poznan.pl Środowisko Aktualności Przycinanie drzew w zadrzewieniach miejskich na przykładzie topoli - możliwości jej zastosowania.

12.04.2006

Przycinanie drzew w zadrzewieniach miejskich na przykładzie topoli - możliwości jej zastosowania.

Pobierz media

rozmiar tekstu drukuj kod qr

Liście opadły już z drzew. Rozpoczęły się w mieście prace polegające na przycinaniu drzew chorych, częściowo uschniętych (m.in. wzdłuż ul. Bukowskiej). Wyjaśniamy, że jest to zabieg polegający na pozbawianiu drzew części korony w celu :

- usunięcia uschniętych gałęzi,

- obniżenia środka ciężkości,

- ograniczenia rozmiarów,

- zapobiegania odłamywaniu się konarów.

W praktyce natomiast przycięcie bywa rozumiane drastycznie, co często prowadzi do całkowitego zniszczenia koron drzew i jest rażącym błędem w sztuce ogrodniczej. Pamiętajmy, że drzewo przycięte zbyt radykalnie, pozbawione większości gałęzi czy też konarów, często nie odtwarza korony lub po częściowym odtworzeniu obumiera.

W takich sytuacjach, zgodnie z art. 88 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 ze zm.) za zniszczenie (...) drzew, zniszczenie spowodowane niewłaściwą ich pielęgnacją, zachodzą przesłanki do wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej. Jednakże w przypadku kiedy stopień uszkodzenia drzew lub krzewów nie wyklucza zachowania żywotności oraz możliwości odtworzenia korony drzewa i posiadacz podjął działania w celu zachowania żywotności tych drzew, organ wymierzający karę ma podstawę do odroczenia terminu płatności kary (art. 88 ust. 3).

W Poznaniu po wojnie największym problemem stała się odbudowa miasta oraz odtworzenie zniszczonych zadrzewień. Ze względu na szybki wzrost tego gatunku i skalę zniszczeń wybrano właśnie topole, co było wówczas w pełni uzasadnione. Sadzono je masowo wzdłuż ulic (np. Armii Poznań, Dąbrowskiego, Niepodległości) wokół szkół, przedszkoli, zakładów pracy, obiektów wojskowych, na osiedlach mieszkaniowych (szczególnie Ratajach).

Niestety drzewa te, oprócz wielu zalet, mają też niekorzystne cechy:

mają bardzo ekspansywny, płytki system korzeniowy, który często powoduje uszkodzenia infrastruktury podziemnej (szczególne rury kanalizacyjne),

ich drewno jest miękkie i kruche, przez co są bardzo podatne na infekcje grzybowe (szybko próchnieją) lub ulegają złamaniom podczas silnych wiatrów (szczególnie odmiany o rozłożystych koronach),

czas życia większości gatunków i odmian, szczególnie w warunkach miejskich, jest ograniczony.

Z powyższych powodów zaprzestano ich sadzenia w miastach a dotychczas posadzone przycina lub, gdy są w gorszym stanie bądź powodują szkody budowlane, usuwa i wymienia sukcesywnie na inne, cenniejsze gatunki (np. lipy, klony, dęby).

Dla zainteresowanych podajemy, że rodzaj Populus - topole reprezentują w Polsce gatunki: topola biała (białodrzew), topola czarna, topola drżąca (osika) i topola szara (mieszaniec topoli białej i osiki) oraz wprowadzone w XX wieku w naszym kraju odmiany topoli amerykańskich. W środowisku naturalnym krajowe gatunki topoli najczęściej występują w dolinach rzek, gdzie znajdują się siedliska żyzne, bogate w próchnicę i składniki pokarmowe z dostępną dla korzeni wodą gruntową. W naturze dorastają do potężnych rozmiarów na tle towarzyszących im zbiorowisk roślinnych w postaci wykształconego pnia i gęstej korony. Najbardziej efektownym gatunkiem jest topola biała o majestatycznych rozmiarach, jasnej, kredowo-białej korze oraz ciemnobłyszczących, a od spodu białymi, liśćmi. Topola zyskała zainteresowanie w okresie panującego deficytu drewna w Europie na przełomie XIX i XX wieku, ponieważ plantacje topoli osiągały wiek rębności już w wieku 25 lat (sosna w wieku 80-100lat). Drewno wykorzystywano w przemyśle celulozowo-papierniczym, zapałczanym, zabawkowym, w budownictwie (belki, bale i gonty), a nawet do celów spożywczych i użytkowych (łyżki, drabiny).

W rolnictwie w zadrzewieniach śródpolnych, topole są składnikiem budowanych pasów wiatrochronnych pełniących funkcję tzw. przedplonu. Topole tworzą bariery biologiczne do czasu rozwoju innych gatunków mogących przejąć te funkcje po okresie 20-30 lat.

Gatunki topoli mieszanych wykorzystywane są w zadrzewieniach rekultywacyjnych z uwagi na ich głęboki i gesty system korzeniowy. Szybki wzrost i duże zapotrzebowanie na składniki pokarmowe umożliwiły zastosowanie topoli jako tzw. fitoremediatora, tj. roślin używanych do oczyszczania podłoża z niepożądanych lub toksycznych dla innych roślin, stężeń pierwiastków.

Topole, zwłaszcza gatunki rodzime, są nierozerwalnie związane z naszym krajobrazem. Dzięki dużej zdolności asymilacji CO₂ , drzewa te pełnią ważną rolę w oczyszczaniu atmosfery z zanieczyszczeń gazowych. Rozmiary dorosłych topoli skłaniają do wykorzystywania ich w obrębie terenów zieleni miejskiej o charakterze krajobrazowym.