Partnerstwo miast

Radny Adam Szabelski wystosował zapytanie w sprawie aktualnego stanu współpracy Poznania z miastami partnerskimi oraz dalszych perspektyw i rozwoju tej współpracy.

grupa ośmiorga osób, kobiet i mężczyzn w różnym wieku, stojących w szeregu przed buynkiem, pozują do zdjęcia - grafika artykułu
Wizyta w Poznaniu delegacji z Hanoweru (2022 r.). Pierwszy z prawej nadburmitrz Hanoweru Belit Onay, obok (drugi z prawej) przewodniczący Rady Miasta Poznania Grzegorz Ganowicz

Na wstępie radny podkreśla, że w szybko zmieniającym się świecie miasto winno uczynić wszystko, aby doprowadzić do intensyfikacja współpracy gospodarczej, turystycznej, edukacyjnej i kulturowej z zagranicą. Formatem, w którym Urząd Miasta Poznania może prowadzić takie działania jest formuła miast partnerskich. "Dobrze prowadzona i aktywna polityka w tym zakresie przyczynić się może do promocji miasta, a co za tym idzie wzrostu wymiany handlowej, zwiększenia ruchu turystycznego, współpracy między szkołami lub możliwości udziału poznańskich artystów i naukowców w międzynarodowych grantach i projektach." - argumentuje Adam Szabelski.

Radny pyta dlaczego Poznań od kilku lat zaprzestał podpisywania nowych umów partnerskich z innymi miastami oraz czy planuje podpisać jakieś umowy partnerskie w najbliższej przeszłości. Zwraca też uwagę, że Poznań nie ma podpisanej żadnej umowy z miastami partnerskimi w krajach będących sąsiadami Polski, takimi jak Litwa i Słowacja. Prosi też o rozważenie zwiększenia liczby miast partnerskich w Niemczech. "Jest to ważny dla nas partner handlowy, a posiadamy umowę tylko z Hanowerem. Czy rozważano podpisanie umowy ze stolicami innych landów, jak na przykład Drezno lub Monachium?" - pyta Adam Szabelski.

Urząd Miasta przypomną, że Poznań podpisał dotychczas umowy z 15 partnerami - 14 miastami i 1 hrabstwem. Intensywność współpracy jest zróżnicowana w zależności od bieżących potrzeb obu miast, dostępnych zasobów osobowych, finansowych oraz innych uwarunkowań lokalnych i kulturowych. Podtrzymywanie wysokiej efektywności międzynarodowych relacji Miasta oraz trwałych więzi z zagranicznymi miastami opiera się w dużej mierze na stałej aktywności partnerów lokalnych, spoza sfery wyłącznie samorządowej. Dlatego w Poznaniu przyjęto zasadę, by podpisanie porozumienia o współpracy partnerskiej było poprzedzone i umotywowane trwającymi dłuższy czas inicjatywami oddolnymi podejmowanymi przez społeczności lokalne, w miarę możliwości wspieranymi przez samorząd. Z uwagi na konieczność stałego angażowania środków Miasta w realizację nawiązanych już kontaktów z zagranicznymi miastami, dąży się raczej do racjonalnego pogłębiania istniejących relacji niż do poszukiwania nowych partnerów. Poznań realizując działania z zakresu zagranicznej współpracy nie ogranicza się jedynie do tych związanych z miastami partnerskimi. Partnerstwo nieposiadające ram formalno-prawnych (międzynarodowe umowy i porozumienia) często bywa bardzo korzystne i wystarczające.

W 2023 roku Poznań podpisał memorandum o współpracy z południowokoreańskim Changwon. Jest to pierwszy etap zmierzający do podpisania w przyszłości ewentualnej umowy partnerskiej. Niezależnie od faktu podpisania formalnej umowy, współpraca jest już prowadzona przez instytucje z obu miast. W 2020 roku podpisany został także list Intencyjny o nawiązaniu współpracy z Kijowem. Wyrażono w nim wolę wzmocnienia kontaktów między miastami oraz rozwój i promowanie korzystnej i trwałej współpracy na rzecz poprawy jakości życia społeczności lokalnej obu miast. W obecnej sytuacji Kijowa i całej Ukrainy, Poznań stara się udzielać pomocy w miarę posiadanych zasobów i możliwości. Ponadto Miasto Poznań otrzymuje często zaproszenia do współpracy od miast z Afryki, Azji czy Bałkanów. Jednakże należy mieć wówczas na względzie, aby dana współpraca odbywała się z korzyścią dla obu partnerów oraz miała przełożenie na współdziałanie instytucji i społeczności, a nie jedynie władz miejskich.

Dotychczasowe doświadczenie pokazuje, że fundamentem trwałych więzi między miastami są autonomiczne działania instytucji, stowarzyszeń czy też grup mieszkańców, w miarę potrzeb i możliwości wspierane przez samorządy, ale nie zawsze przez nie inicjowane. Poznań już współpracuje z Wilnem w ramach polityki oświatowej, zaś z miastami na Słowacji - przede wszystkim w obszarze ochrony środowiska. Można zaryzykować stwierdzenie, że obecna dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość skłania do szybkich i potrzebnych kontaktów także w sferze międzynarodowej. Podpisanie umowy partnerskiej nie jest jedyną formą współpracy.

Jeśli chodzi o współpracę z miastami niemieckimi, to z pewnością jedną z najbardziej aktywnych i najdłużej trwających jest współpraca z Hanowerem trwająca nieprzerwanie od 1979 roku. Przez lata partnerstwo zmieniało się w zależności od uwarunkowań politycznych, gospodarczych i kulturalnych. Współdziałanie odbywa się w dziedzinie kultury, edukacji, transportu oraz w kwestiach równościowych.

Poznań nie ogranicza się jedynie do współpracy z Hanowerem, ponieważ projekty realizowane są też z innymi partnerami. W przypadku kontaktów z Berlinem należy wspomnieć o współpracy z Senatem Miasta Berlina, Fundacją Stiftung Zukunft Berlin, Okrągłym Stołem Poznań-Berlin czy Fundacją Pomnik Pomordowanych Żydów Europy, która pracuje nad projektem Domu Polsko-Niemieckiego  - projektu z zakresu polityki pamięci i stosunków polsko-niemieckich.

Poznań intensywnie współpracuje w ramach Partnerstwa Odra od początku jego powstania w 2006 roku. Jest o nieformalna polsko-niemiecka międzyregionalna sieć, w której pod hasłem "Granice dzielą - Odra łączy", w oparciu o projekty współpracują województwa: Wielkopolskie, Zachodniopomorskie, Dolnośląskie i Lubuskie, niemieckie kraje związkowe: Berlin, Brandenburgia, Meklemburgia-Pomorze Przednie i Saksonia oraz miasta: Gorzów Wielkopolski, Szczecin, Wrocław, Zielona Góra i Poznań.

Współpraca prowadzona jest również z Landem Brandenburgia w obszarze oświaty. W opracowanym "Planie działań w zakresie edukacji, młodzieży i sportu w latach 2022-2025 w ramach Wspólnej Deklaracji o współpracy między Krajem Związkowym Brandenburgia (Republika Federalna Niemiec) a Województwem Wielkopolskim (Rzeczpospolita Polska)" Poznań jest jednym z sygnatariuszy i partnerów. Prowadzony jest m.in. intensywny dialog w zakresie szkolnictwa zawodowego oraz regularna wymiana doświadczeń i wiedzy.

W odniesieniu do niemieckich partnerów należy także wspomnieć o Bambergu, z którym Poznań łączy 300-letnia historia Bambrów, a współpraca między miastami zintensyfikowała się w ostatnich latach. W 2019 roku pomiędzy ogrodnikami z Bambergu (Junggärtnergruppe Bamberg) a Towarzystwem Bambrów Poznańskich została podpisana umowa partnerska, w której strony zobowiązały się do umacniania dobrej tradycji wymiany przyjacielskiej poprzez różne formy działania, w tym: wzajemne wizyty i wymianę wiedzy oraz współpracę Muzeum Ogrodnictwa i Winiarstwa w Bambergu z Muzeum Bambrów Poznańskich.

oprac. red.