Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Monumentalny gmach dawnej rezydencji cesarza Niemiec został wybudowany w l. 1904-10 wg projektu Franza Schwechtena, realizującego - jak się przypuszcza - liczne sugestie cesarza Wilhelma II. Zamek stanowił główny akcent powstałej na początku XX w.tzw. dzielnicy zamkowej, która - w zamyśle twórców - stanowić miała wizytówkę miasta, świadczącą o jego rzekomo germańskim rodowodzie.

Neoromański gmach o rozczłonkowanej bryle nawiązuje swą architekturą do średniowiecznych zamków, a jego poszczególne fragmenty wzorowane są na romańskich zabytkach Niemiec i Włoch. Autorem większości projektów wystroju licowanej grubo ciosanym kamieniem elewacji oraz wnętrz był Gotthold Riegelmann. Dominującym elementem budynku jest wieża z zegarem, która pierwotnie miała 74 m wysokości. W jej wnętrzu urządzono w 1913 r. kaplicę zaprojektowaną przez Augusta Oetkena, wzorowaną na słynnej Capella Palatina w Palermo. We wschodniej części gmachu znajdowała się wspaniała sala tronowa. Cesarz Wilhelm II gościł tu dwukrotnie: po raz pierwszy w 1910 r. na otwarciu rezydencji, po raz drugi w 1913 r.

W latach międzywojennych zamek był rezydencją prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, część pomieszczeń zajmował Uniwersytet Poznański. W czasie okupacji hitlerowskiej gmach przebudowano jako rezydencję Hitlera; powstało wówczas m.in. paradne wejście od strony ul. Święty Marcin, zlikwidowano kaplicę w wieży i wybudowano na jej południowej ścianie - w miejscu rozebranej absydy - niewielki balkon.

Zamek został poważnie zniszczony w 1945 r., myślano nawet o jego rozbiórce. Podczas odbudowy zaniechano restauracji wielu elementów wystroju gmachu. O około 20 m obniżono zniszczoną w czasie działań wojennych wieżę. Po wyzwoleniu gmach był m.in.siedzibą Miejskiej Rady Narodowej.

Obecnie gospodarzem zamku jest Centrum Kultury ,,Zamek ; mieszczą się w nim również inne instytucje, m.in. Teatr Animacji, Muzeum Poznańskiego Czerwca i kino "Pałacowe". Na dziedzińcu znajduje się fontanna wzorowana na XIII - wiecznej fontannie lwów z Alhambry w Grenadzie. Na skwerze sąsiadującym z zamkiem od strony północnej ustawiono w 1990 r.głaz upamiętniający ofiary zbrodni katyńskiej, a w 1999 r.odsłonięto poświęcony im pomnik.

Tekst za: "Poznań od A do Z" pod redakcją Włodzimierza Łęckiego i Piotra Maluśkiewicza, Wydawnictwo Kurpisz S. A., Poznań 1998