Szukając strony internetowej sklepu, możemy skorzystać z wyszukiwarki. Zwróćmy jednak uwagę, by nie wchodzić w wyniki oznaczone jako "Reklama". Od pewnego czasu cyberprzestępcy starają się wykupywać oferty reklam w wyszukiwarkach, by za ich pomocą przekierowywać na fałszywe strony internetowe.

Ten problem można rozwiązać za pomocą wtyczek do przeglądarki blokujących reklamy, określanych mianem "adblock". Niekiedy nie musimy nawet ich instalować - własne rozwiązania blokujące reklamy mają m.in. przeglądarki Firefox, Brave i Vivaldi. Korzystając z nich, możemy włączyć tą opcję w ustawieniach prywatności.

Informacje

Gdy trafimy już na stronę sklepu, poświęćmy chwilę na jej sprawdzenie. W kilka minut jesteśmy w stanie mniej więcej określić, czy mamy do czynienia z oszustwem.

Na początek spójrzmy na adres internetowy strony. Dużym sygnałem ostrzegawczym są występujące w nim literówki, np. zmieniające nazwę sklepu. Pamiętajmy też, że ikonka "kłódki" przy adresie nie gwarantuje tu bezpieczeństwa - w przeciwieństwie do naszej czujności.

 Popatrzmy na sam wygląd strony - powinniśmy zwrócić uwagę na takie elementy, jak:

• język - jeśli strona jest w języku polskim, informacje na niej nie powinny sprawiać wrażenia automatycznie tłumaczonych z innego języka lub zawierać niezrozumiałych konstrukcji językowych,
• i estetyka - sklepy prowadzące sprzedaż online zazwyczaj stać na przygotowanie porządnej strony internetowej. Witryna sprawiająca wrażenie przygotowanej "na szybko" powinna wzbudzić w nas wątpliwości.

Ważnym punktem zaczepienia mogą być dane kontaktowe sklepu. Na stronie internetowej powinny być dostępne tak podstawowe informacje, jak adres e-mail oraz numer telefonu.

Możemy również pokusić się o sprawdzenie, czy firma prowadząca sklep figuruje w rejestrach przedsiębiorców, a także wyszukać opinie na jej temat. Przy okazji dowiemy się, czy inni kupujący nie podzielili się swoimi doświadczeniami, np. o jakości produktów i obsługi klienta.

Opinie

Sprawdzając opinie w sklepie (np. o sprzedawanych towarach) i w Internecie, zwróćmy uwagę na możliwe sygnały ostrzegawcze. Nie powinny sprawiać wrażenia, jakby były napisane "sztucznie". Pamiętajmy też, że pozytywne opinie na fałszywej stronie internetowej również są fałszywe.

Gdy wyszukujemy opinii o sklepie upewnijmy się natomiast, że dotyczą tej samej strony internetowej, na której robimy zakupy. Sygnałem ostrzegawczym może być też obecność dużej ilości opinii z krótkiego okresu - ponieważ mogły zostać wykupione.

Płatności

Na fałszywych stronach internetowych sklepów możemy nie znaleźć znanych nam form płatności online. Mogą również korzystać z nietypowych bramek płatności - które możemy zweryfikować, wyszukując informacje o nich w Internecie.

Zachowajmy czujność, gdy zostaniemy przeniesieni na stronę płatności online naszego banku. Zwróćmy uwagę, czy adres strony się zgadza, np. nie ma literówek lub nie sprawia wrażenia nietypowego. Spójrzmy też na szatę graficzną strony - może wyłapiemy w niej coś niepokojącego? Pamiętajmy też, że logując się do banku online, nie powinniśmy być proszeni o podanie kompletnego hasła.

Sygnałem ostrzegawczym może być brak możliwości płatności przy odbiorze towaru. Niemniej - niektórzy sprzedawcy po prostu się na nią nie zgadzają. Tutaj musimy sami zdecydować, czy czujemy się bezpieczni w tej formie transakcji.

A jeśli nas oszukają?

Na początek usiądźmy i ochłońmy, w końcu to nie koniec świata. Choć pośpiech jest wskazany, to nerwy - wręcz przeciwnie. Dwa głębokie oddechy i przystępujemy do działania.

Pierwszym krokiem będzie kontakt z bankiem prowadzącym konto, z którego zapłaciliśmy oszustom. Musimy udzielić wszystkich informacji o oszustwie i zaznaczyć, czy podejrzewamy wyciek danych logowania do banku lub informacji o karcie płatniczej. Nasze szybkie zgłoszenie stworzy podstawę do dalszych prób odzyskania pieniędzy.

Następnie wchodzimy na stronę internetową: Zgłoś incydent (incydent.cert.pl) i zgłaszamy naszą sytuację. Serwis jest prowadzony przez CERT - polski zespół reagowania na incydenty w sieci.

Pozostało nam jeszcze poinformowanie Policji. Możemy to zrobić online, jednak najlepiej jest pójść do najbliższej jednostki Policji. Więcej informacji o sposobach zgłaszania przestępstw znajdziemy na stronie internetowej: Zgłoś przestępstwo (gov.pl).

Podsumowanie

Pamiętajmy, że naszą główną bronią przeciw oszustom jest czujność. Weryfikujmy sklepy, w których pierwszy raz robimy zakupy online. Zwróćmy uwagę na informacje dostępne na stronie internetowej i w sieci, opinie oraz dostępne formy płatności.

Gdy zostaniemy oszukani, jak najszybciej poinformujmy nasz bank, CERT i Policję. Dzięki temu, być może uda się odzyskać nasze pieniądze.

Cykl porad o bezpieczeństwie w Internecie powstał z inicjatywy Biura Cyfryzacji i Cyberbezpieczeństwa Urzędu Miasta Poznania. Zachęcamy do obserwowania Infoteki (poznan.pl/smartcity/infoteka), żeby nie przegapić kolejnych porad i wielu innych, ciekawych informacji z Poznania.

KS