Rtęć Hg
Gleby: tabl. 14, tab. 3; ppm = mg/kg = g/t
Osady wodne: tabl. 35, tab. 4; ppm = mg/kg = g/t
Tło geochemiczne rtęci w glebach arkusza jest niskie - dla 90% badanych próbek mieści się w granicach < 0,05-0,06 mg/kg. Prawie identyczne zawartości tła rtęci (< 0,05 mg/kg) występują w glebach obszarów niezabudowanych całego kraju (Lis, Pasieczna, 1995a). Podwyższone koncentracje rtęci (>0,06 mg/kg) mają charakter wyraźnych anomalii antropogenicznych i dotyczą terenów w centrum Poznania. Maksymalne stężenie rtęci (712 mg/kg) stwierdzono w rejonie ulic Zawady i Nowe Zawady (obszar dawnego wysypiska śmieci), gdzie gleby zawierały również ekstremalnie wysokie ilości baru, kadmu, srebra, manganu, miedzi, niklu, ołowiu i cynku (cytowane przy charakterystyce zawartości srebra). Warto również odnotować obecność 1,25 mg/kg rtęci i 11 mg/kg kadmu w glebie koło Fortu IV (Karolin) przy ulicy Syreniej. Potencjalnym źródłem zanieczyszczenia tego miejsca kadmem mogą być pobliskie zakłady Centra S.A. przy ulicy Gdyńskiej. Do terenów najbardziej zanieczyszczonych rtęcią w centrum Poznania należą gleby parków (< 0,05-0,54 mg/kg; mediana 0,13).
Anomalie rtęci pochodzenia antropogenicznego znane są z innych aglomeracji. Dla porównania, w Warszawie występuje anomalia >2 mg/kg, a w niektórych punktach stwierdzono stężenie rtęci dochodzące do 10,72 mg/kg (Lis, 1992). Anomalie rtęci (>0,11 mg/kg, maksimum 5,82 mg/kg) występują na terenie Łodzi i Zgierza (Lis, Pasieczna, 1998a). W glebach terenów przemysłowych i parków Berlina przeciętna zawartość rtęci wynosi 0,17 mg/kg, a w rolniczym otoczeniu miasta tego miasta - 0,06 mg/kg (Birke, Rauch, 1994).
Dalszych badań i wyjaśnienia źródła wymaga anomalia rtęci koło miejscowości Nowy Dwór (1,45 mg/kg) na wschód od Janikowa. Próbka tej gleby zawierała również 84 mg/kg kadmu, 52 mg/kg niklu oraz 2316 mg/kg ołowiu.
W osadach wodnych rozmieszczenie rtęci jest bardzo podobne do jej rozkładu glebach. Tło geochemiczne mieści się w granicach < 0,05-0,14 mg/kg. Zawartość przeciętna rtęci (< 0,05 mg/kg) jest niska podobnie jak w osadach wodnych Polski (Lis, Pasieczna, 1995a). W osadach rzek zanieczyszczonych jej koncentracja jest znacznie wyższa. Na przykład w osadach Łaby osiąga 30 mg/kg (Szpadt red., 1994).
Wyższe koncentracje tego pierwiastka występują głównie na obszarze Poznania i Lubonia. Maksymalną ilość rtęci (23,40 mg/kg) zanotowano w aluwium Bogdanki na terenie parku Wodziczki. Źródłem zanieczyszczenia mogły być składowiska odpadów w rejonie ulic Gen. Maczka, Sokolej i Grudzieniec, zlikwidowane w 2003 r. Podobnej genezy jest wyraźnie anomalne stężenie rtęci (1,67 mg/kg) w aluwium strumienia Górczynka przy ulicy Głogowej. W dolinie tego strumienia usytuowane było wysypisko odpadów (zlikwidowane w 2003 r.). Znaczne ilości rtęci stwierdzono również w osadzie stawu Kajka (1,50 mg/kg).
Poza granicami Poznania anomalie rtęci (>0,23 mg/kg) występują w okolicach Owińsk na północy i Kórnika na południu.
Wśród rzek regionu najwyższe zawartości rtęci zanotowano w aluwiach Cybiny (< 0,05-0,28 mg/kg; mediana 0,11 mg/kg). Aluwia Warty ubogie w rtęć w górnym biegu zawierają znaczne jej ilości (0,14-0,94 mg/kg) w dole rzeki. Źródłem rtęci jest prawdopodobnie Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Koziegłowach.