2009
LECH WAŁĘSA
Urodził się 29 września 1943roku w Popowie na Pomorzu. W 1961 roku skończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w Lipnie z uprawnieniami elektryka. Od 1967 roku pracował jako elektryk okrętowy w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Tu rozpoczął działalność opozycyjną, będąc w grudniu 1970 roku jednym z przywódców strajku w stoczni. Po aresztowaniu skazano go na rok więzienia. W 1976 roku z tzw. "wilczym biletem" wyrzucono z pracy. Był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Działał w Wolnych Związkach Zawodowych, związany z nielegalnym pismem "Robotnik Wybrzeża" współpracował z KOR- em. 14 sierpnia 1980 roku nielegalnie wszedł do stoczni i stanął na czele Komitetu Strajkowego. 31 sierpnia 1980 roku z ramienia Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego podpisał z przedstawicielami Komisji Rządowej porozumienia gdańskie. Na Polskę, Gdańsk i Wałęsę patrzył wówczas cały świat. Wałęsa ma bardzo silną osobowość, wielkie wyczucie przywódcze, łączy w sobie talent polityka i dyplomaty z trybunem ludowym. Spontaniczny, przewidujący, religijny, godził ideały z twardą rzeczywistością. We wrześniu 1981 roku został wybrany na I Zjeździe "Solidarności" w hali Oliwia w Gdańsku pierwszym przewodniczącym Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Związek wkrótce miał w swoich szeregach 10 milionów członków, zdecydowanych na dokonanie w kraju radykalnych zmian. Był to ewenement na skalę całego globu. Determinacja milionów Polaków oraz strach przed utratą władzy spowodowały ogłoszenie przez rząd gen. W. Jaruzelskiego stanu wojennego (13 grudnia 1981 roku). Wałęsa został internowany, jak i wielu opozycjonistów. Do domu wrócił w listopadzie 1982 roku, pozostając przywódcą zdelegalizowanej "S". Kolejnym ciosem dla władzy była decyzja Komitetu Noblowskiego o przyznaniu Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla w roku 1983. Polacy między innymi dzięki temu wysokiemu wyróżnieniu nie stracili wiary w możliwość zmiany systemu. Strajk w Stoczni Gdańskiej z 1988 roku był początkiem procesu, który doprowadził do obrad Okrągłego Stołu, rozpoczętych 6 lutego 1989 roku. Ich efektem był kompromis polityczny i wybory parlamentarne w czerwcu 1989 roku. Wielki solidarnościowy przewrót dokonał się stosunkowo bezkrwawo, nie popłynęła w Polsce, a potem w innych krajach bloku sowieckiego, "rzeka krwi". Powstały Komitety Obywatelskie, które uzyskały poparcie większości społeczeństwa, co w efekcie doprowadziło do sytuacji, w której na czele rządu w wolnej Polsce stanął doradca Wałęsy, premier Tadeusz Mazowiecki. W końcu grudnia 1990 roku, po jesiennych wyborach prezydenckich, prezydent Lech Wałęsa przysięgał na Boga, że będzie dbał o godność, suwerenność i bezpieczeństwo Polski, a także o dobrobyt jej obywateli. Najwyższy urząd w państwie sprawował do 22 grudnia 1995 roku.
Jest Lech Wałęsa doctorem honoris causa prawie 40 uczelni, oficerem francuskiej Legii Honorowej, kawalerem Orderu Orła Białego. Otrzymał wysokie odznaczenia wielu państw (USA, Belgia, Finlandia, Włochy, Niemcy, Estonia, Litwa, Węgry, Finlandia, Portugalia, Czechy, Dominikana, Ukraina, Urugwaj, Turcja, Holandia, Norwegia). Wyróżniano go wielokrotnie także w Polsce. Jest jednym z najważniejszych ludzi żyjących na przełomie XX i XXI wieku. "Niemożliwe" niedawno nawet w utopijnych teoriach wyzwolenie znacznej części Europy spod kurateli radzieckiej okazało się dzięki niemu możliwe. Miliony ludzi odzyskały wolność, upadł mur berliński, otwarto granice, wyrzucono ze wszystkich państw postsowieckich radzieckie wojska. Ludzie w tej części świata zawdzięczają prezydentowi Wałęsie radykalną jak nigdy dotąd zmianę życia. Przy wszystkich popełnionych błędach, pamiętając o jego pomyłkach, a nawet o anegdotycznych, często cytowanych lapsusach językowych, wszedł Wałęsa do panteonu polskich bohaterów. Ważne jest i to, że nie "zginął na barykadzie". Wypowiedział komunistom wojnę, którą wygrał i w blasku chwały wrócił do swojego prywatnego życia.
Jest Wałęsa honorowym obywatelem m.in Białegostoku, Radomia, Krakowa, Warszawy, Szczecina, Zielonej Góry, Opola, Elbląga i Poznania.
Poznań nadał mu tytuł Honorowego Obywatela na sesji LIV w dniu 12 maja 2009 roku. Wałęsa był w Poznaniu kilkakrotnie - w czasie uroczystości odsłonięcia pomnika Czerwca 1956 jako przewodniczący NSZZ "S", na obchodach 50-lecia Elektromontażu w roku 2009 i ostatnio15 listopada 2009 roku, kiedy to z pewnym opóźnieniem odbierał w Poznaniu honorowe obywatelstwo. W tym samym roku przyznano je pierwszemu premierowi w III RP Tadeuszowi Mazowieckiemu.
**
TADEUSZ MAZOWIECKI
Urodził się 18 kwietnia 1927 roku w Płocku. W roku 1946 ukończył Liceum ogólnokształcące im. Marszałka St. Małachowskiego, potem studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1949-55 był działaczem Stowarzyszenia PAX, pracował w tygodnikach "Dziś i Jutro", "Słowie Powszechnym", "Wrocławskim Tygodniku Katolików". W 1955 roku wykluczony z PAX- u, współzakładał warszawski Klub Inteligencji Katolickiej. W 1958 roku stanął na czele nowego miesięcznika "Więź", w którym pracował aż do roku 1981, starając się, by pismo było otwarte na przemiany zachodzące w świecie, w tym i w Kościele katolickim. Od 1961 roku był posłem na Sejm, reprezentując Koło Posłów Znak. W Sejmie występował przeciwko postanowieniom ówczesnego rządu. Szczególnie odważne i pamiętne było wystąpienie dotyczące tzw. wydarzeń marcowych. Od 1976 roku aktywnie wspierał działania opozycjonistów. Należał do organizatorów Towarzystwa Kursów Naukowych. Opozycja demokratyczna miała w Mazowieckim znakomitego poplecznika, osobę budującą intelektualny wymiar "Solidarności". Wspierał gdańskich robotników (Komisja Ekspertów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego), od 1981 roku był redaktorem naczelnym ogólnopolskiego "Tygodnika Solidarność". Odegrał znaczącą rolę w tworzeniu "Solidarności", upatrując w niej nie zarzewie romantycznego zrywu, ale narzędzie, dzięki któremu Polska wyzwoli się z sowieckiego jarzma. Po internowaniu w stanie wojennym wrócił do Warszawy. Nie przerwał pracy na rzecz związku, pisząc raporty o stanie państwa. Ostatecznie mediacje opozycji z PRL-owskimi władzami skończyły się rozmowami przy Okrągłym Stole. W jego dwóch komisjach zasiadał Mazowiecki. Po zwycięstwie w czerwcowych wyborach Komitetu Obywatelskiego (1989) Mazowiecki 24 sierpnia został powołany na urząd pierwszego w wolnej Polsce premiera rządu niekomunistycznego. Autor "grubej kreski" stworzył trudny rząd składający się z członków "Solidarności", PZPR, ZSL, SD. W stosunkowo krótkim czasie przeprowadził podstawowe reformy (swobody obywatelskie, zmiana godła i konstytucji, plan Balcerowicza itd.). Zaistniały w 1990 roku tzw. "konflikt na górze" (spór z Lechem Wałęsą) doprowadził do przegranej Mazowieckiego w wyborach prezydenckich jesienią tego roku. W tym czasie utworzył Unię Demokratyczną, przekształconą później w Unię Wolności. Znany w Europie polityk i intelektualista zostaje w roku 1992 Wysłannikiem Specjalnym ONZ w Bośni i Hercegowinie ogarniętej wojną. Działa tam, zdobywając uznanie ludności cywilnej. W 1995 roku, poruszony głęboko obojętnością świata na popełniane na Bałkanach zbrodnie, o których donosił stosownym organizacjom, rezygnuje z funkcji. W 2005 roku był jednym z założycieli Partii Demokratycznej. Od 2010 roku jest doradcą Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego do spraw polityki wewnętrznej i międzynarodowej. Jest Mazowiecki dla Polski osobą o olbrzymich zasługach. Intelektualista inicjujący współdziałanie robotników z inteligencją - układ bardzo niebezpieczny dla PRL-owskiej władzy i, co się okazało, bardzo skuteczny w działaniu. Autorytet moralny, dla którego praca dla państwa musi być bezwzględnie przejrzysta. Znacząco wpłynął na losy Polski, w której po raz pierwszy od dziesięcioleci zaistniała demokracja. Pamiętny gest "Victorii" w wolnym Sejmie przeszedł do polskiej ikonografii społecznej. Doktorat honoris causa przyznały mu Uniwersytety w Leuven, Geniu, Giessen, Poitiers, Exeter, Warszawie, Tuluzie i Akademia Ekonomiczna w Katowicach
Odznaczeń i wyróżnień przyznano Mazowieckiemu bardzo wiele, między innymi: Order Orła Białego, Order Wielkiego Oficera Legii Honorowej, Order św. Grzegorza Wielkiego. Wyróżniali go Bośniacy, Niemcy, Włosi, Węgrzy. Otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze "Gloria Artis" i inne. 18 kwietnia 2012 roku w Warszawie uroczyście obchodzono 85. urodziny Premiera Mazowieckiego.
Jest honorowym obywatelem Poznania, Słubic i Gdańska. Jak sam powiedział 29 czerwca 2009 roku w Sali Renesansowej ratusza, odbierając tytuł: "Czuję się związany z Poznaniem wieloma ludźmi, nawet kilku z nich było w moim rządzie, a w latach 1991-97 dwukrotnie byłem posłem z tego terenu". Poznańscy radni nadali tytuł Honorowego Obywatela premierowi Mazowieckiemu na sesji LIV w dniu 12 maja 2009 roku. Ten sam tytuł przyznano w tym roku także pierwszemu prezydentowi III RP Lechowi Wałęsie. Tadeusz Mazowiecki zmarł w Warszawie 28 października 2013 roku.