Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Jezioro Kierskie to największy zbiornik wodny Poznania. Jego powierzchnia jest prawie o 50% większa od sumy pozostałych jezior znajdujących się na terenie miasta. Wynosi ona 285,6 ha, objętość to 28,86 mln m³, głębokość maksymalna 37,6 m, średnia 10,1 m. Jest to jezioro polodowcowe, składające się z dwóch basenów. Część północna jest typu denno-morenowego, południowa - rynnowego. Przez północną, znacznie płytszą część jeziora, przepływa Samica Kierska, wypływająca z podmokłych terenów położonych niedaleko wsi Mrowino w gminie Rokietnica. Na jej wypływie z jeziora od 1983 r. znajduje się jaz utrzymujący wodę na stałym poziomie 72,5 m n.p.m. Od południa do głębszej części jeziora uchodzi Krzyżanka, od zachodu - Kanał Swadzimski i kilka mniejszych okresowych dopływów. Zlewnia bezpośrednia jeziora ma powierzchnię 12,15 km², która w 73% zajęta jest przez tereny rolnicze, w 21,2% przez lasy i w 5,8% przez tereny zabudowane. Zlewnia całkowita jeziora wynosi 71,6 km².

Jezioro Kierskie stanowi zaplecze rekreacyjne miasta Poznania i przyległych gmin. Znajdują się nad nim 22 ośrodki wypoczynkowe, plaże, kluby żeglarskie, a także liczne działki rekreacyjne, często z nieuporządkowaną gospodarką wodno-ściekową. Jezioro jest jednym z centrów żeglarstwa w Polsce (ryc. 1, 2). Latem przebywa tu w ciągu doby ponad 15 tysięcy osób. Zanieczyszczenia przedostające się z nieszczelnych szamb oraz wprowadzane do wody przez kąpiących się, wędkarzy i pozostałych ludzi wypoczywających nad jeziorem, stanowią poważne obciążenie dla jakości wód (Tybiszewska i Szulczyńska 2004).

Wg przeprowadzonej klasyfikacji jezioro ma charakter eutroficzny. W ciągu ostatnich kilkunastu lat jakość jego wód ulega jednak ciągłej poprawie. Przezroczystość wody wynosi w lecie 1,15 m, a średnie stężenie chlorofilu-a w powierzchniowej warstwie wody to            55 μg·l^-  1. Są to jeszcze wartości kwalifikujące wody jeziora do V klasy jakości, jednak pojawiające się zakwity wody nie są już tak uciążliwe, jak w latach 90-tych. Przyczyną nadmiernego rozwoju fitoplanktonu są dość wysokie stężenia azotu i fosforu ogólnego (Konopka 2009). W strefie naddennej oraz w metalimnionie stwierdza się jeszcze w lecie całkowity brak tlenu lecz w 2008 r. był on ponownie obecny w górnej warstwie hypolimnionu, między głębokością 14 a 28 m. Świadczy to o postępującej stopniowej poprawie jakości wody, co związane jest z zabiegami ochronnymi i rekultywacyjnymi.

Głównym źródłem zanieczyszczeń były niegdyś ścieki dopływające z Tarnowa Podgórnego rowem do Samicy Kierskiej, która wnosiła je do jeziora. Po wybudowaniu nowej oczyszczalni ścieków są one od 2000 r. odprowadzane Kanałem Przybrodzkim do zlewni rzeki Warty. Jakość wód w Samicy Kierskiej uległa znacznej poprawie, choć nadal wykazuje jeszcze wysokie stężenia związków biogennych. Jest to związane z wpływem zanieczyszczeń obszarowych, przenikających z okolicznych pól, o czym świadczy duża zmienność stężeń azotanów, dochodzących w kwietniu 2008 r. do 21,98 mg·l^-1 N (Konopka 2009). O poprawiającym się stanie ekologicznym rzeki świadczy zwarta roślinność wodna w jej korycie (ryc. 3).

Również Kanał Swadzimski wnosił do 2000 r. duży ładunek zanieczyszczeń, gdyż był odbiornikiem ścieków z oczyszczalni w Baranowie. Pomimo odcięcia dopływu ścieków nadal prowadził on wody bardzo żyzne (Tybiszewska i Szulczyńska 2004). Wpływ na to miały spływy z pól oraz ścieki deszczowe. W Baranowie w 2009 r. wybudowano zbiornik retencyjny dla ścieków deszczowych z terenu miejscowości Przeźmierowo, Chyby i Baranowo. Dopiero po takim podczyszczeniu ścieki te obecnie odprowadzane są do Jeziora Kierskiego. Wcześniej podobny zbiornik powstał również w Krzyżownikach, dla podczyszczenia wód deszczowych z trasy A2 i ze Smochowic (ryc. 4).