Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Badania koordynowane przez Wydział Gospodarki Komunalnej UMP są wynikiem porozumienia, podpisanego 18 października przez Miasto Poznań, Instytut Chemii Bioorganicznej PAN oraz spółki Aquanet Laboratorium i Aquanet S.A. Dzięki niemu od grudnia naukowcy badają obecność koronawirusa w poznańskich ściekach, by na podstawie tak zebranych danych dowiedzieć się więcej o przebiegu pandemii w stolicy Wielkopolski. Wyniki badań są cyklicznie przekazywane do Zespołu ds. monitorowania zagrożeń związanych z SARS-CoV-2 na terenie miasta Poznania, a następnie prezentowane i analizowane na jego posiedzeniach.

Na czym polegają badania?

Naukowcy analizują próbki ścieków pobrane z pięciu miejsc: Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Koziegłowach, Lewobrzeżnej Oczyszczalni Ścieków w Poznaniu, dwóch lokalizacji na Naramowicach oraz jednej z galerii handlowych w centrum miasta. Następnie z pobranych próbek izolowany jest materiał genetyczny (RNA) SARS-CoV-2 oraz określana jest jego ilość. Analizy wykonywane są dwa razy w tygodniu, co pozwala na monitorowanie  oraz prognozowanie przebiegu pandemii COVID-19 w Poznaniu. Na podstawie uzyskiwanych wyników badacze między innymi określają trendy - wskazują czy w kolejnych tygodniach ilość SARS-CoV-2 rośnie, maleje czy może utrzymuje się na tym samym poziomie oraz porównują otrzymane wyniki z oficjalnymi danymi Ministerstwa Zdrowia dotyczącymi liczby nowych przypadków zakażeń SARS-CoV-2.

W grudniu 2021 r., w wynikach swoich badań naukowcy zauważyli trend spadkowy - to znaczy, że genetycznych "śladów" koronawirusa było coraz mniej. Jednak dane zebrane z pierwszego tygodnia stycznia 2022 r. (m.in. na podstawie próbek z Centralnej oraz Lewobrzeżnej Oczyszczalni Ścieków) świadczą o tym, że trend ten wyhamowuje. Oznacza to, że ilość koronawirusa nadal wprawdzie maleje, ale już coraz wolniej (a w niektórych miejscach już rośnie). Obserwacje te są zgodne z trendami wynikającymi z liczby zakażeń stwierdzanych na podstawie wymazów. 

Zarówno firmy Grupy Aquanet, jak i Instytut Chemii Bioorganicznej PAN mają niezbędne doświadczenie w pobieraniu próbek i badaniu ich pod kątem zawartości RNA wirusa - prowadzą badania w tym zakresie od lipca 2020 roku. Aquanet Laboratorium był jednym z pierwszych ośrodków w Polsce, który zaczął prowadzić tego typu badania już podczas pierwszych fal pandemii. 

Delta ciągle dominuje, ale Omikron już się pojawił

Sprawdzanie ilości koronawirusa w ściekach to nie wszystko. Instytut Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu w ramach współpracy uzupełnia badania obecności wirusa w ściekach o analizy różnorodności genetycznej SARS-CoV-2. Pozwala to między innymi określić jaki wariant SARS-CoV-2 jest wariantem dominującym w poznańskiej populacji, oraz czy nie pojawiają się nowe warianty, które mogą być bardziej zjadliwe lub zakaźne.

Badania wykazały, iż nowy, szybciej rozprzestrzeniający się wariant SARS-CoV-2 - wariant Omikron - jest obecny w poznańskiej populacji od 2-3 tygodni (pierwszy raz został zidentyfikowany w próbkach z 28 grudnia 2021 r.). Jednakże pomimo szybkiego rozprzestrzeniania się wariantu Omikron, w analizowanym okresie (od 14 grudnia do 5 stycznia) w poznańskich ściekach dominował jednak wariant Delta. Te obserwacje zgodne są z danymi, jakie obserwuje Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu.

Badacze podkreślają, że ze względu na charakterystykę Omikrona, który potrafi rozprzestrzeniać się bardzo szybko, sytuacja może się zmienić w ciągu jednego lub dwóch tygodni.

Dotychczasowe wyniki badań naukowców jednoznacznie wskazują, że istnieje związek między stwierdzoną przez Ministerstwo Zdrowia liczbą zakażeń, a wykrytą liczbą kopii RNA wirusa w próbkach. Tym samym dalsze analizy ilościowe i jakościowe SARS-CoV-2 w poznańskich ściekach pozwolą na skuteczny monitoring pandemii oraz prognozowanie jej przebiegu.

AW