Spełniony sen? - wizje sztucznej inteligencji w literaturze i filmie sci-fi

UAM zaprasza wszystkich zainteresowanych rozwojem sztucznej inteligencji oraz jej powiązaniami z kulturą, literaturą i filmem na spotkanie, które odbędzie się 5 kwietnia br. na Wydziale Matematyki i Informatyki UAM. Będzie to już dziewiąty meet-up, podczas którego uczestnicy porozmawiają w możliwie szerokim gronie o nowej rzeczywistości z generatywną sztuczną inteligencją. Spotkania te łączą uczelnie oraz społeczność naszego miasta, aby rozwijać lokalną społeczność zainteresowaną tą tematyką.

plakat wydarzenia przedstawia grafikę, na której widać projektor filmowy starego typu wyswietlający napis AI. Obok projektora na blacie leżą stosy książek. Jedna jest otwarta. - grafika artykułu
Spełniony sen? - wizje sztucznej inteligencji w literaturze i filmie sci-fi

Podczas IX spotkania z cyklu "Porozmawiajmy o AI" uczestnicy skupią się na powiązaniach sztucznej inteligencji i kultury. Poszukają w literaturze i filmie sci-fi śladów AI oraz analogii do obecnego jej rozwoju.
Stworzona zostanie lista utworów, które najlepiej wyjaśniają, czym jest lub czym może być sztuczna inteligencja. Dzieł literackich i filmowych, które opisując AI, staną się niejako przewodnikiem tak dla specjalistów AI, jak i osób spoza tego kręgu. Specjalistom mogą dostarczyć dodatkowych pojęć i wyobraźni/kontekstu społecznego do opisu AI, co może być przydatne podczas wyjaśniania innym natury tej technologii. Z kolei tym, którzy nie zajmują się AI zawodowo, spotkanie ma dać lepszą intuicję i wiedzę nietechniczną na temat tego zjawiska.

Termin: 5.04.2025 r.

Godzina: 10.00-14.00
Miejsce: Wydział Matematyki i Informatyki UAM, Aula A

Zapisy: https://www.meetup.com/porozmawiajmy-o-ai/events/306264158/

Harmonongram:

  • 10:00 - 10:10 Przywitanie i wstęp - Małgorzata Adamczak (UAM), Bartosz Naskręcki (UAM), Adam Karolewski, Bartosz Mikulski (AIrrival)
  • 10:10 - 10:40 42 to (nie) zawsze odpowiedź - Bartosz Naskręcki (UAM)
  • 10:40 - 11:10 Generative AI, Lem i konstytucja - Adam Karolewski (AIrrival)
  • 11:10 - 11:40 - wykład 3
  • 11:40 - 12:00 - przerwa
  • 12:00 - 12:30 Sztuczna inteligencja w filmach i bajkach animowanych dla najmłodszych - dziecięce wizje przyszłości - Natalia Walter (UAM)
  • 13:00 - 13:30 Między sympatyczną baśnią a dosadną dystopią. Dwa bieguny XXI-wiecznej filmowej refleksji nad SI - Mateusz Drewniak (UAM)
  • 13:30 - 14:00 Sztuczna inteligencja w słowiańskim lesie, czyli Al w butach Baby Jagi - Joanna Rękas (UAM)
  • 14:00 - 14:15 Transmisja z innego świata
  • 14:15 - 15:00 Pizza, rozmowy i dyskusje

42 to (nie) zawsze odpowiedź
W książce Douglasa Adamsa "Autostopem przez galaktykę" dowiadujemy się, że wszechpotężny komputer poproszony o odpowiedź na pytanie o sens wszechświata i wszystkiego co nas otacza po intensywnych obliczeniach udzielił lakonicznej odpowiedzi 42. Z kolei inna potężna maszyna w noweli "Golem XIV" Stanisława Lema jawi nam się jako obiekt niemal mistyczny, z jej skomplikowanymi cybernetycznymi myślami. Chciałbym potraktować to spotkanie jako pretekst do głębszego zastanowienia nad naturą odpowiadania na precyzyjne pytania przez algorytmy komputerowe, przez tzw. sztuczną inteligencję, w tym obecnie modne sieci generatywne i inne zbliżone algorytmy. W jaki sposób obecna technologia zderza się z paradygmatem formalnej, dedukcyjnej matematyki i jakie efekty osiągnęliśmy jako ludzkość w ciągu ostatnich kilku lat w wyścigu o zastąpienie człowieka myślącą maszyną. Będzie przekornie, niepokojąco i prowokacyjnie. Zapraszam!

Generative AI, Lem i konstytucja
W jednym ze swoich opowiadań, Lem opisał LLMa do poezji. W innym opisał konsekwencje używania SI do rozwiązywania problemów społecznych. Na wesoło i strasznie. I bardzo aktualnie.

Sztuczna inteligencja w filmach i bajkach animowanych dla najmłodszych - dziecięce wizje przyszłości
Sztuczna inteligencja coraz częściej pojawia się w bajkach jako pełnoprawny bohater. Co te postaci mówią nam o tym, jak dzieci rozumieją technologię? Jakie wartości i emocje są z nią kojarzone? Podczas wystąpienia przyjrzymy się popularnym animacjom i zastanowimy nad ich potencjałem edukacyjnym i społecznym.

Między sympatyczną baśnią a dosadną dystopią. Dwa bieguny XXI-wiecznej filmowej refleksji nad SI
Istotą referatu jest syntetyczne porównanie dwóch perspektyw, z jakich twórcy filmowi podejmują refleksję nad sztuczną inteligencją. W amerykańskim kinie, wyrastającym z kraju biorącego udział w "wyścigu technologicznym", możemy dostrzec dwie strategie portretowania SI - baśniową oraz dystopijną. XXI wiek jest w tym kontekście niezwykle
ciekawym polem badawczym, gdyż ścieranie się obu tych tendencji prowadzi do doniosłych i ważnych wniosków. Pozwala chociażby na prześledzenie zmieniającego się na przestrzeni ostatnich 25 lat stosunku ludzkości do AI. W orbicie wystąpienia znajdą się takie utwory jak A.I. Sztuczna inteligencja (2001) Stevena Spielberga i oryginalna trylogia Matrix (1999-2003) sióstr Wachowskich (filmy reprezentujące nurt baśniowy) oraz Ex Machina (2014) Alexa Garlanda i Blade Runner 2049 (2017) Denisa Villeneuve'a (dzieła należące do trendu dystopijnego).

Sztuczna inteligencja w słowiańskim lesie, czyli Al w butach Baby Jagi
Jak storie, tj. narracje mówione o sztucznej inteligencji wpisują się w długą tradycję tworzenia opowieści o istotach "nieludzkich", ale obdarzonych mocą, sprawczością lub świadomością - od słowiańskich demonów i domowych duchów po mityczne byty jak Golem czy Baba Jaga. Współczesne narracje o AI funkcjonują często jak nowoczesne mity - tłumaczą to, co niezrozumiałe, oswajają nowe lęki i oferują symboliczną strukturę dla przeżywania zmian technologicznych. Mit o AI łączy się dziś z odnowioną wiarą w magię, rozumianą jako siłę transformacyjną, działającą poza granicami racjonalności. W efekcie powstaje nowa jakość mityczna: opowieści o AI nie tylko wyjaśniają świat, lecz także go przekształcają, modelując nasze wyobrażenia o przyszłości, człowieczeństwie i granicach tego, co możliwe. Sztuczna inteligencja staje się częścią współczesnego folkloru - zjawiskiem na pograniczu nauki, mitu i czarów.