6.1. Produkcja ciepła i energii elektrycznej
Podstawowym źródłem emisji gazów cieplarnianych w mieście jest spalanie paliw. Główne instalacje spalania paliw, produkujące ciepło i energię elektryczną scharakteryzowane zostały w poprzednim rozdziale. Celem niniejszego rozdziału jest identyfikacja i ilościowe oszacowanie głównych strumieni paliw. Oba rozdziały (5 i 6) stanowią charakterystykę podażowej strony bilansu energii. Strona popytowa - zużycie paliw, scharakteryzowana zostanie na użytek tej pracy w rozdziale następnym.
Produkcja energii może odbywać się w źródłach zcentralizowanych energetyki zawodowej (zazwyczaj o stosunkowo wysokiej sprawności przemiany), oraz w indywidualnych źródłach energii, zazwyczaj cieplnej, których sprawnośd przemiany i w efekcie - emisje jednostkowe - są mocno zróżnicowane. Z Puntu widzenia emisji CO2 istotny jest także rodzaj paliwa zasilającego: na przykład, węgiel jest paliwem znacznie bardziej emisyjnym od gazu. Charakterystyka sprawności przemiany energii wypada na niekorzyśd technologii węglowych.
6.1.1. Ciepło
Jak to opisano w rozdziale 5, największym przedsiębiorstwem energetycznym produkującym ciepło i energię elektryczną na terenie Poznania jest Dalkia ZEC S.A., które dostarcza ciepło do miejskiej sieci ciepłowniczej i energię elektryczną do sieci elektroenergetycznej. Ciepło sieciowe uzupełniane jest produkcją ciepła przez mniejsze lokalne ciepłownie i kotłownie posiadane przez Dalkię Poznań S.A.
Drugą kategorię producentów energii stanowią zakłady przemysłowe, które produkują energię - głównie ciepło, przede wszystkim na własne potrzeby, a jedynie niektóre z nich niewielkie nadwyżki przekazują do sieci. W pracy PZDPZ 2000 określono grupę przedsiębiorstw przemysłowych o istotnym znaczeniu z punktu widzenia zapotrzebowania i produkcji ciepła i energii elektrycznej w Poznaniu. Do tych producentów należą:
- Energocentrum,
- Maltadekor S.A,
- Volkswagen,
- Stomil-Poznao S.A.,
- WZMOT 5,
- Centra S.A.,
- GOPLANA S.A.,
- Wrigley-Polska,
- Glaxo Wellcome S.A.
- Fabryka Łożysk Tocznych,
- Kompania Piwowarska S.A,
- Elektromontaż-Poznao,
- ZNTK-Poznao S.A,
- PEKABEX S.A.,
- ZPO MODENA,
- Mleczarnia Naramowice,
- POL-CAR,
- Poznańska Spółdzielnia Mleczarska,
- ROLA Firma Produkcyjno Handlowa
W ramach niniejszej pracy uzupełniliśmy tę listę przedsiębiorstw o kilka dodatkowych firm oraz dokonaliśmy aktualizacji danych o produkcji ciepła przez przemysł na terenie Poznania.
Jak już wspomniano wcześniej, przedsiębiorstwa te produkują ciepło głównie na własne potrzeby. Jedynie trzy spośród nich - Energocentrum, WZMOT5 i Eletromontaż Poznań sprzedawały też ciepło innym użytkownikom koocowym: do budownictwa wielorodzinnego, przemysłu i usług.
Zmiany w wielkości produkcji ciepła od roku 1990 przedstawione są w tablicy i na wykresie.
Jak wynika z tablicy i wykresu, elektrociepłownia Dalkia Poznań ZEC S.A. zajmuje dominującą pozycję wśród producentów ciepła (83% w 2010 roku).
Obserwowany w ostatnich latach wzrost produkcji ciepła w Dalkii ZEC S.A. związany jest w części z zapotrzebowaniem nowo wybudowanych budynków mieszkalnych, w części zaś z warunkami atmosferycznymi okresu grzewczego.
6.1.2. Energia elektryczna
W rozpatrywanym okresie, na terenie miasta Poznania funkcjonowało czterech producentów energii elektrycznej: Dalkia ZEC, Energocentrum, Stomil Poznao i Glaxo Welcome, przy czym ten ostatni produkował energię elektryczną tylko na własne potrzeby, pozostali zaś producenci dostarczali energię do sieci dystrybucyjnej (Dalkia ZEC, Stomil-Poznań) oraz do konsumentów końcowych w sektorach handlu, usług i przemysłu (Energocentrum). Dalkia ZEC jest niemal "lokalnym monopolistą" w zakresie produkcji energii elektrycznej- w roku 1990 była jedynym producentem energii elektrycznej, a dekadę późnej trzej nowi producenci osiągnęli jedynie 3% udział w produkcji elektryczności na terenie Poznania. Tablica 9 i rysunek 11 poniżej przedstawiają te zmiany.
Dla porównania wielkości zużycia energii elektrycznej na terenie miasta Poznania w latach 1995, 2000, 2005 i 2010 wynosiły odpowiednio 1 299 177, 1 694 965, 2 048 017 i 2 218 557 MWh.
Tylko w roku 2000 produkcja energii przez Dalię ZEC S.A. pokrywała prawie w całości zapotrzebowanie Poznania na energię elektryczną. W pozostałych latach znaczące ilości energii kupowano z krajowego systemu elektroenergetycznego.