Nakręcony wiosną 1958 we Wrocławiu i jego okolicach "Popiół i diament" w reżyserii Andrzeja Wajdy już krótko po premierze stał się jednym z najważniejszych polskich filmów w historii kinematografii. Obraz jest ekranizacją książki Jerzego Andrzejewskiego pod tym samym tytułem.

W powieści Andrzejewskiego opisana jest powojenna rzeczywistość prowincjonalnego miasteczka. A jego głównym bohaterem Maciek Chełmicki - żołnierz Armii Krajowej i uczestnik powstania warszawskiego, który ma dokonać zamachu na komunistycznego działacza Szczukę. - Ukazując na nowo historię Maćka Chełmickiego, nadał jej Wajda wymiar konkretny i zarazem mityczny. Uobecnienie ekranowe ludzkiego dramatu, który w czasach stalinowskich pozostawał dla naszego kina tematem tabu, dokonało się w kształcie rewelacyjnym artystycznie. Wejście w sferę mitu nie było bynajmniej reżyserowi potrzebne po to, by uzyskać wydźwięk patetyczny - pisał o obrazie w "50 lat Polskiej Szkoły Filmowej" Marek Hendrykowski.

Opowiedziana w powieści i w filmie historia ma jednak inne wersje, udokumentowane w źródłach historycznych i świadectwach wielu osób. Jedną z nich przedstawił w swojej książce "Diament odnaleziony w popiele" polski publicysta i reporter Krzysztof Kąkolewski. Pozycję tę w lutym tego roku wznowiło Wydawnictwo Zysk i S-ka. - Podczas spotkania, którego częścią będzie projekcja filmu Andrzeja Wajdy "Popiół i diament", będziemy nie tylko wskazywać tkwiące w warstwie fabularnej rozbieżności pomiędzy konstrukcjami historii (tej propagandowej i opartej na źródłach), ale także wspólnie z prof. Piotrem Juszkiewiczem przyjrzymy się, jak wybitny reżyser "opowiada historię" obrazem operując mistrzowsko językiem filmu - zapowiadają organizatorzy. Oprócz tego w dyskusji postawione zostanie także pytanie o to, w jaki sposób historia opowiedziana w książce Krzysztofa Kąkolewskiego wpływa na odbiór i wartościowanie dzieła Wajdy.

Monika Nawrocka-Leśnik

• "Popiół czy diament?" - o filmie Andrzeja Wajdy w oparciu o książkę Krzysztofa Kąkolewskiego
• Galeria Miejska Arsenał (Stary Rynek 6)
• 21.04, g. 17
• wstęp wolny