kontynuacji rozpoczętych inwestycji, a także chcieli zapewnić swym obywatelom te same prawa, które posiadali poznaniacy. Rajcy miejscy przyjęli większość z rozlicznych warunków stawianych przez gminy. Kiedy wszystkie przeszkody zostały usunięte, w dniu 1 kwietnia 1900 r. uchwałą Magistratu wszystkie trzy gminy stały się częścią Poznania. Dla miasta oznaczało to nowe długi, bo przejęło zadłużenie gminne, ale przede wszystkim trzykrotny wzrost obszaru. Tego faktu nie można było nie doceniać - od tej chwili Poznań miał niczym nieskrępowane możliwości rozwoju. Darowano mu przestrzeń, którą dzięki mądrej polityce można było zapełnić nowymi domami, stawianymi przy szerokich ulicach, do których mogli się przenieść gnieżdżący się w ciasnym mieście poznaniacy. W dalszej perspektywie decyzja ta sprawiła, że Poznań mógł stać się nowoczesnym miastem na miarę nowego wieku.
W stulecie tego ważnego w dziejach miasta wydarzenia na poznańskim rynku księgarskim ukazała się książka niezwykła, bo będąca jedną z nielicznych jeżeli nie jedyną, monografią dzielnicy wielkiego miasta. Dokumentuje historię Wildy od czasów, gdy po raz pierwszy pojawiła się w źródłach pisanych w 1235 roku, wtedy jeszcze pod nazwą Wierzbice, do roku 1939. Początkowo wieś miejska, a później folwark patrycjuszowski, w 1488 roku przeszedł w ręce rodziny Wildów i stąd zapewne wzięła się przyszła nazwa dzielnicy. Przez wiele lat były dwie gminy wildeckie - Górna i Dolna, dopóki w 1888 roku nie połączono je w jedną. Ta decyzja przypieczętowała już i tak bardzo silne związki obu gmin wynikające przede wszystkim z faktu, że położone były obok siebie.
Włączenie Wildy do Poznania w krótkim czasie zmieniło wszystko. Gwałtownie rozwijało się budownictwo, burzono stare budynki i stawiano okazałe wielkomiejskie kamienice, błyskawicznie rosła liczba warsztatów rzemieślniczych i fabryk, wildzianie utworzyli szereg nowych stowarzyszeń i organizacji, a poza tym zaczęli czynnie uprawiać sport, interesować się muzyką i oddawać życiu towarzyskiemu. Jednym słowem przyłączenie do miasta wyraźnie im służyło.
2000, nakład wyczerpany

Nenia
Stefania Tokarska-Kaszubowa
1999, nakład wyczerpany

Bibliografia zawartości "Kroniki Miasta Poznania" 1923-1997
Danuta Balcerek, Jolanta Bagińska-Mleczak, Agnieszka Kraszewska

Kronika Miasta Poznania" należy do stosunkowo nielicznej grupy polskich czasopism, które - mimo zmienności polskich dziejów współczesnych - zdołały "dożyć" do jubileuszu swojego 75-lecia. Tak znacząca rocznica skłania do refleksji na temat przeszłych dokonań, a także pozwala budować plany na przyszłość. Bibliografia zawartości czasopisma stanowi niewątpliwie podstawowy materiał dla retrospektywnej oceny jego dokonań. Tak widział i rozumiał sens swojej pracy zespół pracowników Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, podejmując się opracowania bibliografii "Kroniki Miasta Poznania".
Bibliografia niniejsza obejmuje wszystkie teksty zamieszczone w kolejnych numerach "Kroniki" od początku jej ukazywania się do końca 1997 roku. Zgromadzony materiał ułożono w siedmiu rozdziałach. Dwa pierwsze zawierają bibliograficzne opisy tekstów dotyczących zagadnień polityczno-społecznych i prawnych, a także historii kościołów i zakonów.
W rozdziale trzecim zgromadzono materiały opisujące zagadnienia społeczno-gospodarcze, natomiast w czwartym ujęto materiały dotyczące problemów kultury i nauki, podnoszonych na łamach "Kroniki". Obu wymienionym rozdziałom - z uwagi na liczbę (800 i 750 pozycji) i różnorodność materiału - nadano rozbudowaną strukturę wewnętrzną. W trzech ostatnich rozdziałach Bibliografii zgromadzono: biogramy publikowane na łamach "Kroniki", noty bieżących wydarzeń oraz recenzje i omówienia książek.
W ramach każdego problemowego rozdziału i podrozdziałów przyjęto układ alfabetyczny. W kilku jednak przypadkach - dla uzyskania lepszej czytelności - odstąpiono od tego układu na rzecz układu chronologicznego. I tak, według kolejnych kadencji rad miejskich uszeregowano sprawozdania z ich posiedzeń oraz wykazy radnych. Według podobnej, chronologicznej zasady przedstawiono materiały dotyczące Międzynarodowych Konkursów im. H. Wieniawskiego, biogramy laureatów nagród m. Poznania i województwa oraz kronikę wydarzeń. Zkolei opisy bibliograficzne tekstów zawierających biogramy osób, które zaznaczyły się w życiu i historii miasta, uszeregowano według kolejności alfabetycznej ich nazwisk.
Autorki Bibliografii pragną w tym miejscu wyrazić serdeczne podziękowania Pani dr Stefanii Sokołowskiej za życzliwe wskazówki i rady dotyczące układu niniejszej pracy.
1998, nakład wyczerpany

Wspomnienie o 7 Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich
Czesław Knoll

1997, nakład wyczerpany

Ul. Kochanowskiego 28-29 czerwca 1956
L. Paprzycki
1996, nakład wyczerpany

Teatry Poznańskie w latach panowania króla Stanisława Augusta
Jarosław Maciejewski

1986, nakład wyczerpany