Władysław Anders
Władysław Anders (1892-1970) - gen. broni, wódz naczelny Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, polityk emigracyjny. Urodził się 11 sierpnia 1892 r. w Błoniu (k. Warszawy), w rodzinie administratora dóbr ziemskich. W latach 1911-1914 studiował na Politechnice Ryskiej, gdzie należał do Korporacji "Arconia". W sierpniu 1914 r., w ramach mobilizacji powołany do armii rosyjskiej, służył w 3 Pułku Dragonów. Brał udział w wielu bitwach na różnych frontach, był ranny. Jako wyróżniający się młody oficer, w 1916 r. skierowany został na przeszkolenie do Akademii Sztabu Generalnego w Piotrogrodzie. W lutym 1917 r. w stopniu rtm. sztabowego objął stanowisko szefa sztabu 7 Dywizji Strzelców w Rumunii. Był odznaczony wieloma rosyjskimi odznaczeniami wojskowymi. Po obaleniu caratu brał udział w tworzeniu polskich oddziałów wojskowych w Rosji. Wstąpił do 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. Następnie awansował na szefa sztabu 7 Dywizji Strzelców I Korpusu Polskiego. Po rozbrojeniu I Korpusu przebywał w Krakowie. W listopadzie 1918 r. wstąpił do armii polskiej, gdzie zweryfikowano go w stopniu ppłk. sztabu generalnego. Brał udział w walce o Lwów.
W styczniu 1919 r. gen. Dowbor Muśnicki zabrał go do Poznania. Początkowo objął stanowisko I kwatermistrza i zastępcy szefa sztabu Dowództwa Głównego Armii Wielkopolskiej. Formalnie podlegał piłsudczykowi ppłk. J. Stachiewiczowi, a po jego usunięciu (31 I 1919, formalnie 9 II), przejął obowiązki szefa sztabu. Odegrał wybitną rolę w przekształceniu luźnych grup i oddziałów powstańczych w regularną armię oraz w rozwoju tej armii. W kwietniu 1919 r. poprosił Dowbora o skierowanie do służby liniowej i 18 maja objął dowództwo 1 Pułku Ułanów. Do końca lipca działał w Wielkopolsce, przeprowadzając rozpoznanie linii demarkacyjnej w rejonie jezior zbąszyńskich i frontu płn. n. Notecią. W maju 1919 r., wobec rosnącego zagrożenia niemieckiego, 1 Pułk Ułanów ubezpieczał front płn. (Kcynia). W okresie tym przeprowadzono szkolenie uzupełniające i egzaminy awansowe.
1 VIII 1919 r. 1 Pułk Ułanów w składzie 1 Dywizji Strzelców Wielkopolskich wysłano na front litewsko-białoruski. Działał w rejonie Bobrujska i n. Berezyną. W lutym 1920 r. otrzymał nazwę 15 Pułku Ułanów Poznańskich. Anders cały czas dowodził pułkiem i podczas walk odwrotowych (VI 1920) pod Brześciem został ranny w nogę. Brał również udział w kontrofensywie Piłsudskiego znad Wieprza (16 VIII 1920) i ponownie dotarł do Niemna. W styczniu 1921 r. powrócił do Poznania. Dowodził pułkiem do października tego roku. Następnie skierowano go na przeszkolenie do Francji. W latach 1922-1924 był słuchaczem Ecole Superieure de Guerre w Paryżu, po ukończeniu której awansował do stopnia płk. i objął stanowisko szefa sztabu Inspektoratu Kawalerii przy gen. T. Rozwadowskim. Utrzymywał wówczas kontakty z przeciwnikami Piłsudskiego. W maju 1926 r. brał udział w obronie rządu W. Witosa przed zamachem. Pełnił funkcję szefa sztabu wojsk broniących stolicy i należał do grupy oficerów zdecydowanie zwalczających Piłsudskiego. Po przewrocie nie usunięto go jednak z wojska i do 1928 r. służył nadal w Inspektoracie Kawalerii, a w 1928 r. powołano go na dowódcę 2 Brygady Kawalerii. Awans na stopień gen. brygady otrzymał w 1934 r. Dowodził kolejno poszczególnymi kresowymi brygadami kawalerii.
W 1939 r. stał na czele Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, która wchodziła w skład Armii "Modlin" i broniła granicy z Prusami Wschodnimi w rejonie Lidzbarka. Pod naciskiem wojsk niemieckich, a od 17 września również radzieckich, przesuwał się ku granicy węgierskiej. Plan przekroczenia granicy nie powiódł się. Ranny w rejonie Sambora (30 IX) dostał się do niewoli radzieckiej. Osadzony w więzieniach we Lwowie i Moskwie, uwolniony 4 VIII 1941 r., brał udział w rozmowach z władzami radzieckimi w sprawie utworzenia armii polskiej w ZSRR. 10 sierpnia został mianowany dowódcą armii, a następnie awansowany do stopnia gen. dywizji. Był przeciwnikiem współpracy z ZSRR. Po roku wyprowadził dowodzoną przez siebie armię na Bliski Wschód. W latach 1943-1946 był dowódcą 2 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych. Dowodził w czasie walk pod Monte Cassino. Awansował do stopnia gen. broni. W 1945 r. przejął obowiązki wodza naczelnego Polskich Sił Zbrojnych. Był zdeklarowanym przeciwnikiem komunizmu i ZSRR, zwalczał uchwały konferencji jałtańskiej i rząd Mikołajczyka. Uchodził za czołowego przywódcę sił przeciwnych rządom komunistycznym w Polsce. Był ostro zwalczany przez władze w kraju. Rząd RP uchwałą z 26 IX 1946 r. pozbawił go obywatelstwa polskiego. Zmarł w Londynie 12 maja 1970 r., spoczywa na Monte Cassino.