Towarzystwo Bambrów Poznańskich
Od kilku lat na kartę dziejów kulturalno-społecznych Poznania wpisuje się Towarzystwo Bambrów Poznańskich. Powstało w marcu 1996 r., ale swymi korzeniami sięga do Koła Bambrów Poznańskich działającego w latach 1993 do 1995 przy Towarzystwie Miłośników Miasta Poznania. Do Towarzystwa należeć mogą nie tylko potomkowie osadników z Bambergu i okolic, ale również osoby zainteresowane tymi zagadnieniami i pragnące działać dla dobra miasta. Za cele statutowe swej działalności Towarzystwo postawiło m.in. dążenie do zachowania i kultywowania tradycji bambrów poznańskich - jako integralnej części tradycji poznańskiej, ocalenie jeszcze istniejących zabytków i pamiątek bamberskich, rozwijanie zamiłowań do ich poszukiwań i kolekcjonowania, spisywanie wspomnień o dawnych wsiach - dzielnicach miasta, o ich mieszkańcach i wybitnych jednostkach, zachęcanie do sporządzania drzew genealogicznych. Celem Towarzystwa jest także upowszechnianie w społeczeństwie Poznania i Polski (niekiedy poza granicami kraju) wiedzy o osadnikach bamberskich, o ich dziejach i działaniu na rzecz miasta, regionu, jak i całej Polski oraz umożliwianie spotykania się potomków rodzin bamberskich i wszystkich zainteresowanych tradycją i historią bambrów poznańskich.
Towarzystwo zainaugurowało swą publiczną działalność w dniu 30 IV 1996 r. wmurowaniem w figurkę Bamberki na Starym Rynku pamiątkowej tablicy informującej, iż: ,,Bamberka upamiętnia przybycie w pierwszej połowie XVIII w., na zaproszenie władz miasta, osadników z Bambergu celem odbudowy zniszczonych wojną i zarazą wsi miejskich. Tablicę ufundowali członkowie Towarzystwa Bambrów Poznańskich w roku swego powstania - 1996. Towarzystwo opiera swą działalność na sponsoringu różnych firm poznańskich, a także na dotacjach Urzędu Miasta, Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego.
Jednym z ważnych wydarzeń było wydanie przez Towarzystwo trzech edycji ilustrowanych folderów - w językach polskim, angielskim i niemieckim, omawiających dzieje Bambrów i historię figury Bamberki na Starym Rynku, celem spopularyzowania tej problematyki w jak najszerszym zasięgu. Wkrótce też Towarzystwo podjęło realizację bardzo istotnego zadania, tj. uszycia według wzorów muzealnych czterech strojów bamberskich dla kobiet. W ten sposób pragnęło przywrócić kulturze poznańskiej starą tradycję noszenia tego ubioru w czasie uroczystości kościelnych, miejskich, wojewódzkich i ogólnopolskich. Po raz pierwszy bamberki w pięknych karmazynowych strojach pojawiły się na ulicach Poznania w początkach 1997 r. i wzbudziły zachwyt mieszkańców uradowanych powrotem dawnych tradycji. Toteż Towarzystwo podjęło się kolejnego zadania, tj. uszycia 8 strojów bamberskich dla dziewczynek - 2 karmazynowych, 2 niebieskich, 2 zielonych i 2 kremowych w kolorowe kwiatki, które zrealizowało pod koniec 1998 r.
Jak dotąd bamberki wzięły udział w licznych uroczystościach, przede wszystkim w procesjach w święto Bożego Ciała i święto Najświętszego Serca Jezusa, w odpustach w parafii św. Marcina, w spotkaniach młodzieży na Lednicy i z Ojcem Świętym Janem Pawłem II w czasie Jego pielgrzymek do Polski, w Poznaniu (5 VI 1997) i w Licheniu (7 VI 1999), w Szczycie Weimarskim (21 II 1998) witając na Starym Rynku przy studzience z Bamberką kanclerza Niemiec Helmuta Kohla, prezydenta Francji Jaquesa Chiraca i prezydenta Polski Aleksandra Kwaśniewskiego; także w kolacji wydanej przez premiera Polski Jerzego Buzka dla swego gościa kanclerza Niemiec Gerharda Schrödera w Czerniejewie (27 IV 2000) i w spotkaniu premierów Polski, Węgier, Czech i Słowacji oraz kanclerza Niemiec w Dolinie Pojednania w Gnieźnie (28 IV 2000). Bamberki uczestniczyły w dziesiątkach innych uroczystości, w obchodach Święta 3 Maja, w dożynkach miejskich i w innych miejscowościach, w otwarciu licznych wystaw, promocjach książek, jubileuszach, w spotkaniach z młodzieżą w wielu szkołach podstawowych i średnich, w muzeach. Przy okazji tych rozmaitego charakteru spotkań bamberki zawsze budziły zachwyt i radość osób uczestniczących w uroczystościach. Również w czasie większości z nich wygłaszane były prelekcje o historii Bambrów. Udzielono także wielu wywiadów na ten temat nie tylko dla telewizji, radia i prasy poznańskiej i polskiej, ale również dla periodyków europejskich i amerykańskich. Nakręcono też kilka filmów dokumentalnych: Barbary Fabiańskiej z Poznania - "Bambrzy Poznańscy" (1997), Piotra Zarębskiego z Łodzi - "Bamberska pieśń, poznańskie kuranty" (1998), "Przyszliśmy tu z Bambergu" (2002 r.) autorstwa poznańskich dziennikarzy Katarzyny Kmity - Nowackiej i Jacka Zakrzewskiego dla Działu Publicystyki programu I Telewizji polskiej. Natomiast w niemieckim 2-odcinkowym filmie dokumentalnym nakręconym dla programu ogólnoniemieckiego ARD, zatytułowanym "Deutsche und Polen" (2002 r.), część pierwszego odcinka poświęcono osadnikom z Bambergu w Poznaniu. Ukazało się również IV wydanie (z tego jedno w Bambergu w języku niemieckim) książki Marii Paradowskiej "Bambrzy. Mieszkańcy dawnych wsi miasta Poznania", Poznań 1998. Ważnym wydarzeniem zarówno dla miasta, jak i dla Towarzystwa było wydanie przez Wydawnictwo Miejskie przewodnika autorstwa Marii Paradowskiej - "Poznań. Zabytki bamberskie" (2002 r.) i jego wersji niemieckojęzycznej - "Poznań. Bamberger Spuren", Pozycja ta uzyskała III miejsce w kategorii przewodników w czasie XI Ogólnopolskiego Przeglądu Książki Krajoznawczej i Turystycznej (4 X 2002), "jako przykład wąskotematycznego przewodnika o uniwersalnych wartościach kulturowych oraz znaczących walorach merytorycznych i edytorskich."
W 2003 roku ukazała się kolejna publikacja - "O historii Bambrów inaczej". Jest to pięknie ilustrowana książka przybliżająca losy osadników z Bambergu, z interesującym tekstem i barwnymi rysunkami, o wysokich walorach edytorskich. Z pewnością każdy chętnie weźmie ją do ręki i może wreszcie przełamane zostaną pewne stereotypy fałszujące dzieje Bambrów. Stanowią one znakomity przykład zgodnego, harmonijnego współżycia, współpracy i zjednoczenia dwóch narodów, przykład szczególnie aktualny w dobie jednoczącej się Europy. Zjawisko to świadczy też o wysokich walorach miasta Poznania i jego otwartości wobec przybyszów z zagranicy, o tolerancji i tworzeniu dogodnych warunków życia.
Dzięki staraniom Towarzystwa wykonana została srebrna odznaka przypinana do ubrania, na której widnieje figura Bamberki otoczona napisem Towarzystwo Bambrów Poznańskich - przeznaczona tylko dla członków Towarzystwa, bez napisu - dla wszystkich, którzy mają ochotę nosić taką odznakę z widniejącym na niej jednym z symboli miasta Poznania - Bamberką.
Bardzo wcześnie, bo już w 1996 r., nawiązane zostały kontakty z Bambergiem. Na zaproszenie nadburmistrza miasta Herberta Lauera, kilku członków Towarzystwa odwiedziło Bamberg. W następnym roku, na zaproszenie Towarzystwa, do Poznania przyjechał nadburmistrz Bambergu wraz z towarzyszącymi osobami, przyjęty serdecznie także przez prezydenta naszego miasta.
W 1998 r. do Bambergu zaproszone zostały dwie bamberki, które wzięły udział w procesji Bożego Ciała, budząc podziw swym pięknym i zupełnie nieznanym tam ubiorem. Członkowie Towarzystwa kilkakrotnie wyjeżdżali do Bambergu, m.in. na otwarcie wystawy "Pocztówki opowiadają historię. Poznań 1896-1918 (XI 2000), do sprowadzenia któ 1896-1918"" (XI 2000), przyczyniło się Towarzystwo. Z kolei w Poznaniu dwukrotnie Towarzystwo gościło nadburmistrza Herberta Lauera, który został honorowym członkiem Towarzystwa Bambrów Poznańskich, a także kilkakrotnie radnego miejskiego Gerharda Krischkera oraz kilkudziesięcioosobowe grupy mieszkańców Bambergu. Rezultatem coraz bardziej ożywionych kontaktów i nawiązanych przyjaźni, dzięki inicjatywie Towarzystwa, podpisane zostały dwie umowy o współpracy - pierwsza między Stowarzyszeniem Inżynierów i Techników Ogrodnictwa Oddz. w Poznaniu a Towarzystwem Młodych Ogrodników Bambergu (XI 1998), druga między Instytutem Archeologii i Etnologii PAN Oddz. w Poznaniu a Uniwersytetem w Bambergu (XII 1999). Wymiana stypendystów w ramach zawartej umowy naukowej między Instytutem a uczelnią z Bambergu układa się harmonijnie. W latach 2000-2005, co roku miała miejsc wymiana młodych naukowców na pobyty jedno-dwumiesięczne: Franza Fichtla w Poznaniu i Agnieszki Szczepaniak-Kroll w Bambergu. Grupy członków Towarzystwa odwiedzały Bamberg systematycznie, zawsze witane przyjaźnie przez nadburmistrza miasta, radnych i mieszkańców.
Tekst: prof. Maria Paradowska
W 2009 r. Towarzystwo Bambrów Poznańskich zostało laureatem Europejskiej Nagrody Obywatelskiej przyznawanej przez Parlament Europejski za działania na rzecz integracji europejskieji porozumienia między narodami.
Siedziba Zarządu Towarzystwa Bambrów Poznańskich mieści się w Muzeum Bambrów Poznańskich, 60-723 Poznań, ul. Mostowa 7/9, tel.605 621 611 - Ryszard Skibiński, 602 658 961 - Aleksander Kubel, e-mail: bambrzy.poznan@wp.pl