Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Wystawa, na której można zobaczyć fotografie architektury okresu międzywojennego z Poznania i Frankfurtu nad Odrą, organizowana jest z okazji 15-lecia współpracy między regionami Wielkopolski i Branderburgii. Jej kuratorami są Uwe Rada, niemiecki publicysta i dr Szymon Piotr Kubiak, kierownik Działu Sztuki Europejskiej 1800-1945 Muzeum Narodowego w Szczecinie.

- Rok 2018 to rok pamięci w wymiarze europejskim - mówi Magdalena Antoniewicz, koordynatorka projektu "1918. Zapomniana granica" i pełnomocniczka ds. partnerstwa Kraju Związkowego Brandenburgia na Wielkopolskę. - W Niemczech wspomina się zakończenie pierwszej wojny światowej i rewolucję listopadową. W Polsce natomiast obchodzimy setną rocznicę odzyskania niepodległości i odrodzenia się państwa polskiego po 123 latach zaborów. Ważne jest, aby ocalić historię od zapomnienia i stworzyć przestrzeń do dyskusji w środowisku wielokulturowym.

Wystawa przyjechała do Poznania z Frankfurtu nad Odrą, gdzie była prezentowana od 18 października. W stolicy Wielkopolski będzie można ją oglądać do 23 listopada na Wolnym Dziedzińcu Urzędu Miasta Poznania. Następnie pojedzie do Słubic, gdzie od 27 listopada będzie dostępna przy Bibliotece Collegium Polonicum.

- Myślę, że nie ma lepszego miejsca w naszym mieście na otwarcie tej wyjątkowej wystawy - podkreśla Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania. - Rok 2018 jest wyjątkowym rokiem jubileuszowym, za kilka dni będziemy obchodzić setną rocznicę odrodzenia się naszej ojczyzny na mapie Europy. To doskonały moment, by przyjrzeć się historii roku 1918 i procesowi kształtowania się granicy między Polską i Niemcami, a także relacjom między naszymi narodami. Wystawa prezentuje międzywojenne budownictwo, które stało się symbolem przynależności narodowej po obu stronach nowej granicy.

Ekspozycja jest częścią projektu "1918. Zapomniana granica", którego celem jest ponowne odkrycie, zbadanie i przybliżenie przebiegu polsko-niemieckiej granicy. Dziś popadła ona w dużej mierze w zapomnienie. Dzięki projektowi to miejsce wspomnień ma znów zostać przywrócone pamięci poprzez spotkania, wystawy, publikacje, podróż studyjną i międzynarodową konferencję.

- Wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości i wytyczeniem granicy z Niemcami, Frankfurt nad Odrą stracił swoje gospodarcze zaplecze - wyjaśnia Darius Müller, dyrektor Zamku Trebnitz, w którym wystawa prezentowana była we wrześniu tego roku. - W celu zrekompensowania tej straty Wschodnia Dyrekcja Kolei Rzeszy została przeniesiona nad Odrę, a Martin Kießling wraz z Osiedlem Wschodniomarchijskim (dziś Paulinenhofsiedlung) i innymi budynkami wywarł wielki wpływ na architekturę dwudziestolecia międzywojennego. W Poznaniu architekci, jak np. Adam Ballenstedt, poszukiwali nowego, polskiego języka architektury. Nowa granica zmusiła także architektów do swoistych wyznań narodowych. Jednocześnie na płaszczyźnie zawodowej pozostawali oni przez cały czas w transgranicznym kontakcie.

W czerwcu 2018 r. odbyła się wyprawa badawcza w celu zmapowania przebiegu granicy i poddania jej cyfrowej dokumentacji. Rezultaty badań przedstawione zostały podczas wystaw fotografii pt.: "Wzdłuż zapomnianej granicy. Od Górnego Śląska po Bałtyk". Dzięki współpracy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą prof.dr Dagmara Jajeśniak-Quast oraz dr Ewa Bagłajewska zorganizowały w Centrum Interdyscyplinarnych Badań o Polsce seminarium "Zapomniana granica". Studenci prowadzili blog, a na zakończenie tej części projektu wydany został przewodnik.

Kolejnym celem projektu było ponowne odkrycie architektury międzywojennej we Frankfurcie nad Odrą i w Poznaniu oraz opracowanie historii jej powstania w kontekście wyznaczenia nowej granicy między Polską a Niemcami. Do badań dołączyli badacze z Uniwersytetu Artystycznego, Politechniki Poznańskiej i Uniwersytetu im. A. Mickiewicza. Efektem jest dwujęzyczna wystawa, którą od dziś można oglądać w Poznaniu.

- Granica ta uosabia wiele aspektów, jest wyrazem i symbolem trudnego sąsiedztwa dla obu krajów w okresie dwudziestolecia międzywojennego naznaczonym powstaniami i plebiscytami - mówi Uwe Rada, niemiecki publicysta. - Ponadto miała ona duży wpływ na życie codzienne, badania naukowe oraz poszukiwania narodowej architektury po jej obu stronach, np. w Poznaniu czy Frankfurcie nad Odrą. Warto się nad nią pochylić, gdyż zdążyliśmy się już przyzwyczaić, by jako początek polsko-niemieckiego sąsiedztwa postrzegać rok 1945. Przez co jednak zbyt płytko zgłębiamy historię. Dopiero gdy spojrzymy wstecz na minione 100 lat, uzmysłowimy sobie, jak wielkim cudem jest to, że Polska i Niemcy pielęgnują dziś owocne sąsiedztwo w Europie.

Projekt obejmuje także wiele innych wydarzeń. Wśród nich są m.in. prezentacje książek: "Zapomniana granica. Polsko-niemiecka podróż w poszukiwaniu śladów od Górnego Śląska po Bałtyk", "Wielka szansa. Architektura we Frankfurcie nad Odrą w czasach Republiki Weimarskiej" oraz wykład: "Między modernizmem a architekturą narodową. Projekty architektoniczne i urbanistyczne w Poznaniu i Frankfurcie nad Odrą w dwudziestoleciu międzywojennym".

30 listopada w Poznaniu otwarta zostanie kolejna polsko-niemiecka wystawa fotografii "W kierunku modernizmu. Architektura lat dwudziestych w Poznaniu i we Frankfurcie nad Odrą". Ekspozycja jest kontynuacją współpracy pełnomocniczki ds. partnerstwa Kraju Związkowego Brandenburgia na Wielkopolskę z Centrum Kultury Zamek.

Projekt jest objęty honorowym patronatem Prezydenta miasta Poznania, patronatem Premiera Kraju Związkowego Brandenburgia, Marszałka Województwa Wielkopolskiego, honorowym patronatem Nadburmistrza Frankfurtu nad Odrą i Burmistrza Słubic.

AW