2004
GERARD LABUDA
Wybitny historyk, rektor UAM, prezes PTPN, członek rzeczywisty PAN i PAU. Wniósł znaczący wkład w budowanie polskiej tożsamości, w rozwój badań nad historią Polski, a także w tworzenie polskiego i poznańskiego środowiska naukowego.
Urodził się 28 grudnia 1916 roku w Nowej Hucie koło Kartuz. Uczył się w klasycznym gimnazjum w Wejherowie. W 1936 roku rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Poznańskim. Już na pierwszym roku opublikował w "Annales Misiologicae" pracę Polska i krzyżacka misja w Prusach. Po dwóch latach wyjechał jako stypendysta rządu polskiego do Uniwersytetu w Lund, skąd wrócił w 1939 roku. W ramach Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich działającego w Warszawie ukończył studia i rozpoczął wykłady dotyczące początków państwa polskiego. W 1944 roku po obronie pracy doktorskiej objął stanowisko zastępcy profesora przy Katedrze Historii Słowiańszczyzny Zachodniej. Zaraz po wojnie ukazały się dwie jego prace: Studia nad początkiem państwa polskiego oraz Pierwsze państwo słowiańskie - państwo Samona. Od 1950 roku jest profesorem nadzwyczajnym, a od 1952 roku kierownikiem Katedry Historii Polski UP (od 1955 roku UAM). W 1953 roku zajął się dziejami Pomorza, obejmując kierownictwo Instytutu Historii Pomorza w Instytucie Historii PAN. W latach 1962-65 pełnił funkcję rektora Uniwersytetu im. A. Mickiewicza. Od 1956 wicedyrektor Instytutu Zachodniego, członek Polskiej Akademii Nauk, w latach 1984-86 jej wiceprezes. Był też prezesem (1989-94) reaktywowanej Polskiej Akademii Umiejętności. Jako prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk uratował je w 1961 roku przed rozwiązaniem. Prezesował Oddziałowi Poznańskiemu PAN i przewodniczył Radzie Naukowej Biblioteki Kórnickiej. Jest członkiem rzeczywistym PAN i PAU. Uniwersytety Jagielloński, Warszawski, Wrocławski, Toruński, Gdański i Szczeciński przyznały mu doktoraty honoris causa. Od 1994 roku jest Honorowym Obywatelem Miasta Gdańska, a od 2007 roku - także Szczecina.
Autor wielu ważnych dla historii polskiej książek i artykułów. Był inicjatorem wieloletnich przedsięwzięć naukowo-edytorskich, wydając Słownik starożytności słowiańskich (1961-99), Historię dyplomacji polskiej (1982-98) i Dzieje Szczecina (1962-98). Szczególnie interesują go początki państwa i Kościoła polskiego, dzieje Pomorza i Słowiańszczyzny, stosunki polsko-niemieckie. Jest także edytorem cennych materiałów źródłowych. W ostatnim czasie zajął się postaciami św. Wojciecha, św. Stanisława i Mieszka I. Dorobek naukowy profesora to ok. 2000 publikacji.
Odznaczony m.in. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą, wyróżniony nagrodami państwowymi II i III stopnia, Nagrodą im. Jurzykowskiego, Nagrodą im. Herdera.
W 2006 roku w auli UAM odbyła się uroczystość związana z 90. urodzinami i 70-leciem pracy naukowej profesora, w czasie której dokonano odnowienia doktoratu jubilata.
Rada Miasta uchwałę o nadaniu prof. Gerardowi Labudzie Honorowego Obywatelstwa Miasta Poznania podjęła na sesji 8 czerwca 2004 roku.
Profesor zmarł 1 października 2010 roku w Poznaniu. Pochowany został w Luzinie na Kaszubach. W uroczystości pogrzebowej (9 października) wziął udział m.in. Premier Donald Tusk i arcybiskup senior Henryk Muszyński.