Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt, grzybów - stanowisko GDOŚ

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska przygotował informacje w zakresie stosowania przepisów dotyczących ochrony gatunkowej roślin, zwierząt i grzybów w ramach realizacji przedsięwzięć współfinansowanych przez Unię Europejską.

Rozporządzenia Ministra Środowiska:

  • z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr 237, poz. 1419),
  • z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. z 2012 r., poz. 81) ,
  • z dnia 9 lipca 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. z 2004 r. Nr 168, poz. 1765),

implementują do prawodawstwa polskiego wymogi dyrektywy 92/43EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywa siedliskowa) i dyrektywy 2009/147/EC z dnia 30 listopada 2009r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. dyrektywa ptasia).

Powyższe w szczególności dotyczy prac związanych z:

  • rewitalizacją obiektów (remontem, przebudową, adaptacją, termomodernizacją), na których zagrożone mogą być gatunki ptaków i ssaków oraz ich siedliska (dotyczy to m.in. jerzyka Apus apus, wróbla domowego Passer domesticus i nietoperzy Chiroptera sp.).

W stosunku do gatunków objętych ochroną w rozporządzeniach zostały wprowadzone zakazy (m.in. zakaz niszczenia, zabijania, płoszenia, niszczenia schronień) oraz powszechnie obowiązujące odstępstwa od tych zakazów.

W przypadku, gdy realizacja inwestycji będzie wiązała się z naruszeniem zakazów obowiązujących w stosunku do gatunków objętych ochroną, przeprowadzenie planowanych czynności może nastąpić dopiero po uzyskaniu stosownego zezwolenia na odstępstwo od zakazów w stosunku do gatunków chronionych na podstawie art. 56 ustawy o ochronie przyrody.

Właściwy organ może wydać zezwolenie, jeżeli zostaną spełnione wszystkie przesłanki do wydania zezwolenia. Organami właściwymi do wydania zezwolenia są, zgodnie z art. 56 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie przyrody, regionalny dyrektor ochrony środowiska, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska oraz Minister Środowiska. 

Wniosek o wydanie zezwolenia powinien zostać przygotowany w oparciu o aktualną inwentaryzacje przyrodniczą (np. florystyczną, lichenologiczną, herpetologiczną, chiropterologiczną czy ornitologiczną), przeprowadzoną w terminie i metodą umożliwiającą określenie listy gatunków chronionych, liczebności osobników, inwentaryzację siedlisk.

Wydanie zezwolenia z zakresu ochrony gatunkowej należy traktować jako zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt. 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 200 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) w związku czym zezwolenie z zakresu ochrony gatunkowej powinno zostać wydane przed decyzją zezwalająca na realizację przedsięwzięcia, jeżeli wiadomo, że realizacja inwestycji będzie wiązała się z czynnościami zakazanymi wobec gatunków chronionych.

Należy w tym miejscu pokreślić, że przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, zgodnie z art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010r., Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.), właściwy organ sprawdza zgodność projektu budowlanego, m.in. z wymaganiami ochrony środowiska, do których zaliczyć należy kwestie związane z ochroną gatunkową.

W przypadku, gdy planowane jest wykonanie czynności, które spowodują płoszenie ptaków i gdy w zasięgu oddziaływania inwestycji występują miejsca wykorzystywane przez ptaki, zasadniczo przeprowadzenie tych czynności powinno nastąpić poza okresem lęgowym ptaków. Prace, takie jak np.: termomodernizacyjne wykonywane w okresie lęgowym mogą powodować niszczenie lęgów i piskląt oraz płoszenie i niepokojenie ptaków. Okres lęgowy większości gatunków ptaków zawiera się w terminie od 1 marca do 15 października (ale może ulec on nieznacznym przesunięciom w zależności od regionu kraju). Jeżeli planowane jest usunięcie gniazd ptasich z obiektów budowlanych lub terenów zieleni (np. podczas usuwania drzew, przebudowy mostów, termomodernizacji budynków), poza sezonem lęgowym, tj. od 16 października do końca lutego i będzie to wynikać ze względów bezpieczeństwa lub sanitarnych, to zgodnie z § 8 pkt 2 rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, nie ma potrzeby występowania przez wnioskodawcę o zezwolenie na usunięcie gniazd. W takim przypadku nadal będzie jednak obowiązywał zakaz niszczenia siedlisk gatunków objętych ochroną i będzie należało uzyskać zezwolenie na odstępstwo od tego zakazu. Zniszczenie siedliska może zostać spowodowane przez np. montowanie kratek w otworach wentylacyjnych, zamykanie okiennic na strych, zatykanie szczelin w elewacji, uniemożliwiając powrót ptakom do miejsc lęgowych oraz inne uszczelnianie budynków.

Załączniki