Wystawa "Za kurtyną milczenia. Pamięć Poznańskiego Czerwca 1956 w PRL" jest opowieścią o tym, jak Poznaniacy, a także, w wybranych przypadkach, mieszkańcy innych miast Polski, podejmowali działania na rzecz zachowania pamięci i budowy świadomości Czerwca w latach 1956-1989. Ekspozycję można oglądać do 18 września w Śluzie Katedralnej Bramy Poznania, (wejście od ul. Dziekańskiej). Jej wernisaż odbył się 9 czerwca.

- Wydarzenia czerwcowe w historiografii były często zamykane na 1956 r., a to nieprawda - mówił podczas uroczystości otwarcia wystawy jej kurator Piotr Grzelczak. - Poznański Czerwiec wywierał wpływ na życie mieszkańców przez kolejne lata.

W 1956 r. poznaniakom nie złamano kręgosłupa. Przez lata przypominali o tym, co się stało, a ważnym wieńczeniem tych działań było postawienie pomnika Poznańskiego Czerwca 1981 r., w 25 rocznicę. Udało się wykorzystać krótki okres karnawału "Solidarności" i chwilowego poluzowania komunistycznej dyktatury. Na wystawie znajdziemy zdjęcia z tego wydarzenia, w tym z uroczyści z udziałem m.in. Lecha Wałęsy i Anny Strzałkowskiej - matko zamordowanego Romka.

Poznański Czerwiec był ważną inspiracją dla kolejnych ruchów wolnościowych w Polsce, nie tylko "Solidarności". Inicjatorzy powstającego w 1976 r. Komitetu Obrony Robotników zorganizowali w Warszawie obchody rocznicowe. Wtedy ramię w ramię współpracowali ze sobą m.in.: Jacek Kuroń, Antoni Macierewicz, Seweryn Blumsztajn, Ludwik Dorn, Jan Olszewski.

Władze PRL widząc jak silna jest pamięć o Czerwcu próbowały ją zawłaszczyć. W latach 80. XX w. starano się organizować koncesjonowane obchody z zamiarem wpisania Poznańskiego Czerwca w mitologię komunistycznego ruchu robotniczego. Na szczęście nieskutecznie.

Na przestrzeni dekad wiele było również przypadków upokarzania uczestników czerwcowych wydarzeń. Dyrektor CTK "Trakt" Robert Mirzyński otwierając wystawę przypomniał wyjątkowo niegodziwe zachowanie Józefa Cyrankiewicza, który w 1956 r. mówił o odrąbywaniu rąk. Dziesięć lat później otrzymał tytuł honorowego obywatela Poznania (!), a w 1986 r. w wywiadzie dla tygodnika Polityka powiedział, że nie żałuje swoich słów.

Te i wiele innych wydarzeń związanych z walką o pamięć Poznańskiego Czerwca można zobaczyć na wystawie. Znane i nieznane dokumenty i zdjęcia, archiwalne kroniki filmowe, a wszystko w ciekawej aranżacji. - Grafików i historyków łączy to, że opowiadają historię - mówi Marcin Markowski, który z żoną Joanną zaprojektował aranżację i projekt graficzny wystawy. Tytuł wystawy "Za kurtyną milczenia" odwołuje się do słów Władysława Gomułki, który właśnie to chciał uczynić z pamięcią o Czerwcu. Ekspozycja rozmieszczona na drewnianych płaszczyznach jest tak zaaranżowana, że stopniowo odkrywamy kolejne fakty, niektóre sprytnie zamaskowane. Wystawa podzielona została cztery sale: "Pamięć Żywa", "Pamięć Zakazana", "Pamięć Odzyskana", "Pamięć Podzielona".

W ramach wystawy organizowany jest specjalny program edukacyjny, skierowany do młodzieży oraz cykl wydarzeń towarzyszących, zorientowanych na dyskusję o sposobach kreowania lokalnego dziedzictwa i formach zaangażowania społecznego.

Obecna na wernisażu Aleksandra Banasiak, uczestniczka Poznańskiego Czerwca, która jako młoda pielęgniarka opatrywała rannych, z uznaniem wyraziła się o wystawie. To chyba najlepsza rekomendacja.

(mat)

Informacje o wystawie:

• "Za kurtyną milczenia. Pamięć Poznańskiego czerwca 1956 w PRL" 9.06-18.09.2016, Śluza Katedralna Bramy Poznania, (wejście od ul. Dziekańskiej).
• Kurator: Piotr Grzelczak (Wydawnictwo Miejskie Posnania)
• Aranżacja i projekt graficzny: Joanna i Marcin Markowscy
• Realizacja: Maciej Moszyński, Michał Kępski (Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT)
• Partnerzy: Ośrodek KARTA, Narodowe Archiwum Cyfrowe

Źródła ikonografii (instytucje):

• Archiwum Państwowe w Poznaniu, Biblioteka Raczyńskich, Cyfrowa Biblioteka Narodowa POLONIA, domena publiczna, Instytut Pamięci Narodowej, Muzeum Historii Miasta Poznania, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Ośrodek KARTA, Państwowa Agencja Prasowa, Pracownia Badań Literatury i Kultury Niezależnej Instytutu Filologii Polskiej UAM, Wydawnictwo Miejskie Posnania i zbiory repozytorium cyfrowego CYRYL

Źródła ikonografii (zbiory prywatne):

• Czesław Bielecki, Eugenia R. Dabertowa, Piotr Grzelczak, Jan Kołodziejski, Jan Wieczorek

Eksponaty ze zbiorów:

• Pracowni Badań Literatury i Kultury Niezależnej Instytutu Filologii Polskiej UAM oraz zbiory prywatne

Godziny otwarcia:

• wtorek - piątek: 9-18
• sobota - niedziela: 10-19
• poniedziałek: nieczynne

Program towarzyszący:

• 14.06., 15.06., 16.06., 21.06.22.06., 23.06., g. 11:30-13: warsztaty edukacyjne - zajęcia przeznaczone dla klas gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Obowiązują wcześniejsze zapisy na www.bilety.bramapoznania.pl
• 17.06., g. 18 - Zdjęcie / Pamięć / Archiwum - dyskusja o roli archiwów społecznych w budowaniu lokalnej tożsamości, inspirowana historią kolekcji fotografii Leszka Paprzyckiego
• 24.06., g. 18 - Wiersz / Cenzura / Zaangażowanie - dyskusja o współczesnej i historycznej poezji oraz o zaangażowani społecznym artystów, inspirowana biografią Konrada Doberschütza
• 09.07, 23.07 - oprowadzanie kuratorskie
• 06.08, 20.08 - oprowadzanie tematyczne