Stary Rynek
Centralny plac lokowanego w 1253 r. na lewym brzegu Warty miasta został wytyczony na planie kwadratu o boku 141 m. Pod względem wielkości rynek staromiejski w Poznaniu jest trzecim w Polsce: po krakowskim i wrocławskim.
Z każdej strony - pierzei rynku wybiegają 3 ulice, dzieląc pierzeje na dwa bloki, w których znajduje się po 8 długich i wąskich działek budowlanych (7-8 m szerokości, 35-43 m głębokości). Z 12 ulic wybiegających z rynku 4 (Wrocławska, Wroniecka, Wielka i Wodna) prowadziły do bram miejskich. Wewnętrzna zabudowa rynku została przeznaczona dla budynków administracyjnych oraz handlowych. Wkrótce po lokacji powstał tam ratusz, Waga Miejska oraz kramy w części południowej. Pierwotna zabudowa zarówno wewnętrzna, jak i zewnętrzna rynku była drewniana. Lecz już w końcu XIII w.zaczęły stopniowo powstawać budowle murowane: Waga Miejska, gotycki ratusz, w XIV w.sukiennice.
W 1 poł. XVI w.powstał zespół kamieniczek budników, tzw. domki budnicze, wzniesionych przez indywidualnych właścicieli poszczególnych działek. W XVII w.powstał na miejscu jatek chlebowych arsenał, a jatki przeniesiono pod wagę. Pod koniec XVIII w. wzniesiono odwach. Budynki te wielokrotnie niszczone, odbudowywane i przebudowywane w swym zasadniczym zrębie (z wyjątkiem arsenału i sukiennic) odbudowano po zniszczeniach w 1945 r.
Zabudowę zewnętrzną, drewnianą zaczęto od XIV w.zastępować budynkami murowanymi. Tempo wznoszenia budynków murowanych wzrosło po wielkim pożarze w 1471 r. Przy rynku powstały kamienice wpierw dwu-, a później trzytraktowe, z reguły dwupiętrowe (3 - kondygnacyjne), szczytem zwrócone do rynku. Kamienice spełniały rolę mieszkalną oraz warsztatowo - handlową. Na parterze od frontu mieściła się tzw. wielka sień o charakterze reprezentacyjno - usługowym. Na zapleczu kamienic frontowych, oddzielony małym podwórkiem, znajdował się budynek tylny mieszczący magazyny i warsztaty. Z biegiem lat ten pierwotny, jednolity układ ulegał licznym przeobrażeniom, m.in. w XVIII w. na dwóch parcelach powstały pałace wzniesione przez bogate rody szlacheckie: Działyńskich i Mielżyńskich. Znacznie zmieniła się zabudowa Starego Rynku w XIX w. i na pocz. XX w.
Po zniszczeniach wojennych, w czasie walk w 1945 r., które objęły 60% substancji budowlanej (80 budynków zostało całkowicie strawionych pożarami), już w tym samym roku przystąpiono do odbudowy. Prowadzono ją według ściśle opracowanych planów konserwatorskich, starając się przywrócić rykowi jego dawny obraz. W latach pięćdziesiątych powstały na miejscu dawnego arsenału i sukiennic nowoczesne w formie budynki wystawowe.
Stary Rynek utracił po 1945 r.swą dawną, dominującą funkcję handlowo - usługową, stając się ośrodkiem dzielnicy mieszkaniowej z siedzibami instytucji kulturalnych. Na parterach części budynków pozostawiono sklepy - często z upominkami i pamiątkami, a szczególnie w latach siedemdziesiątych otwarto kilka stylowych barów, kawiarni i restauracji. Po 1990 r. przy Starym Rynku powstały siedziby licznych banków, zwiększyła się też liczba lokali gastronomicznych.
Od 1880 r. do 1955 r. przez Stary Rynek kursowały tramwaje. W latach późniejszych stopniowo ograniczano na nim ruch pojazdów aż do 1970 r., kiedy to zamknięto go dla wszelkich pojazdów z wyjątkiem posiadających specjalne zezwolenia.
W 2 poł. XIX w. na Starym Rynku wykonano żeliwną sieć wodociągową, gazową i oświetlenie lampami gazowymi, a na pocz. XX w.podziemną sieć elektryczną. W końcu XIX w. Stary Rynek otrzymał nową nawierzchnię. Obecna nawierzchnia jest wynikiem gruntownej przebudowy placu dokonanej w końcu lat sześćdziesiątych. W czerwcu na Starym Rynku organizowany jest Jarmark Świętojański, a w okresie letnim różne imprezy kulturalne, m.in.niektóre spektakle festiwalu teatralnego "Malta". Latem przed wieloma lokalami czynne są ogródki.
Tekst za: "Poznań od A do Z" pod redakcją Włodzimierza Łęckiego i Piotra Maluśkiewicza, Wydawnictwo Kurpisz S. A., Poznań 1998