Skąd się biorą dzieci w pieczy zastępczej?

W 2023 roku ponad 272 dzieci musiało opuścić swoje domy rodzinne. Decyzją Sądu zostały skierowane do systemu pieczy zastępczej czyli do placówek opiekuńczo-wychowawczych lub rodzin zastępczych. Dlaczego tak się dzieje, że dzieci przestają być wychowywane przez biologicznych rodziców i co wpływa na trudne decyzje Sądów o umieszczeniu w pieczy?

Zdjęcie przedstawia dziecko trzymające wycinankę w kształcie ludzi - dorosłego i dwóch dzieci, próbuje je połączyć - grafika artykułu
fot. Freepik

Spośród wszystkich dzieci skierowanych do pieczy zastępczej, których spotyka zaniedbanie lub krzywda w rodzinnym domu, 70% trafia pod opiekę nowych zastępczych rodziców, a pozostałe a 30% zamieszkuje w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Dzieje się tak, o ile są wolne dla nich miejsca. Często nie ma. Obecnie "kolejka" dzieci oczekujących na włączenie w system pieczy zastępczej sięga blisko 76 osób. Te dzieci nadal mieszkają w swoich trudnych domach, z opiekunami, którzy nie potrafią prawidłowo się nimi zajmować.

Jednym z głównych i najczęstszych powodów umieszczania dzieci w pieczy zastępczej jest zaniedbanie lub przemoc. Bezpieczeństwo i dobro dzieci powinno być zawsze najważniejszym pragnieniem rodzica, ale bywa, że małe dzieci pozostają w domach bez dozoru. Nie otrzymują tego, co dla ich rozwoju jest niezbędne - od żywności, ubrań, leków, odpowiedniego miejsca do zabawy, snu lub nauki, aż po troskę emocjonalną i zrozumienie. Do pieczy zastępczej trafiają dzieci stające się ofiarami fizycznej, emocjonalnej lub seksualnej przemocy.

Drugim, najczęstszym powodem odebrania dzieci rodzicom biologicznym są nałogi. W domu w którym rodzice spożywają alkohol lub zażywają narkotyki, dziecko nie jest bezpieczne. Przeżywa dramat i czuje krzywdę. Sąd musi reagować.

Czasami dzieci są umieszczane w pieczy zastępczej z powodu poważnych problemów zdrowotnych rodziców lub ich śmierci. Choroby fizyczne, psychiczne lub inne trudności zdrowotne mogą sprawić, że rodzice nie są w stanie zapewnić właściwej opieki i wsparcia swoim dzieciom. Tu także ze wsparciem przychodzi system pieczy zastępczej.

Pieczę zastępczą należy traktować jako tymczasowe rozwiązanie mające na celu ochronę dzieci i zapewnienie im stabilnych warunków do rozwoju. Najlepszą jej formą są rodziny zastępcze. Niestety brakuje chętnych do pełnienia tej funkcji. A ta może być nie tylko sposobem na życie, ale też pracą za którą otrzymuje się zwyczajnie wynagrodzenie.

W dłuższej perspektywie system pieczy zastępczej działa tak, że podejmowane są działania mające na celu przywrócenie dzieciom możliwości powrotu do rodzinnego domu. Tak się staje jedynie po upewnieniu się, że jest on bezpieczny i otrzymają w nim oczekiwane wsparcie. Jeśli rodzicom brakuje zdolności opiekuńczych i wrażliwości, mają szansę zawsze pracować nad sobą i nauczyć się tego. Bywa, że nie chcą, a dzieci dorastają w systemie pieczy zastępczej, w której doświadczają miłości, ciepła i troski.