grafika z logotypem Biuletynu Miejskiego

Biuletyn Miejski

Oświetlenie a zanieczyszczenie światłem

Radna Sara Szynkowska vel Sęk wystosowała interpelację w sprawie nowego oświetlenia w Parku Wilsona i planowanego remontu oświetlenia w Parku Sołackim. Porusza przy tym temat zanieczyszczenia światłem.

Oświtelenie Wartostrady, fot. Miasto Poznań (zdjęcie przykładowe) - grafika artykułu
Oświtelenie Wartostrady, fot. Miasto Poznań (zdjęcie przykładowe)

Radna zwraca się z prośbą o informację: ile kosztowało odnowienie lamp, nowa instalacja, renowacja starych części w Parku Wilsona, kto podjął się tego zdania, z kim były konsultowane prace, kto odpowiada za światło w parku. Interesuje ją też czy jest możliwość zmiany natężenia, barwy w parku lub całkowite wygaszenie na czas zamknięcia parku w nocy oraz czy pojęcie zanieczyszczenia światłem danego terenu w naszym mieście jest przez kogoś sprawdzane, oceniane, szczególnie w tak wrażliwych miejscach przyrodniczo jakim są parki i tereny z zielenią wysoką. Radna chce także wiedzieć, czy oświetlenie w Parku Sołackim zostanie podobnie wyremontowane, czy barwa tak intensywna i konsultowana z tymi samymi podmiotami. Na koniec Sara Szynkowska vel Sęk pyta z kim w Poznaniu konsultuje się oświetlenia terenów z zielenią oraz czy w naszym mieście są wytyczne dotyczące problemu zanieczyszczenia światłem. Podkreśla, że nadmierne światło jest szkodliwe dla przyrody jak i mieszkańców. Oczywiście należy pamiętać o bezpieczeństwie ludzi ale są metody by te dwa tematy pogodzić ze sobą, tak jak się to dzieje w innych krajach Europy.

W odpowiedzi Miasto Poznań informuje, że modernizacja instalacji oświetleniowej w parku Wilsona jest elementem prac o większym zakresie, związanych z wprowadzeniem systemu monitoringu. Inwestycja ma na celu poprawę bezpieczeństwa osób przebywających w parku. Dotychczas część oświetlenia była wyłączona z użytkowania, z uwagi na zły stan techniczny ówczesnej infrastruktury. Utrudniało to bezpieczne korzystanie z parku po zmroku, na co skarżyli się jego użytkownicy.

Ponadto, realizacja tej inwestycji ma pomóc w zminimalizowaniu negatywnych zdarzeń z udziałem osób trzecich, czy aktów wandalizmu wobec infrastruktury zabytkowego parku. W ramach prac wykorzystane zostały istniejące stalowe słupy oświetleniowe, a źródła światła zostały wymienione na LED, przy zastosowaniu odpowiedniej i ustandaryzowanej klasy oświetlenia dla tego rodzaju terenu.

Wykonawcą całości robót jest firma FB Serwis S.A., wyłoniona w 2021 r. w wyniku przetargu. Wszystkie prace związane z budową systemu oświetlenia w parku, w tym odnowienie lamp, nowa instalacja, renowacja starych części, wyceniona została w kosztorysie ofertowym na 708 296,68 zł netto.

Prace na etapie projektowym były uzgadniane z Miejskim Konserwatorem Zabytków. Z ramienia Inwestora przy realizacji zadania pracują inspektorzy nadzoru, w tym inspektor ds. zieleni. Projekt posiada zgodę MKZ oraz Wydziału Urbanistyki i Architektury UMP. Wykonany został na podstawie Programu funkcjonalno-użytkowego, przygotowanego przy współpracy Wydziału Zarządzania Kryzysowego i Bezpieczeństwa, celem włączenia parku Wilsona do ogólnomiejskiego systemu monitorowania.

W zaprojektowanym systemie oświetlenia zastosowano barwę światła odpowiadającą światłu księżycowemu. Oświetlenie jest zgodne z Raportem Technicznym CIE 115:2010, który określa oświetlenie dla dróg, ulic i parków. Do sterowania oświetleniem zaprojektowano cyfrowe programatory astronomiczne, mające możliwość ustalania godzin włączania i wyłączania, zapewniając oświetlenie od zmierzchu do świtu. Planowana jest regulacja natężenia światła w ciągu doby, obniżająca jego intensywność w porze nocnej, tj. po zamknięciu parku. Całkowite wygaszenie oświetlenia w nocy uniemożliwiłoby prowadzenie monitoringu. Obydwie instalacje zostały zaprojektowane w korelacji ze sobą, aby uzyskać zamierzony efekt poprawy bezpieczeństwa. Obecnie Palmiarnia Poznańska jest w trakcie prób technicznych, mających na celu kalibrację instalacji oświetleniowej, co pozwoli na dostosowanie natężenia światła do potrzeb użytkowników parku i jego zarządcy, ale też zoptymalizuje wpływ na otoczenie.

Jeśli chodzi o remont oświetlenia w parku Sołackim, uprzejmie informuję, że taka inwestycja jest planowana. Zarząd Zieleni Miejskiej zamierza zamienić istniejące obecnie klosze - kule, które nie są przyjazne środowisku, na takie, które nie będą powodowały rozpraszania światła we wszystkich kierunkach, zwłaszcza w kierunku nieboskłonu. Zastosowane zostanie oświetlenie LED w zakresie 38-58W, a barwa światła i jego natężenie zostaną zoptymalizowane zgodnie z potrzebami użytkowników oraz z uwzględnieniem konieczności ochrony środowiska. Ze względu na to, że park Sołacki wpisany jest do rejestru zabytków, niezbędna będzie zgoda i opinia Miejskiego Konserwatora Zabytków.

W ramach prawodawstwa polskiego nie istnieją regulacje dla przeciwdziałania zanieczyszczeniom świetlnym. Prawo polskie nie uwzględnia tej kategorii w prawie ochrony środowiska: nie ma wymogu uwzględniania zanieczyszczenia światłem w ocenie oddziaływania na środowisko, brakuje określenia standardów emisyjnych sztucznego światła, nie ma też standardów dotyczących źródeł emisji i standardów dopuszczalnych poziomów sztucznego oświetlenia. Samorządy podejmujące tę problematykę i realizujące działania związane z redukcją zanieczyszczenia światłem, prowadzą je zazwyczaj na zasadzie projektu, porozumienia, bądź umów partnerskich.

Od kilku lat Miasto podejmuje działania związane z zapobieganiem zjawisku zanieczyszczenia światłem. W 2015 r. przeprowadzono modernizację punktów świetlnych w 79 lokalizacjach na terenie Poznania, która swym zakresem obejmowała m.in. montaż nowych opraw oświetleniowych typu LED z zaprogramowanymi schematami redukcji oświetlenia (2440 szt.). Obecnie modernizacja oświetlenia następuje sukcesywnie w ramach przebudowy/rozbudowy poszczególnych ulic w Poznaniu. Niezależnie od powyższego, Zarząd Dróg Miejskich wymienia także osłony lamp na bieżąco, a każda wymiana oświetlenia wiąże się z eliminowaniem zanieczyszczenia światłem.

oprac. red.