Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Ekstremalne zjawiska pogodowe zdarzają się od wieków jednak w ostatnim czasie, wraz ze wzrostem temperatury powietrza, obserwuje się zmiany w ich charakterze. Niektóre z nich występują częściej i wykazują większą intensywność.

Takimi zjawiskami są np. upały, nawalne opady, a także susze. Badania nad zmiennością ekstremalnych zjawisk atmosferycznych w ocieplającym się klimacie prowadzi m.in. Europejskie Laboratorium Silnych Burz (ang. European Severe Storms Laboratory - ESSL) w formie Europejskiej Bazy Danych o Groźnych Zjawiskach Pogodowych (ang. European Severe Weather Database - ESWD).

Ekstremalne opady

Z perspektywy miasta szczególnie groźnym zjawiskiem jest tzw. powódź miejska (powódź błyskawiczna, tzw. flash flood), która może wystąpić w następstwie intensywnych opadów deszczu. Powodzie miejskie zdarzają się coraz częściej również w Poznaniu. Świadczy o tym m.in. rosnąca liczba dni z opadem ≥50 mm oraz wzrastająca liczba raportów o ekstremalnym opadzie zgłaszana do ESWD.

W dniu 22 czerwca 2021 roku obfite opady z silnym wiatrem oraz burzą rozpoczęły się po godzinie 12:00, a skutkiem trwającej około półtorej godziny ulewy były pozalewane ulice, podtopione domy i piwnice, jak również poznańskie szpitale. Część mieszkańców nie miała także prądu. Na stacji meteorologicznej Poznań-Ławica zanotowano w tym dniu sumę opadu wynoszącą 79 litrów/m².

Również we wcześniejszych latach w Poznaniu odnotowywane były burze, w trakcie których nie tylko zostały połamane drzewa, czy oberwane gałęzie, ale także zalane piwnice i uszkodzone dachy, zniszczone Targowisko na Placu Wielkopolskim i powyrywane parasole z płyty Starego Rynku.

Niszczące porywy wiatru

Określenie zmienności niszczących porywów wiatru (>90 km/h) jest bardziej skomplikowane i trudniejsze w analizie. Zjawiska te są często lokalne i występują przy krótkotrwałych burzach. Największą liczbę raportów o niszczących porywach wiatru w przypadku Poznania zgłaszano w latach 2015 i 2017.

Skutkami wystąpienia niszczących porywów wiatru są zwykle połamane gałęzie i drzewa, uszkodzenia linii energetycznych i przerwy w dostawach prądu. Mogą się również pojawiać uszkodzenia dachów i elewacji budynków, a także zdarzenia powodujące bezpośrednie zagrożenie życia (np. gałęzie i konary spadające na samochody oraz na przechodniów).

Susze

W Poznaniu coraz częstszym zjawiskiem są również susze. Wzrost średniej temperatury, długotrwały brak opadów, a także okresy, kiedy opady są niższe niż norma, powodują widoczne gołym okiem zmiany w środowisku. Coraz częstsze są widoki przesuszonej, zżółkłej trawy, suchej, kurzącej się gleby oraz bardzo niskiego poziomu wód, który zauważalny jest nie tylko na rzekach, ale również na poznańskich jeziorach.

Wspomniane wyżej nawalne opady nie są rozwiązaniem problemu suszy ponieważ przesuszona i zbita gleba nie jest w stanie ich wchłonąć, więc woda spływa po jej powierzchni do rzek i cieków lub kanalizacji deszczowej. Problem suszy potęgują również coraz rzadsze opady śniegu w okresie zimowym.

Susze mają wiele negatywnych skutków dla społeczeństwa, gospodarki i środowiska naturalnego m.in. problemy z zaopatrzeniem w wodę gospodarstw domowych oraz na cele technologiczne, a także wpływ na florę i faunę środowisk wodnych.

Fale upałów

Poznań boryka się również z upałami w okresie letnim (temp. > 30C), które mieszkańcy odczuwają coraz silniej. W ostatnich latach liczba dni upalnych w Poznaniu rośnie, a zjawisko fal upałów (czyli temperatury maksymalnej powyżej 30°C przez co najmniej 3 kolejne dni) występuje niemal corocznie.  

W Poznaniu wzrasta również liczba tzw. "nocy tropikalnych" (minimalna temp. dobowa >20C).

Falami upałów są szczególnie zagrożone osoby starsze oraz dzieci z uwagi na ryzyko zaburzenia poczucia pragnienia. Upały przyczyniają się również do niszczenia nawierzchni dróg, torów kolejowych, czy linii energetycznych oraz do intensyfikacji suszy.