Jerzyk
Długość ciała ok. 17-18 cm, rozpiętość skrzydeł 40-41 cm, masa ciała 35-50 g. Przylot początek maja, odlot sierpień. Czarno ubarwiony. Bardzo długie sierpowate skrzydła.
Jerzyk jest najbardziej "miejskim" gatunkiem ptaka. Pierwotnie zasiedlał tereny skaliste. Człowiek wznosząc sztuczne skały w postaci budynków sprawił, że prawie wszystkie jerzyki na naszym kontynencie przeniosły się do miast. Tym samym budynki stały się ich jedynym siedliskiem gniazdowym. W Poznaniu jerzyk (pamiętajmy, że jeżyk to zdrobnienie od jeża) był ptakiem pospolitym, rozpowszechnionym na prawie całym obszarze miasta.
Jerzyki są ptakami powszechnie znanymi, choć wielu poznaniaków myli je z jaskółkami (dymówką i oknówką). Nie są z nimi spokrewnione lecz z uwagi na podobny tryb życia ich wygląd nieco przypomina jaskółki. W przeciwieństwie do nich, jerzyki nigdy nie siadają na drutach, gałązkach, również nie zbierają pokarmu ani materiału na gniazdo z ziemi. Cechą charakterystyczną jerzyków jest brak białego koloru w upierzeniu, który zawsze występuje u naszych jaskółek. Są mistrzami lotu, w mgnieniu oka osiągają prędkość 100 km/h, a niekiedy nawet 160 km/h. Dziennie potrafią przelecieć bez wysiłku 1000 km, i to wszystko na "paliwie", jakim są owady chwytane wyłącznie w locie. W ciągu 18 lat życia pokonują odległość równą 8-krotnej podróży na księżyc i z powrotem. W locie potrafią pić wodę, zbierać materiał na gniazdo, kopulować, a nawet spać. Ich jedynym pokarmem są owady.
Pierwsze jerzyki przylatują z Afryki do Poznania na początku maja (niekiedy pod koniec kwietnia), stopniowo w ciągu dwóch tygodni dolatują kolejne osobniki. Ich pojawienie się w mieście jest łatwe do zauważenia z uwagi na bardzo głośne zachowanie, niezwykle szybki lot i poruszanie się w pobliżu budynków. Jerzyki często zbierają się w stada liczące po kilkanaście, a nawet po kilkadziesiąt osobników. Po około 10 dniach od przylotu z zimowisk przystępują do lęgu. Gniazdo umieszczają w szczelinach muru, we wszelkich otworach, niekiedy w skrzynkach lęgowych. W Poznaniu powszechnie gniazdują w stropodachach, wlatując doń poprzez otwory wentylacyjne. Ilość takich miejsc gniazdowych do niedawna była wręcz nieograniczona, lecz sukcesywne remontowanie budynków, zakładanie siatek na otworach, uszczelnianie elewacji i ocieplanie budynków sprawiło, że gatunek ten utracił większość dotychczasowych stanowisk.
Gniazdo jerzyka jest bardzo małe. Ma ono kształt małej czarki. Składa się z drobnych piór i elementów roślinnych chwytanych w locie. Materiał gniazdowy poukładany jest warstwami wraz z sierścią, wełną, watą, puchem roślinnym z topoli, skrawkami papieru, waty, nici, itp. Ptak skleja je śliną, która w okresie lęgowym wydziela się w dużej ilości. Wymiary gniazda: średnica zewnętrzna około 12 cm, średnica wewnętrzna 7,5 cm, głębokość 3 cm, wysokość 5 cm. W lęgu znajdują się dwa, wyjątkowo trzy jaja. Są one czysto białe i bardzo wydłużone o średnich wymiarach 25 x 16 mm. Jaja są składane w odstępach dwu lub trzydniowych. Ptaki te gnieżdżą się tylko jeden raz w roku. Początek składania jaj przypada od drugiej połowy maja do połowy czerwca. Wysiadywanie rozpoczyna się od złożenia pierwszego jaja i trwa 18-21 dni. Pisklęta są karmione przez oboje rodziców przez około 35-42 dni. Po wylocie z gniazda przebywają w okolicy polując na owady i na noc powracają do gniazda. Opuszczają tereny lęgowe już na początku sierpnia, nieliczne pary, które ponawiały lęgi odlatują pod koniec sierpnia.
Poniżej prezentujemy obraz na żywo z kamer zainstalowanych w budkach lęgowych jerzyków. Budki te zostały zamontowane na budynku przy ul. Gronowej 20 w Poznaniu w ramach procesu termomodernizacji.
Jerzyki po raz kolejny zawitały do naszych budek. Zapraszamy do podglądania!