Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

"Wspólna nie znaczy niczyja"

Konferencja Urzędu Miasta Poznania i Stowarzyszenia Forum Rewitalizacji

20 - 21 - 22*  października 2015 r.

(wtorek-środa-czwartek)

^*Dzień Walnego Zebrania Członków Stworzyszenia Forum Rewitalizacji

Organizatorzy: Miasto Poznań, Stowarzyszenie Forum Rewitalizacji

Partnerzy: Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu

Patronaty honorowe: Maria Wasiak Minister Infrastruktury i Rozwoju, Kuratorim Oświaty w Poznaniu, Jacek Jaśkowiak Prezydent Miasta Poznania, Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej

Patronaty medialne: Radio Merkury, TVP Poznań, Exspace, Poznański Informator Kulturalny, Sportowy i Turystyczny, Głos Wielkopolski, Fundacja O!Miasto, Magazyn Miasta, Architektura Murator, Urbnews.pl

UDZIAŁ W KONFERENCJI PROSIMY POTWIERDZIĆ DO 9 PAŹDZIERNIA BR.

rewitalizacja@um.poznan.pl,

więcej informacji pod nr tel. 61 878 5735 lub 61 878 5693

Idea i cel konferencji: Przestrzeń publiczna to nie tylko wspólne użytkowanie miejsc publicznych, ale także nieodzowne, wspólne dbanie o ich kondycję, wizerunek i przyszłość. W sytuacji, gdy ma ona nierówną konkurencję w postaci zręcznie finansowanych, urządzonych i zarządzanych przestrzeni wielkich, miejskich galerii handlowych, ta wspólnota starań, znajdując się w defensywie, potrzebuje zaangażowania jak najszerszych środowisk społecznych i dziedzin życia, a także wzajemnie powiązanych, uzupełniających i  podtrzymujących się, celowo ukierunkowanych działań dla zachowania wspólnego dobra.

Jednocześnie, a może i dlatego, częste problemy występujące w przestrzeni publicznej, nieraz nawet niewielkie z uwagi na przedmiot i obszar, ale znaczące skutkami dla całego lub części organizmu miejskiego, przez długie lata nie są rozwiązywane a nawet dostrzegane.
Wyżej wymienione fakty występujące w przeróżnych formach w większości naszych miast oraz ich znaczenie dla funkcjonowania społeczeństwa, są inspiracją Konferencji "Wspólna nie znaczy niczyja" Poznań 2015. Stąd wziął się pomysł na jej przeprowadzenie w postaci warsztatowego studium przypadku zarówno z udziałem nauki (referaty, prezentacje), jak i praktyki (prezentacja dobrych praktyk, warsztaty w zespołach roboczych) przy ich wzajemnej współpracy (wymiana doświadczeń).

Konferencja Poznań 2015 jest kontynuacją działań na rzecz przestrzeni publicznej przeprowadzonych przez Miasto Poznań w latach 2008 (Seminarium); 2009 (Konferencja, Założenia Karty Przestrzeni Publicznej) oraz wspólnie ze Stowarzyszeniem Forum Rewitalizacji w 2014 r. (projekt edukacyjny Wspólna nie znaczy niczyja). W intencji  organizatorów, Konferencja ma być także kolejnym krokiem w podtrzymywaniu i rozszerzaniu partnerstw związanych z rewitalizacją.

Atrakcje: Oprócz interesującego programu, organizatorzy starali się zapewnić uczestnikom konferencji pobyt w ciekawych wnętrzach urbanistycznych parku historycznego na Ostrowie Tumskim i Śródce oraz w historycznych i nowych wnętrzach architektonicznych: dawnej Akademii Lubrańskiego, obecnie Muzeum Archidiecezjalnym (2006); w Rezerwacie Archeologicznym Genius loci (2012); w dawnej Śluzie Tumskiej, obecnie Interaktywnym Centrum Historii Ostrowa Tumskiego Brama Poznania (2014) i dawnej kanonii, obecnie restauracji Galeria Tumska (2015). Wszyscy zgłoszeni uczestnicy konferencji otrzymają w prezencie książkę wydaną w ramach projektu edukacyjnego przeprowadzonego wspólnie przez SFR i M. Poznań - pt. "Wspólne nie znaczy niczyje, czyli o podwórkach i ulicach coś dla dziecka i rodzica (2014).

Studium przypadku:

Historia ta mogłaby zdarzyć się wszędzie. Dawno temu w X wieku n.e., pomiędzy rozlewiskami rzeki płynącej z południa na północ (1), po jej prawej stronie powstał gród książęcy z podgrodziem (A). Gród wraz z powstałą od strony wschodniej osadą (B), rozwijał się do początku XIII w. tworząc zalążek przyszłego miasta. Wówczas okazało się, że dalszy jego rozwój jest utrudniony w wyniku uwarunkowań naturalnych (rozlewiska) i kulturowych (istniejąca sieć uliczna). Z tego powodu w połowie XIII w. wytyczono nowe miasto (C). Ulokowano je po lewej stronie rzeki, w odległości ok. 800 m od wspomnianego grodu, wymieniając grunty książęce i biskupie. Odtąd lewobrzeżna, nowa część miasta była siedzibą władz świeckich, a prawobrzeżna siedzibą władz kościelnych. Obszary te, mimo rozdzielenia szeroką doliną rzeki, rozwijały się w symbiozie i rozszerzały na sąsiednie tereny (D), poprzez sieć powiązań przestrzennych i społeczno-gospodarczych. Opierały się na wspólnym kręgosłupie jednej z głównych dróg miasta (2), łączącej je ze wschodem i zachodem kraju. Pod koniec lat 60-tych XX w., w wyniku rosnących problemów komunikacyjnych, przez te najstarsze miejskie obszary przeprowadzono szeroką, dwujezdniową trasę o znaczeniu międzydzielnicowym (3), mimo, iż jej przebieg był planowany już od lat 30-tych XX w. w innym, bardziej odpowiednim miejscu (4). Spowodowało to dotkliwe, funkcjonalno-przestrzenne okaleczenie tych obszarów.

Problem wynikający z tego przypadku, to istniejąca już prawie pół wieku dezintegracja funkcjonalno-przestrzenna obszaru staromiejskiego, który podzielony jest rzeką na dwie części; lewo i prawobrzeżną. Kwestia ta szczególnie uwidacznia się jeśli idzie o relacje związane z ruchem pieszym, a obecnie również rowerowym. Szeroka dolina rzeczna, prowadzący przez nią most (5) i jego ułomności, znacznie utrudniają poruszanie się pieszych i rowerzystów. Stanowi to poważną barierę w dostępie obywateli miasta i turystów do prawobrzeżnej części obszaru staromiejskiego.

Uwarunkowania, jeśli podsumować najważniejsze z nich, nie sprzyjają łatwemu rozwiązaniu problemu. Z jednej strony, obowiązujące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania miasta nadal przewiduje poprowadzenie trasy międzydzielnicowej wg przebiegu planowanego od lat 30-tych XX w. (4) i w konsekwencji uspokojenie ruchu na obecnie funkcjonującej trasie (3). Z drugiej strony, trzeba liczyć się z tym, że budowa wspomnianej trasy (4) będzie bardzo kosztowna, określenie jej przyszłych efektów trudne do oszacowania, a w związku z tym podjęcie decyzji o rozpoczęciu budowy niełatwe i oddalone w czasie. To  wszystko powoduje, że większe inwestycje poczynione w tym miejscu (5) mogą być mało racjonalne. Czy oznacza to, że problem będzie istniał dalej, w  nieskończoność i nie pozostanie w żaden sposób rozwiązany? Sytuację przestrzenną tego przypadku przedstawia zamieszczona obok ilustracja.

Konferencja Wspólna nie znaczy niczyja - podsumowanie

Kontynuacją działań na rzecz przestrzeni publicznej przeprowadzonych przez Miasto Poznań w latach 2008 - 2014, była ogólnopolska Konferencję "Wspólna nie znaczy niczyja". Zorganizowane przez Miasto Poznań oraz Stowarzyszenie Forum Rewitalizacji.

Wydarzenie, miało miejsce w dniach 20-21 października 2015 r. w Muzeum Archidiecezjalnym zlokalizowanym na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. W spotkaniu wzięli udział aktywiści, wykładowcy akademiccy oraz samorządowcy z różnych miast Polski.

W intencji organizatorów konferencja miała być również kolejnym krokiem w podtrzymywaniu i rozszerzaniu partnerstw związanych z rewitalizacją.

1 DZIEŃ - 20 października 2015 r.

Sesja 1 projekt "Wspólna nie znaczy niczyja", czyli edukacja na rzecz przestrzeni publicznej wprowadzenie do tematyki konferencji.

Gości powtał Prezydent Miasta Poznania Mariusz Wiśniewski oraz Stanisław Wroński Wice Prezes Stowazrzyszenia Forum Rewitalizacji.

Konferencję rozpoczęły prezentacja dotycząca działań prowadzonych w przestrzeni publicznej w Poznaniu w ramach Miejskiego Programu Rewitalizacji a także prezentacja projektu "Wspólna nie znaczy niczyja" oraz powstałej w ramach niego książki "Wspólne nie znaczy niczyje, czyli o podwórkach i ulicach coś dla dziecka i rodzica". Uczestnicy spotkania mieli również okazję zapoznać się ze scenariuszami edukacyjnymi opracowanymi na potrzeby projektu przez specjalistów dydaktyków.

Prezentacja scenariuszy edukacyjnych.
Konferencja stała się doskonałą okazją to zaprezentowania podobnych działań mających na celu edukację dzieci i młodzierzy w tematyce przestrzeni publicznej.

Wydarzeniu towarzyszyło otwarcie wystawy poświęconej pamięci prof. dr hab. Wiesława Krzyżaniaka. Pan profesor całym sercem zaangażowany był w sprawy Poznania i lokalnej społeczności. Brał aktywny udział w wielu wydarzeniach rewitalizacyjnych organizowanych przez Biuro Koordynacji Projektów i Rewitalizacji Miasta Urzędu Miasta Poznania. Wystawę otworzył  prof. Marcin Berdyszak, prof. zw. UAP następnie przybliżł postać Profesora kurator wystawy dr hab. Piotr Szwiec prof. ndzw. UAP

Wystawa znanych i nieznanych prac zmarłego w sierpniu tego roku, profesora Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu - Wiesława Krzyżaniaka uznanego projektanta wnętrz i form przemysłowych, twórcy grafiki użytkowej i niezliczonych odręcznych rysunków. Był rozpoznawalną postacią Poznania, związaną z miastem od zawsze. W ostatnich latach prowadził Pracownię Projektowania Wnętrz i Scenografii UAP, wykształcił setki architektów i designerów w czasie trwającej
ponad 40 lat pracy dydaktycznej. Był współtwórcą legendarnej grupy dydaktycznej "Od Nowa", uczestnikiem licznych wystaw i autorem wielu miejskich projektów, nie tylko dla Poznania. Oglądaniu szkiców podczas przerwy kawowej towarzyszły utwory muzyczne grane przez dzieci z Poznańskiej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I stopnia nr 2 im. T. Szeligowskiego ze Śródki.

Sesja 2 - referaty naukowe i prezentacje dobrych praktyk

Sesja druga poruszła problemy integralności ważnych struktur miejskich w odniesieniu do warsztatowego studium przypadku i miała na celu inspirowanie działań praktycznych. Referaty wygłosili zarówno przedstawiciele ruchów miejskich jak i przedstawiciele środowisk naukowych. Sesję poprowadzili wspólnie prof. dr hab. Maria Lewicka - z Wydziału Psychologii, Uniwersytetu Warszawskiego i Wojciech Kłosowski - ekspert samorządowy ds. rewitalizacji obszarów miejskich.

Przestrzeń publiczna ucieleśniona: Perspektywa psychologa (środowiskowego)

prof. dr hab. Maria Lewicka - Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski

Struktura i miejsca: dwa poziomy integralności przestrzeni miejskiej

Wojciech Kłosowski - ekspert samorządowy ds. rewitalizacji obszarów miejskich

Design publiczny

prof. dr hab. Andrzej Wielgosz -Pracownia Interpretacji Przestrzeni, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu

Rola lokalnej społeczności w działaniach rewitalizacyjnych. Ramy warszawskich programów w konteście wykorzystanych i straconych szans

dr Joanna Erbel - socjolożka, aktywistka miejska, działaczka polityczna

Zmiana miasta przez koalicję społeczną - przykłady dobrych praktyk z Lublina

Marta Kurowska - Fundacja Tu Obok, radna dzielnicy Wieniawa w Lublinie

Wrocław - Stare Miasto, Nadodrze, dobre i złe praktyki procesu rewitalizacji

dr Przemysław Witkowski - poeta, dziennikarz i publicysta

Mosty Pierwszych Piastów - Twierdza nie do zdobycia? Rozważania o strategii i taktyce "oblężniczej".

dr Andreas Billert - ekspert ds. rewitalizacji

Konferencję przeprowadzono w postaci warsztatowego studium przypadku zarówno z udziałem nauki (referaty, prezentacje), jak i praktyki (prezentacja dobrych praktyk). Zorganizowane spotkanie było okazją do współpracy obu dziedzin oraz wymiany doświadczeń na temat projektów prowadzonych w przestrzeni publicznej różnych miast Polski.

W ostatniej części uczestnicy brali udział w warsztatach prowadzonych przez Andreasa Billerta, historyka sztuki, specjalizującego się w projektach rewitalizacyjnych oraz Monikę Komorowską, socjolog i architekt ze stowarzyszenia Odblokuj. Uczestnicy konferencji mieli okazję zeryfikować w terenie uwarunkowania studium przypadku podczas spaceru a następnie zostali podzielieni cztery grupy robocze,

A. Edukacja i media;

B. Partycypacja społeczna;

C. Drobne usprawnienia;

D. Nauka

które szukały pomysłów na symboliczne połączenie przeciętego Trasą Chwaliszewską centrum Poznania.

A. Edukacja i media; B. Partycypacja społeczna; C. Drobne usprawnienia; D. Nauka

2 DZIEŃ - 21 października 2015 r.

Sesja 4 - warsztaty i dyskusje

Drugiego dnia uczestnicy konferencji spotkali się ponownie w grupach roboczych z poprzedniego dnia aby dokończyć prace nad pomysłami. Nastepnie kolejno wszytkie grupy prezentowały swoje pomysły na forum poddając je dyskusji.

Po prezentacjach poszczególnych grup był czas na konfrontację teorii z praktyką i podsumowanie przez panelistów:

dr Andreasa Billerta,

Wojciecha Kłosowskiego,

Martę Żakowską - redaktorkę naczelną Magazynu "Miasta"

oraz  Monikę Komorowską

Następnie głos trafił ponownie w ręce uczestników konferencji. Całość zakończyła bardzo ciekawa dyskusja podsumowująca.

Oprócz interesującego programu, organizatorzy starali się zapewnić uczestnikom pobyt w ciekawych wnętrzach urbanistycznych parku historycznego na Ostrowie Tumskim i Śródce oraz w historycznych i nowych wnętrzach architektonicznych: dawnej Akademii Lubrańskiego obecnie Muzeum Archidiecezjalnym; w Rezerwacie Archeologicznym Genius loci; w dawnej Śluzie Tumskiej, obecnie Interaktywnym Centrum Historii Ostrowa Tumskiego Brama Poznania oraz dawnej kanonii, obecnie restauracji Galeria Tumska. Wszyscy zgłoszeni uczestnicy konferencji otrzymali w prezencie książkę wydaną w ramach projektu.