Pierwszy rektor Uniwersytetu Poznańskiego prof. Heliodor Święcicki po najwyższą uniwersytecką godność sięgnął w maju 1919 roku. Była ona z pewnością pięknym ukoronowaniem niezwykle pracowitego życia tego wybitnego patrioty i społecznika. Święcicki przyszedł na świat w Śremie, skąd po maturze udał się śladem swego zmarłego ojca na studia lekarskie do Wrocławia, które błyskawicznie ukończył, uzyskując w 1877 roku tytuł doktora wraz z dyplomem lekarza medycyny oraz chirurgii. W styczniu 1878 roku po dobyciu obowiązkowych praktyk w Dreźnie zamieszkał w Poznaniu, gdzie szybko zdobył uznanie, odgrywając z czasem coraz większą rolę wśród polskich elit miasta. Wysoka pozycja Święcickiego w stolicy Wielkopolski wynikała zarówno z jego niemałych i rozpoznawalnych nawet na arenie międzynarodowej sukcesów zawodowych, szeroko zakrojonej aktywności dobroczynno-charytatywnej oraz naukowo-organizacyjnej, jak i z zaangażowania w kulturalne życie Poznania, by wspomnieć choćby kontynuowaną do dziś tradycję tzw. Czwartków Literackich, których był pomysłodawcą oraz głównym organizatorem. Miarą jego rozległych naukowych sukcesów niech zaś pozostanie fakt, że już w 1900 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaś w 1913 roku pruskie władze przyznały mu tytuł profesora, co w przypadku Polaka, a w dodatku "zdeklarowanego nacjonalisty polskiego", było osiągnięciem niezwykle rzadkim. Wreszcie w 1915 roku Święcicki objął stanowisko prezesa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, które dzięki niezwykle korzystnemu dla sprawy polskiej rozwojowi sytuacji międzynarodowej stało się w owym czasie naturalną platformą dla urzeczywistnienia marzeń kilku pokoleń poznańskich inteligentów dążących do założenia w ich mieście uniwersytetu. Nic zatem dziwnego, że to właśnie on stanął na czele Komisji Organizacyjnej Uniwersytetu Polskiego w Poznaniu, nazwanej później "Komisją Uniwersytecką", stając się tym samym oczywistym kandydatem do przywdziania rektorskiej togi. Godność tę sprawował aż do śmierci w październiku 1923 roku, ciesząc się niezmiennym szacunkiem poznańskiego środowiska naukowego oraz bezgranicznym wręcz uwielbieniem okazywanym mu na każdym niemal kroku przez studentów najmłodszego w odrodzonej Polsce uniwersytetu.

Jakiś czas temu zamieściliśmy na CYRYLU bogaty zbiór fotografii dokumentujących barwny życiorys prof. Stefana Dąbrowskiego, zapowiadając jednocześnie publikację kolejnych materiałów związanych z dziejami Uniwersytetu Poznańskiego przechowywanych  w zasobach poznańskiego Oddziału Archiwum PAN. Czyniąc zadość owej obietnicy, publikujemy pierwszą część obszernej kolekcji poświęconej pierwszemu rektorowi Almae Matris Posnaniensis, którą sukcesywnie będziemy uzupełniali o kolejne materiały archiwalne.

Piotr Grzelczak