Radny na wstępie przypomina, że ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zobowiązuje do przekazywania środków na wspieranie między innymi takich przedsięwzięć jak profilaktyka. W związku z powyższym Przemysław Plewiński pyta o kilka spraw dotyczących dysponowania środkami, które pochodzą z opłat za zgodę na handel napojami alkoholowymi (tzw. "opłata kapslowa"): roczne wpływy do budżetu miasta Poznania (z ostatnich 3 lat); wykorzystywanie pozyskanych z tego tytułu środków; podejmowane działania i realizowane cele (możliwe wskazanie z podziałem na osiedla); czy środki z opłat są przekazywane na działania wydziałów i jednostek miejskich czy do rad osiedli; (według lokalizacji, w których znajdują się sklepy monopolowe); w jakiej wysokości środki są przekazywane do instytucji takich jak MOPR, czy służby mundurowe.

W odpowiedzi Miasto informuje, że wpływy do budżetu z tytułu opłat związanych z obrotem napojami alkoholowymi w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej napoju nieprzekraczającej 300 ml wynosiły: w roku 2021 - 1 684 371,38 zł; w roku 2022 - 7 464 905,19 zł; w roku 2023 - 5 498 662,57 zł. Natomiast środki finansowe pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wynosiły: w roku 2021 - 16 439 601, 26 zł; w roku 2022 - 18 030 407,29 zł; w roku 2023 - 20 845 292,19 zł.

Środki pozyskane z opłat są przeznaczane na realizację uchwalanych corocznie miejskich programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. Zadania objęte programem obejmują:
- zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem;
- udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe lub narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie;
- prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii oraz przeciwdziałania uzależnieniom, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć rekreacyjno-sportowych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych;
- wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych i narkomanii;
- podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w ustawie ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego;
- wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej.

Miejskie programy profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii w Poznaniu na dany rok są opracowywane zgodnie z ww. obligatoryjnymi zadaniami, a także potrzebami mieszkańców miasta wynikającymi z "Diagnozy stanu problemów uzależnień na terenie miasta Poznania" przeprowadzonej w 2019 r.

Głównym założeniem programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii jest ograniczenie występowania negatywnych zjawisk będących skutkiem nadużywania alkoholu, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych poprzez rozwój działań związanych z profilaktyką, wzrost społecznej świadomości związanej z tą tematyką, integracji społecznej i zawodowej osób uzależnionych oraz doskonalenie współpracy pomiędzy instytucjami i podmiotami zaangażowanymi w realizację programu.

W programie wyodrębniono cel główny: zapewnienie mieszkańcom Poznania sprawnego systemu profilaktyki i rozwiązywania problemów związanych z nadużywaniem alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych oraz cele szczegółowe poprzez:
- propagowanie wiedzy i kompetencji oraz promocja adekwatnych postaw społecznych w obszarze zapobiegania uzależnieniom;
- wdrażanie, realizowanie i upowszechnianie oferty programów profilaktycznych o naukowych podstawach lub o potwierdzonej skuteczności;
- zapewnienie dostępności do specjalistycznych świadczeń, usług oraz interwencji podejmowanych w celu poprawy jakości życia osób z kręgu problemów uzależnień;
- ograniczenie negatywnych dla zdrowia i życia rodzinnego oraz społecznego skutków ryzykownego i szkodliwego spożywania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych oraz zachowań ryzykownych;
- doskonalenie systemu diagnozowania problemów uzależnień oraz planowania, monitorowania i kontrolowania realizacji programu.

Środki z opłat przekazywane są w ramach miejskich programów: wydziałom Urzędu Miasta i miejskim jednostkom organizacyjnym, a nie poszczególnym radom osiedli. Wydziały Urzędu rozdysponowują przekazane środki realizatorom, np. organizacjom pozarządowym w ramach procedury otwartych konkursów ofert, zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii ma charakter systemowy, ogólnomiejski, a jego beneficjentami są wszyscy mieszkańcy Poznania. Program nie przewiduje rejonizacji w zależności od lokalizacji sklepów monopolowych, choć zdarza się, że podejmowane są działania będące bezpośrednią reakcją na problem występujący w danej części miasta, czego przykładem może być projekt "Młodzi przy Browarze".

Szczegółowe informacje dotyczące wykonania zadań przez poszczególne wydziały i miejskie jednostki organizacyjne, a także służby mundurowe (wraz z przeznaczonymi na nie kwotami, podjętymi działaniami i liczbą beneficjentów) przedstawiane są w raportach z realizacji miejskich programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, składanych Radzie Miasta Poznania.

oprac. red.