Proponowana zmiana ma nie tylko pozwolić na dalszy rozwój komunikacji miejskiej, ale także być mocnym sygnałem, że warto rozliczać podatki w stolicy Wielkopolski oraz gminach ościennych obsługiwanych przez ZTM.Stale rosnące koszty funkcjonowania komunikacji są podstawą propozycji nowej taryfy biletowej przygotowanej przez Zarząd Transportu Miejskiego. Została ona już przekazana do opiniowania gminom tworzącym z Poznaniem wspólny system komunikacji, a 4 listopada trafi na Komisję Transportu rady miasta. To radni na jednej z grudniowych sesji zdecydują o terminie wejścia w życie uchwały oraz o ostatecznym jej kształcie.

Lata 2020-24: wzrost inflacji 40 proc. - wzrost cen biletów ZTM 0 proc.

Obecna taryfa biletowa obowiązuje od 1 lipca 2020 roku. Przez ponad 4 lata gwałtownie wzrastały ceny (m.in. energii i paliw), a inflacja skumulowana wyniosła w tym okresie ponad 40 proc. Jednocześnie znacząco wzrosły wynagrodzenia - od 2020 r. minimalna płaca wzrosła o 65 proc., średnia o 53 proc., a mediana wynagrodzeń o 38 proc.

Te czynniki miały bezpośredni wpływ na poważny wzrost kosztów przewozów wykonywanych w sieci ZTM - z około 420 mln zł w 2020 r. do ponad 750 mln w tym roku.

W tym samym czasie z powodu pandemii COVID-19 i braku wsparcia centralnego dla komunikacji zbiorowej, doszło do drastycznego spadku dochodów ze sprzedaży biletów. Ze 179 mln w 2019 r. spadły one poniżej 150 mln zł w latach 2020-2021. W latach 2022-2023 nastąpiła poprawa wyników sprzedaży: planowane dochody powinny w 2024 r. przekroczyć 220 mln zł. Wciąż jednak różnica pomiędzy wzrostem kosztów organizacji komunikacji (330 mln zł w latach 2020-24), a wzrostem dochodów ze sprzedaży biletów (o 41 mln zł w latach 2019-24, jeśli plan na ten rok zostanie wykonany) jest gigantyczna. Co gorsza, dysproporcja między kosztami a dochodami szybko rośnie.

Poznań wciąż chce rozwijać i rozbudowywać system transportu publicznego, podnosząc jego standard. Tworzyć postulowane przez mieszkańców nowe połączenia autobusowe w rejonach intensywnej zabudowy mieszkaniowej. Biorąc pod uwagę szybko rosnące koszty, nie jest to możliwe bez wprowadzenia zmian w taryfie w celu zwiększenia wpływów ze sprzedaży biletów.

Bilety Metropolitalne pozostają bez zmian - ukłon dla osób płacących podatki 

Od ponad 10 lat warto płacić podatek PIT na rzecz Poznania lub jednej z 19 gmin współtworzących z Miastem transport w aglomeracji (Czerwonak, Dopiewo, Duszniki, Kaźmierz, Kleszczewo, Komorniki, Kostrzyn, Kórnik, Luboń, Mosina, Murowana Goślina, Pobiedziska, Puszczykowo, Rokietnica, Suchy Las, Swarzędz, Szamotuły, Tarnowo Podgórne, Zaniemyśl). Można wówczas korzystać z tańszych okresowych biletów specjalnych, w tym z najbardziej popularnego Biletu Metropolitalnego.

Dziś cena Biletu Metropolitalnego na strefę A na 30 dni wynosi 119 zł i jest niższa aż o 30 złotych od podobnego biletu bez ulgi metropolitalnej (149 zł). Dla pasażera z Biletem Metropolitalnym dzienny wydatek na nieograniczoną liczbę podróży na liniach ZTM wynosi 3,96 zł. Jeszcze korzystniejszy jest bilet roczny, którego koszt w przeliczeniu na jeden dzień wynosi zaledwie 2,59 zł. 

W nowej taryfie premia dla osób lojalnie płacących PIT lokalnie ma być jeszcze większa. Ceny biletów okresowych dla pasażerów rozliczających podatki na rzecz Poznania oraz gmin pozostających w systemie ZTM mają bowiem pozostać bez zmian, natomiast cenę biletów okresowych dla osób niekorzystających z ulgi metropolitalnej planuje się podnieść o ok. 33%.

Szczegółowa tabela zamieszczona została w załączniku. 

Co ważne - każdy, kto dziś nie płaci PIT na rzecz Poznania i 19 gmin, zawsze może to zrobić, do czego zachęcamy. Wystarczy do kwietnia 2025 r. dołączyć do grona płacących podatek lokalnie i skorzystać z Biletu Metropolitalnego. 

W przypadku Poznania - nie trzeba być zameldowanym, aby tu rozliczyć swój podatek. Nie trzeba też składać żadnych dodatkowych dokumentów o zmianie miejsca zamieszkania - Urzędy Skarbowe same to zaktualizują. To, co tylko wystarczy zrobić, to wpisać w zeznaniu podatkowym poznański adres zamieszkania. Więcej na ten temat można przeczytać na stronie OK Poznań.

Pozostawienie cen Biletów Metropolitalnych bez zmian wynika z dbałości Miasta o  zapewnienie jak najlepszych warunków życia dla jego mieszkanek i mieszkańców. Chodzi przede wszystkim o osoby, które rozliczając swoje podatki w miejscu zamieszkania, przyczyniają się do powiększania zasobów finansowych, jakimi Miasto dysponuje. Duża ich część jest przeznaczona na finansowanie komunikacji zbiorowej.

Wraz z propozycją zmian uproszczona ma też być taryfa biletów okresowych. Zamiast dowolnego okresu od 14 do 366 dni wprowadzone zostaną bilety od 15 do 45 dni oraz na okres: 90, 180, 270 i 365 dni. Wyniki sprzedaży wskazują, że pasażerowie najczęściej wybierają bilety okresowe mieszczące się w przedziale do 40-45 dni oraz bilet na 90 dni i roczny. Dlatego elastyczny wybór pozostanie do dyspozycji pasażerów w przedziale od 15 do 45 dni.  

Atrakcyjne ceny biletów specjalnych także mają pozostać bez zmian

Dbając o jak najlepsze warunki życia Miasto Poznań pamięta także o uczniach i uczennicach szkół podstawowych, osobach studiujących, czy seniorkach i seniorach. Atrakcyjne ceny biletów Semestralnych, Seniora i dla uczniów ze SP także mają pozostać bez zmian. Wszystkie tzw. bilety specjalne utrzymane zostaną na obecnym poziomie cenowym.

Ceny biletów specjalnych znajdują się na stronie ZTM.

Bilet przystankowy (tPortmonetka), bilety jednorazowe i krótkookresowe - propozycja zmian w taryfie

Proponowana zmiana taryfy zakłada, że nadal bardziej będzie się opłacało korzystać z tzw. biletu przystankowego (tPortmonetki na karcie PEKA) niż z klasycznych, jednorazowych biletów czasowych. Za pierwszy (lub jeden) przystanek wciąż trzeba będzie zapłacić mniej niż 1 zł. Dopiero za przejechanie 22 przystanków zapłacimy z tPortmonetki więcej niż 5 zł - a taka jest nowa, proponowana cena biletu jednorazowego do 15 minut. Dla przykładu - 22 przystanki to tyle, ile wynosi cała trasa linii nr 5 z Górczyna na Zawady. Według rozkładu jazdy pokonanie tej trasy zajmuje 30 minut. 

Cena biletów 15-, 45- i 90-minutowych ma wzrosnąć o 1 zł. 24-godzinne - w zależności od liczby stref - od 3 do 4 zł, a tygodniowe od 9 do 14 zł (również zależnie od liczby stref).

Szczegółowa tabela zmian zamieszczona została w załączniku.  

Propozycja wygaszenia biletów na trasę do 6 przystanków

Wraz z nową taryfą proponowane jest wygaszenie biletów okresowych na trasę do 6 przystanków. Ich popularność spada z roku na rok, o ile w 2019 r. sprzedano takich biletów 60,7 tysięcy, to w 2023 r. już tylko 21,5 tys. Stanowią one dużo mniejszą zachętę do regularnego korzystania z komunikacji miejskiej, gdyż zazwyczaj obejmują swoim zasięgiem jedynie krótką trasę. Mając taki bilet, pasażerowie często rezygnują z kolejnych podróży transportem zbiorowym. Ze względu na skomplikowaną konstrukcję nowy bilet na taką trasę można obecnie kupić tylko w Punktach Obsługi Klienta ZTM, a w pozostałych kanałach sprzedaży (biletomaty stacjonarne, internet, Punkty Sprzedaży Biletów) możliwe jest jedynie przedłużenie ważności dokładnie takiego samego biletu. Wzbudza to niezadowolenie pasażerów, a zasady stosowania tego biletu, szczególnie w kontekście objazdów, wynikających z remontów czy awarii oraz łączenie podróży na bilecie trasowanym i tPortmonetce, sprawiają liczne problemy.

Nowy sposób uchwalenia zmian w taryfie biletowej

Dotychczas od wielu lat podstawą prawną uchwał dotyczących cen biletów oraz uprawnień do ulg i zwolnień była Ustawa o gospodarce komunalnej. Od dłuższego czasu funkcjonuje jednak Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym (Ustawa o PTZ) określająca inny sposób ustalania cen. Jest ona coraz powszechniej stosowana w innych miastach. Przygotowany projekt uchwały opiera się na wytycznych wskazanych właśnie w tej ustawie. Zgodnie z jej zapisami rada miasta może ustalać ceny, które mają charakter cen maksymalnych. Wysokość konkretnych opłat ustala natomiast organizator. W myśl Ustawy o PTZ jest nim Prezydent Miasta Poznania - i to on właśnie może zdecydować o tym, że osoby rozliczające podatki w swoim mieście nie będą płacić więcej.

W związku z powyższym projekt uchwały wprowadza wyłącznie ceny maksymalne. Uchyla też dotychczasowe uchwały w sprawie wysokości opłat za przejazdy lokalnym transportem zbiorowym oraz w sprawie ustanowienia zwolnień i ulg w opłatach za przejazdy.

Co niezwykle istotne - ostateczne ceny biletów, wykaz uprawnień do ulg i zwolnień oraz zasady taryfowe zostaną wprowadzone stosownym Zarządzeniem Prezydenta Miasta Poznania.

Parkowanie

W związku ze wzrostem ceny biletu 24-godzinnego minimalnie więcej trzeba będzie zapłacić za parkowanie na parkingach Park&Ride. Obecnie bilet jednorazowy uprawniający także do korzystania ze środków transportu publicznego w godzinach działania parkingów kosztuje 10 zł, a po 1 września 2025 r. ma kosztować 2 zł więcej. Warto przypomnieć, że parkingi P&R są także dostępne bez dodatkowych opłat dla użytkowników biletów okresowych. 

Ponadto 4 listopada na Komisji Transportu Rady Miasta Poznania Zarząd Dróg Miejskich przedstawi także propozycję zmian w strefie płatnego parkowania.