Rostrzygnięcie konkursu na koncepcję rewaloryzacji placu Kolegiackiego
KRÓTKO O PLACU KOLEGIACKIM
Obecny obszar placu Kolegiackiego znajduje się w granicach Poznania od momentu lokacji miasta w 1253 roku. Plac ten zawdzięcza swoja nazwę nieistniejącej już kolegiacie św. Marii Magdaleny, jednemu z największych kościołów średniowiecznych w Polsce. Na przestrzeni ponad 750 lat swojego istnienia plac pełnił także funkcje handlowe (Nowy Rynek) i sanitarne (łaźnia miejska).
Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu pod kierownictwem dr. Marcina Ignaczaka z Instytutu Prahistorii prowadzi na placu Kolegiackim badania archeologiczne. Ich celem jest identyfikacja położenia pierwszej miejskiej kolegiaty pw. św. Marii Magdaleny.
Wraz z budową obiektu usługowo-biurowego z trzy-poziomowym parkingiem, przy ul. Za Bramką, rozpoczęto realizację rozwiązań miejscowego planu "Obszar staromiejski" w Poznaniu z 2002 r. w kierunku rewaloryzacji Placu Kolegiackiego. Wpisuje się ona w założenia najważniejszych dokumentów Miasta Poznania - Miejskiego Programu Rewitalizacji, Programu dla Śródmieścia i Strategii Miasta Poznania 2030.
PRZYGOTOWANIE KONKURSU
Urząd Miasta Poznania po dwudniowych warsztatach (maj 2015) i serii spotkań ze społecznością lokalną, uzgodnieniami z wydziałami i jednostkami miejskimi oraz po przeprowadzeniu wstępnych badań archeologicznych ogłosił "Konkurs na koncepcję rewaloryzacji placu Kolegiackiego w Poznaniu". Wnioski z konsultacji stały się podstawą do sprecyzowania wytycznych konkursowych.
CEL KONKURSU:
- znalezienie kompleksowych rozwiązań dla zagospodarowania przestrzeni publicznej placu Kolegiackiego oraz zespołu powiązanych z nim wnętrz w zakresie zagadnień urbanistycznych, architektonicznych, funkcjonalnych, estetycznych i technicznych,
- wykonanie koncepcji zagospodarowania placu w zakresie przestrzenno-funkcjonalnym przy wydobyciu i wzmocnieniu potencjału historycznego, kulturowego, rekreacyjnego, turystycznego oraz usługowego (centrotwórczego),
- zachowanie kameralnego charakteru zaakcentowanie ruchu pieszego,
- powstanie przestrzeni unikatowej, ponadprzeciętnej i oryginalnej, z możliwością wchodzenia użytkowników w interakcję z otoczeniem placu oraz elementami jego zagospodarowania i wyposażenia.
ZGŁOSZONE PRACE
Na konkurs zgłosiło się 45 zespołów projektowych, z których 20 zespołów dopuszczono do udziału. W efekcie końcowym prace złożyło 7 zespołów.
SĄD KONKURSOWY
W skład zespołu sędziowskiego weszli architekci, urbaniści, leaderzy społeczności miejskiej oraz urzędnicy. Zespół skaładał się z 14 sędziów, którym służył pomocą 8 biegłych
Lech Podbrez, Pełnomocnik Prezydenta ds. Rewitalizacji, przewodniczący
Joanna Bielawska-Pałczyńska, Miejski Konserwator Zabytków, z-ca przew.
Piotr Wiśniewski, Dyrektor Biura Koordynacji Projektów i Rewitalizacji Miasta, sędzia referent
Andrzej Nowak, Dyrektor Wydziału Urbanistyki i Architektury, sędzia
Tomasz Lisiecki, Dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej, sędzia
Katarzyna Bolimowska, Dyrektor Zarząd Dróg Miejskich, sędzia
Łukasz Dondajewski, Miejski Inżynier Ruchu, Wydział Transportu i Zieleni, sędzia
Piotr Libicki, Pełnomocnik Prezydenta ds. Estetyki Wizerunku Miasta, sędzia
Dorota Potejko, Pełnomocnik Prezydenta ds. Osób Niepełnosprawnych, sędzia
Piotr Kostka, Stowarzyszenie Architektów RP Oddział Poznań, sędzia
Jakub Głaz, architekt, krytyk architektury, sędzia
Paweł Hałaburdzin, architekt - przedstawiciel społeczności lokalnej, sędzia
Karina Tifenbach-Augustyniak, przedsiębiorca - przedstawiciel społeczności lokalnej, sędzia
Marcin Liminowicz, RO Stare Miasto - przedstawiciel społeczności lokalnej, sędzia
Tadeusz Nawalaniec, Inżynierii Ruchu, Zarząd Dróg Miejskich, biegły
Maja Jaroszewska, Zarząd Dróg Miejskich, Wydział Terenów Zieleni, biegły
Małgorzata Bogusławska, Wydział Transportu i Zieleni, stanowisko ds. zieleni miejskiej, biegły
Wojciech Makowski, Oficer Rowerowy, Wydział Transportu i Zieleni, biegły
Agnieszka Jakubowska, Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków, biegły
Małgorzata Ptak-Adamczewska, przedsiębiorca - przedstawiciel społeczności lokalnej, biegły
Katarzyna Łagoda-Kaźmierska, przedsiębiorca - przedstawiciel społeczności lokalnej, biegły
Marcin Ignaczak, doktor Instytutu Prahistorii Wydziału Historycznego UAM w Poznaniu, biegły
Jagoda Tomaszewska, Dariusz Zych Urząd Miasta Poznania - sekretarze konkursu
WYNIKI KONKURSU
I miejsce Praca nr PK1832 URBANTECH Krzysztof Urbaniak
II miejsce Praca nr 8492WQ 1050 Pracownia Architektury Mariusz Więcek
Wyróżnienie Praca nr 0753RZ STUDIO ADS 1 Sp. z o.o. Sp. K.
Wyróżnienie Praca nr 3091JP PLANINO Jędrzej Suchecki
NAGRODY
Sąd konkursowy wyłonił zwycięzcę oraz przyznał następujące nagrody:
- I miejsce - zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki, przedmiotem którego będzie opracowanie projektu budowlanego na podstawie zwycięskiej koncepcji, oraz nagroda pieniężna w wysokości 30 000 zł brutto,
- II miejsce - nagroda pieniężna wysokości 15 000 zł brutto,
- III miejsce - nie przyznano
- przyznano dwa wyróżnienia w wysokości po 2 500zł brutto każde
UZASADNIENIE
I nagroda, praca nr PK1832 URBANTECH Krzysztof Urbaniak
Praca we właściwy sposób stara się powiązać funkcjonalnie i przestrzennie plac Kolegiacki z atrakcyjnymi sąsiednimi wnętrzami urbanistycznymi, tj. skwerem przed wejściem z ulicy Wodnej nazwanym "zaułkiem poetów", dziedzińcem Urzędu Miejskiego oraz przestrzenią przed wejściem do parku Chopina, tworząc logiczny i jednorodny ciąg.
Plac Kolegiacki jako centrum nowego założenia, z obeliskiem na zamknięciu osi zbiegających się wokół placu ulic: Za bramką, Ślusarskiej i ul. Wodnej, tworzy ciekawy i mocny akcent.
Za prawidłowy uznano nowy układ komunikacyjny, bez barier, eliminujący dzisiejszy chaos komunikacyjny. Prawidłowo zlokalizowano fontannę tworząc barierę wzrokową pomiędzy ludźmi siedzącymi przy stolikach a zatoką postojową (typu Kiss&Ride),
Jury uznało również za właściwy dobór posadzki ze szlifowanych kwadratowych, szarych płyt granitowych, tworzących wypełnienie siatki z jaśniejszych płyt granitowych podłużnych - Jury przyjęło opis na planszy jako podstawę proponowanego rozwiązania.
We właściwy sposób dogęszczono zieleń wysoką, umożliwiającą zacienienie nasłonecznionej północnej elewacji, a poprzez ruchomy, trzeci rząd drzew, możliwość otwarcia na imprezy masowe.
Dzięki takiemu zabiegowi, zdaniem Jury, udało się stworzyć przyjazną przestrzeń dla mieszkańców i turystów, umożliwiając różne miejskie aktywności - od codziennego użytkowania i wypoczynku poprzez jarmarki, targi czy festyny do imprez masowych i koncertów czy okazjonalnych jarmarków, happeningów, ekspozycji itp.
W oczach Sądu Konkursowego nie znalazło jednak uznania usytuowanie ekspozycji podziemnych artefaktów, rozbieżnego z odkrytymi ostatnio wykopaliskami, które już uznano za przełomowe i wymagające uwzględnienia w układzie nowego placu, jednak zdaniem Jury możliwej, dzięki zaproponowanemu rysunkowi posadzki.
Również za zbyt słaby akcent uznano pokazanie obrysu kolegiaty stalowymi cekinami.
II nagroda, praca nr 8492WQ 1050 Pracownia Architektury Mariusz Więcek
Praca ascetyczna z wielkim potencjałem - "Budując dom, wykuwa się okna i drzwi, ale dzięki pustej przestrzeni można go używać.". Projekt daje wielkie możliwości meblowania i dostosowania przestrzeni do różnego rodzaju wydarzeń. Jest w nim miejsce zarówno dla jednego człowieka, jak i zbiorowych zdarzeń przy obecności historii. W tej pracy aspekt historyczny został najlepiej wyeksponowany. Nieregularny układ płyt posadzki sygnalizuje istnienie, zarys i skalę dawnej kolegiaty, ale nie narzuca jej dosłownej interpretacji. Autorzy przeszli z płaskiego zarysu kolegiaty w trzeci wymiar, zaznaczając absydę za pomocą łukowatych siedzisk, a także wzmacniając częściowo obrys układem projektowanej zieleni. Ekspozycja wykopalisk archeologicznych sygnalizuje położenie wieży dawnej kolegiaty, a ciek wodny oznacza poszczególne etapy burzliwej historii placu. Kamienna posadzka doskonale wpisuje się w reprezentacyjne wnętrze o historycznym charakterze. W projekcie wydobyto historyczną architekturę przez prostą formą. Koncepcja podnosi świadomość tożsamości miejsca w bardzo subtelny sposób. Należałoby jednak wzbogacić ją o elementy zieleni.
Wyróżnienie, praca nr 0753RZ STUDIO ADS 1 Sp. z o.o. Sp. K.
Sąd konkursowy postanowił przyznać wyróżnienie pracy nr 0753RZ za rozmach i odważne podejście w kształtowaniu przestrzeni Pl. Kolegiackiego.
Uznanie sędziów uzyskało innowacyjne rozwiązanie pokazujące historię miejsca i imponującą skalę założenia dawnej kolegiaty, przez symulację rytmu filarów i sklepień kościoła za pomocą spektakli wody i światła.
Wyróżnienie, praca 3091JP PLANINO Jędrzej Suchecki
Wyróżnienie przyznano za trafną analizę urbanistyczną i funkcjonalną przestrzeni placu Kolegiackiego oraz sąsiednich obszarów Starego Miasta. Uznanie budzi przemyślany i zróżnicowany podział placu na strefy funkcjonalne: wypoczynku i rekreacji, ekspozycji artefaktów archeologicznych i fontanny posadzkowej będącej jednocześnie otwartą przestrzenią umożliwiającą organizację imprez lub zgromadzeń. Za trafne uznać należy próby wprowadzenia zieleni o zróżnicowanych formach i gabarytach, obecnej w wielu obszarach placu. Interesujący jest też sposób zaznaczenia dawnej wieży kolegiaty. Podział placu na enklawy o różnej funkcji i formie mógłby zapobiec wytworzeniu martwej przestrzeni w miejscach po zlikwidowanym parkingu i trawniku. Zastrzeżenia jury budzą jednak szczegółowe rozwiązania przyjętych założeń: formy poszczególnych elementów, ich nieco chaotyczna kompozycja ignorująca zastany spójny kontekst architektoniczny oraz wprowadzenie w przestrzeń placu pergoli oraz "bramy" o formach bardziej właściwych w parku lub na skwerze. Wątpliwości budzi także usankcjonowanie istniejącego podziału placu ciągiem łączącym ul. Za Bramką i Ślusarską. Rysunki na planszach nie pokazują też, niestety, jak miałoby wyglądać zagospodarowanie dziedzińca UM oraz przestrzeni między parkiem Chopina i Farą. Wizję zmian tych przestrzeni znaleźć można jedynie w opisie pracy.
POZOSTAŁE PRACE NIE NAGRODZONE W KONKURSIE
praca nr 2614VU
Studio Projektowe i Wzorcownia NARADA Wiesław Michałek
praca nr 13TA08
Pracownia Projektowa Wojciech Kolesiński
praca nr 1912DT
Zespół projektowy: Iwona Zielińska, Magdalena Filipiak, Paulina Bandura, Grzegorz Kochanowski, Amelia Tomczak