Hałas to nadmierny dźwięk, który w dłuższej perspektywie jest dla nas nie tylko uciążliwy, ale i szkodliwy. Poziom hałasu mierzony jest w decybelach (dB). Ludzki organizm potrafi dostosowywać się do niesprzyjających okoliczności i tak np. nasze ucho przyzwyczaja się do panujących warunków, zwiększając lub zmniejszając swoją czułość. Można tego doświadczyć, wychodząc z głośnego miejsca, kiedy przez pewien czas słyszy się gorzej.

Według badań już hałas powyżej 55 dB przyczynia się do zmęczenia i osłabionej percepcji. Więcej niż 75 dB wiąże się z wywoływaniem schorzeń, a hałas od 130-140 dB zbliża się do granicy bólu. Według WHO 65 dB stanowi granicę, powyżej której mówimy o zanieczyszczeniu hałasem.

Hałas a zdrowie

Niestety, wyższe niż dopuszczalne poziomy hałasu mogą wpływać niekorzystnie nie tylko na samopoczucie, lecz także na zdrowie, powodując np. bezsenność, nerwicę, nadciśnienie czy choroby serca. Niedawno Serwis Samorządowy PAP opublikował dane Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, wg których zanieczyszczenie miast hałasem jest szkodliwe dla serca i może m.in. zwiększać ryzyko zawału serca już w młodym wieku.

Pierwsze badanie zostało przeprowadzone we Francji. Analiza danych ujawniła, że ryzyko poważnych niepożądanych zdarzeń sercowo-naczyniowych rosło u pacjentów o 25 proc. w przypadku nasilenia hałasu nocnego o 10 dB (decybeli). Wzrost ten był niezależny od poziomu zanieczyszczenia powietrza, statusu społeczno-ekonomicznego pacjenta i innych czynników ryzyka. Wykazano silną zależność między ekspozycją na hałas miejski, zwłaszcza w nocy, a gorszymi prognozami w rok po wystąpieniu pierwszego zawału serca.

Kolejne badanie dotyczące wpływu hałasu na zdrowie układu sercowo-naczyniowego przeprowadzono w Niemczech. Zdaniem naukowców wyniki wskazują, iż ekspozycja na hałas miejski może znacznie zwiększać ryzyko zawału serca w młodym wieku, którzy mają niewiele tradycyjnych czynników ryzyka zawału, takich jak palenie papierosów, cukrzyca typu 2 i inne.

Poznań walczy z hałasem 

Widać wyraźnie, że problem z hałasem jest sprawą poważną i nie można jej bagatelizować, a władze rozrastających się miast stoją przed nie lada wyzwaniem, jak sobie z nim poradzić.  

Poznań walczy z hałasem od lat. Był pierwszym miastem w rejonie Polski północno - zachodniej, w którym powstały ekrany akustyczne. Budowa pierwszego ekranu - przy Trasie Katowickiej na wysokości os. Oświecenia (300 m długości, wysokość - do 3,6 m), została zakończona w 1996 r., ale opracowania naukowe i dokumentacja techniczna powstały już w 1993 r. Poznań był też pierwszym miastem w Polsce, które zaczęło stosować "ciche nawierzchnie" w celu ograniczenia hałasu komunikacyjnego.

Miasta radzą sobie z ograniczaniem hałasu poprzez ograniczanie prędkości, odpowiednią lokalizacją węzłów komunikacyjnych oraz stosowaniem skrzyżowań lub odcinków wymuszających wolniejszą jazdę.  

W 2007, 2012 i 2017 roku opracowano Mapy akustyczne miasta Poznania, w celu oceny stanu akustycznego środowiska. Ocena ta obejmowała 5 rodzajów hałasu: drogowy, tramwajowy, kolejowy, lotniczy oraz przemysłowy. 

Na ich podstawie, odpowiednio w 2008, 2013 i 2018 roku, dla terenów na których poziom hałasu przekraczał poziom dopuszczalny, zostały stworzone Programy ochrony środowiska przed hałasem, których celem było dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego.

Strategiczna mapa hałasu

Najnowsza IV edycja to: Strategiczna mapa hałasu miasta Poznania 2022 jest dokumentem mającym na celu określenie narażenia obszaru miasta na hałas pochodzący od różnych źródeł hałasu w ujęciu długookresowym. Mapa obejmuje wyniki obliczeń, pomiarów i analiz w odniesieniu do pięciu źródeł hałasu: drogowego, tramwajowego, kolejowego, przemysłowego i lotniczego. Na tej podstawie możliwe jest wytypowanie terenów wymagających ochrony przed hałasem, a w dalszej kolejności zaplanowanie działań naprawczych mających na celu poprawę warunków akustycznych w mieście. Część graficzną mapy można przeglądać w  Systemie Informacji Przestrzennej Miasta Poznania pod linkiem: https://sipmapy.geopoz.poznan.pl/sipportal/ W celu załadowania mapy akustycznej należy w zakładce "Kategorie" po lewej stronie zaznaczyć opcje: "Środowisko przyrodnicze - Strategiczna mapa hałasu 2022".

Jak ograniczyć hałas wokół siebie?

Hałas możemy również ograniczyć sami, np. ściszając głośną muzykę, poruszając się wolniej autem lub najlepiej - korzystając z publicznej komunikacji lub innych form transportu. W naszych domach można zastosować materiały budowlane, które ograniczą poziom hałasu. Będą to np. specjalne akustyczne płyty budowlane zapewniające większy poziom izolacyjności akustycznej ścian czy podłogowe podkłady akustyczne. Z pewnością zastosowanie okien o podwyższonych parametrach akustycznych umożliwi zmniejszenie poziomu dźwięku w domu, który przenika od zewnątrz.

W miejscu pracy można zmniejszyć hałas stosując specjalne wibroizolacje maszyn i hałaśliwych urządzeń. W biurach będzie ciszej, jeśli zamontowane zostaną np. ekrany nabiurkowe czy akustyczne wyspy sufitowe. Można także zastosować ochronniki słuchu w postaci słuchawek.

AL