Przystosowanie się do zmian klimatu (adaptacja)
W obecnych czasach przy zachodzących zmianach klimatu ważną rolą miasta jest podejmowanie działań adaptacyjnych, rozwijających strategię dostosowania się do panujących warunków. Adaptacja do zmian klimatu jest dostosowaniem systemów naturalnych, społecznych i ekonomicznych do obecnych i przyszłych warunków klimatycznych oraz ich skutków, w celu ograniczenia szkód, które za sobą pociągają, ale także w jak największym stopniu wykorzystanie potencjalnych możliwości związanych ze zjawiskiem.
Adaptacja do zmian klimatu jest działaniem poprawiającym bezpieczeństwo mieszkańców. Miasta realizują strategię dostosowania się do postępujących zmian klimatu przez dokument strategiczny "Miejski Plan adaptacji do zmian klimatu". Działania w tym zakresie obejmują systemy ostrzegania o zagrożeniach wynikających ze zmian klimatu, edukację na temat zagrożeń i ich skutków, dobrych praktyk adaptacji oraz organizacji miasta, instrumenty planowania rozwoju miasta, w tym planowania przestrzennego oraz funkcjonowania służb miejskich.
Poznań posiada "Plan adaptacji do zmian klimatu Miasta Poznania do roku 2030".
Przykłady działań adaptacyjnych w Poznaniu
- Użytek ekologiczny "Traszki Ratajskie"
Obszar użytku ekologicznego "Traszki Ratajskie", chroniący populację płazów, poddany został w latach 2021-2022 inwestycji zapobiegającej obniżaniu się wód gruntowych, wynikających z suszy hydrologicznej, poprzez zatrzymanie i racjonalne gospodarowanie wód opadowych na tym obszarze. Wysoce efektywne ekologicznie rozwiązanie zapewnia ujęcie wód opadowych z powierzchni dachów budynku pobliskiego liceum i doprowadzenie ich niezależnym rurociągiem grawitacyjnym do dwóch stawów zlokalizowanych na terenie użytku ekologicznego.
- Rozwiązania retencyjne w mieście
Spółka Aquanet Retencja we współpracy z Zakładem Lasów Poznańskich opracowała plan działań mających na celu zagospodarowanie wód opadowych w poznańskich lasach. Projekt ten pozwoli na podniesienie poziomu wód gruntowych, a tym samym korzystnie wpłynie na funkcjonowanie drzew i innych roślin występujących w lasach. W 2024 roku mają rozpocząć się już prace w ramach dwóch pilotażowych inwestycji - retencji w lesie Piątkowskim oraz w lesie przy ul. Marciniaka.
Innym przykładowym działaniem, wprowadzającym rozwiązania retencyjne w przestrzeni miejskiej, jest utworzenie skweru przy ul. Łukasiewicza/Dmowskiego z nowymi nasadzeniami zieleni oraz małą architekturą wraz z odwodnieniem liniowym boiska i niecką retencyjną pełniącą funkcję odbiornika wód opadowych i roztopowych.
Aquanet S.A. wprowadził kilkanaście rozwiązań umożlwiających zagospodarowanie wód opadowych na pięciu obiektach Spółki. Wśród zaprojektowanych i wybudowanych elementów błękitno-zielonej infrastruktury można zaobserwować: ogrody deszczowe w pojemnikach, niecki retencyjne, suche strumienie oraz ogrody deszczowe w gruncie. Główną ideą przyświecającą podjętym działaniom było przejęcie i zagospodarowanie wód opadowych w miejscu ich powstawania. Była to również okazja do zaprezentowania dobrych praktyk i zachęty mieszkańców do wprowadzenia podobnych rozwiązań na własnych nieruchomościach.
- Odbruki
Miasto angażuje się w odbrukowywanie terenów objętych ścisłą zabudową, wprowadzając więcej nasadzeń w tych rejonach. Działania te odbywają się na obszarach niewykorzystanych przez użytkowników ruchu drogowego i pieszych. Odbruki nie tylko poprawiają estetykę miasta, ale także przyczyniają się do tworzenia zintegrowanej sieci zielonej infrastruktury, poprawiają mikroklimat oraz pozytywnie wpływają na retencję wód opadowych, zmniejszając ryzyko podtopień.
- Zielone przystanki i zielone torowiska
Zielone wiaty przystankowe to jeden z wielu sposobów przeciwdziałania skutkom zmian klimatu, jakimi są susze i wysokie temperatury powietrza latem przyczyniające się do powstawania tzw. miejskiej wyspy ciepła. Na dachu zielonej wiaty układa się specjalną matę, a następnie sadzi się rozchodnik. To niewielka roślina z gatunku sukulentów, która dobrze sobie radzi w różnych warunkach klimatycznych i jest odporna na choroby i szkodniki. Powstała w ten sposób konstrukcja magazynuje wodę, przyciąga owady zapylające i pomaga niwelować tzw. miejskie wyspy ciepła. Dodatkowo absorbuje też pyły i drobne zanieczyszczenia pomagając w walce ze smogiem. Projekt zielonych przystanków koordynuje City Marketing (Grupa MTP) we współpracy z Zarządem Transportu Miejskiego. Do 2023 roku na terenie Miasta ustawiono 40 zielonych wiat przystankowych.
Od kilkunastu lat w miejskim krajobrazie funkcjonują także zielone torowiska. Występują one w postaci trawników lub mat rozchodnikowych. Pierwsza forma wymaga regularnego podlewania i koszenia, natomiast w przypadku torowisk wykonanych z mat rozchodnikowych wystarczy je nawadniać w okresie długotrwałej suszy, usuwać chwasty i nawozić. Do zalet zielonych torowisk można zaliczyć: zmniejszenie natężenia hałasu emitowanego przez jadący tramwaj, obniżenie poziomu zanieczyszczeń powietrza, obniżenie temperatury w okresie letnim i wsparcie w retencjonowaniu wody opadowej. W roku 2023 na obszarze miasta funkcjonowało 14,4 km zielonych torowisk.