Forum rozpocznie się w sobotę, 9 grudnia, o godz. 9 w Przystanku Historii - Centrum Edukacyjnym IPN Poznań, przy ul. Dąbrowskiego 29. Jego piąta edycja poświęcona będzie niemieckim zbrodniom dokonanym na pacjentach szpitali psychiatrycznych i domów opieki, a także więźniach obozów koncentracyjnych. Uczestnicy spotkania rozmawiać będą również  o Forcie VII w Poznaniu i pierwszej komorze gazowej uruchomionej przez Niemców w okupowanej Europie. Głównym motywem forum będzie jednak historia zlokalizowanego na terenie Górnej Austrii w gminie Alkoven Zamku Śmierci Hartheim.

- Zamek Hartheim był jednym z głównych ośrodków eksterminacyjnych wykorzystywanych przez Niemców w ramach "Akcji T4", czyli likwidacji "istnień niewartych życia" - wyjaśnia Tomasz Cieślak, koordynator V Wielkopolskiego Forum Pamięci Narodowej. - Tak eufemistycznie narodowi socjaliści określali osoby niepełnosprawne, które przeznaczyli do likwidacji w imię czystości rasy aryjskiej. Mało jednak osób wie, że w Zamku Hartheim mordowani byli również więźniowie obozów koncentracyjnych m.in. z Dachau, Mauthausen i Gusen, w tym wielu Polaków, którzy byli przekonani, że jadą do "sanatorium". W ten sposób Niemcy przedstawiali to miejsce wycieńczonym i bliskim śmierci więźniom obozów koncentracyjnych. 

Zagłada więźniów odbywała się w ramach akcji "14f13". Szacuje się, że w funkcjonującym od 1940 do 1945 r. obozie zagłady w Zamku Hartheim zostało zamordowanych w obu tych akcjach ("Akcja T4" i "Akcja 14f13") prawie 30 tysięcy osób, ale liczba nie jest ostateczna. Do dzisiaj wiele polskich rodzin przekonanych jest, że ich najbliżsi zginęli w KL Dachau lub KL Gusen, ale w rzeczywistości mogli zginąć w Hartheim, ponieważ Niemcy fałszowali dokumentację obozową.

W tym roku gościem specjalnym forum będzie Florian Schwanninger, dyrektor Miejsca Nauki i Pamięci Zamku Hartheim, który przedstawi historię tego miejsca. W ramach wydarzenia odbędzie się również spotkanie rodzin ofiar Zamku Śmierci Hartheim, a także panel dyskusyjny z ich udziałem, który poprowadzi Marta Szczesiak-Ślusarek, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej KŚZpNP w Poznaniu.

Temat wojennych przeżyć nie byłby pełen bez odpowiedniego kontekstu historycznego, o który zadbają naukowcy, pisarze, edukatorzy i specjaliści zajmujący się tym zagadnieniem. W ramach paneli naukowych, popularnonaukowych i dyskusyjnych prowadzone będą rozmowy na tematy związane z okupacją niemiecką w Wielkopolsce, ze szczególnym uwzględnieniem jej represyjności (Tomasz Cieślak), eugeniki (dr Krzysztof Prętki) i eksterminacji polskich obywateli w obozach koncentracyjnych poza terenem okupowanego kraju (KL Dachau, Mauthausen, Gusen). Mowa będzie również o wymordowaniu przez Sonderkommando Lange pacjentów szpitali psychiatrycznych i domów opieki w okupowanej Polsce, a także o historii pensjonariuszy Domu Opieki w Śremie.

Każdy może wziąć udział w IV edycji forum - szczególnie zaproszeni są przedstawiciele stowarzyszeń i organizacji dbających o pamięć o historii II wojny światowej, rodziny ofiar, nauczyciele, działacze społeczni, pracownicy muzeów regionalnych i instytucji kultury. 

Wydarzenie organizuje poznański oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Więcej informacji na stronie: poznan.ipn.gov.pl.

AW