Światełko dla Czerwca '56

Przed nami XVII edycja ogólnopolskiej akcji edukacyjnej "Światełko dla Czerwca '56", którą już od dziewięciu lat organizuje Muzeum Powstania Poznańskiego - Czerwiec 1956, oddział Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości. Uroczysta inauguracja XVII edycji Akcji "Światełko dla Czerwca "56" odbędzie się 21 października 2024 roku o godzinie 11.00 na cmentarzu parafialnym w Konarzewie  (powiat poznański, gmina Dopiewo), przy grobie Stanisławy Sobańskiej - Przybylskiej,  jednej z "Trzech Tramwajarek", postaci-symboli Poznańskiego Czerwca 1956.

Biało-szary plakat o inauguracji akcji "Świateło dla Czerwca '56". W prawym górnym roku czarno-białe zdjęcie bohaterki Czerwca '56 - Stanisławy Sobańskiej-Przybylskiej. Jest ubrana w strój motorniczej tramwaju a w rękach trzyma flagę Polski. Informacje z plakatu znajdują się w artykule. - grafika artykułu
XVII edycja Akcji "Światełko dla Czerwca "56" rozpocznie się 21 października / fot. WMN

Stanisława Sobańska

(po mężu Przybylska) urodziła się 15 lutego 1938 roku w podpoznańskim Konarzewie. W 1956 roku pracowała jako konduktorka tramwajowa w poznańskim MPK. 28 czerwca 1956 roku, widząc tłum protestujących, opuściła tramwaj, w którym pełniła obowiązki, i postanowiła przyłączyć się do demonstracji, w której uczestniczyło wielu innych pracowników MPK, między innymi jej koleżanki: Helena Przybyłek i Maria Kapturska. W ich ręce dostała się duża biało-czerwona flaga, którą dumnie niosły a czele pochodu zmierzającego na ulicę Kochanowskiego. Zrobione im wtedy zdjęcie stało się jednym z symboli Poznańskiego Czerwca 1956.

Wkrótce po tym, gdy tłum zatrzymał się przed budynkiem Wojewódzkiego Urzędu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego, padły strzały. 18-letnia wówczas Stanisława została trafiona w nogę, przewieziono ją do szpitala, na szczęście rana okazała się powierzchowna. Jeszcze tego samego dnia mogła wrócić do hotelu robotniczego, w którym mieszkała.

7 lipca 1956 roku została zatrzymana i przewieziona do gmachu UB. Tam poddana została brutalnemu śledztwu. W stanie wycieńczenia (ważyła poniżej 40 kg) przewieziono ją do więzienia przy ul. Młyńskiej, gdzie przebywała na oddziale szpitalnym. Przygotowano przeciwko niej akt oskarżenia, dotyczący "wzięcia udziału w zbiegowisku publicznym". Po przełomie październikowym zrezygnowano ze skierowania sprawy do sądu. Sobańska została zwolniona z aresztu w listopadzie 1956 roku. Za swoją bohaterską postawę zapłaciła zdrowiem.

W 2006 roku została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 15 września 2012 roku w Poznaniu.

Szczegóły akcji

Akcja potrwa od 21 do 31 października 2024 r. na terenie całej Polski. W ramach akcji uczniowie wraz z nauczycielami ze współpracujących z Muzeum szkół odwiedzą groby osób związanych z Poznańskim Czerwcem 1956 i zapalą na nich symboliczne znicze.

Serdecznie zapraszamy do przyłączenia się do akcji oraz wspólnego upamiętnienia ofiar, uczestników, osób związanych z Poznańskim Czerwcem oraz propagatorów jego pamięci.

Szczegółowe informacje można otrzymać poprzez wiadomość mailową na adres: czerwiec@wmn.poznan.pl lub telefonicznie pod numerem: 61 852 94 64.