Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej
Dane statystyczne:
Liczba pochowanych osób: 427
Liczba mogił: 441
Powierzchnia: 0,23 ha
Najstarszy w Polsce, zabytkowy cmentarz wojenny, podlegający Komisji Grobów Wojennych Wspólnoty Narodów (Commonwealth War Graves Commission). Założony w 1925 r. Na mocy umowy międzypaństwowej jako Brytyjski Cmentarz Honorowy na wyodrębnionej kwaterze pruskiego cmentarza starogarnizonowego.
Skomasowano tu pochówki i upamiętnienia symboliczne z okresu obu wojen światowych. Trwałego oznaczenia zmarłych i wskazania grobu dokonuje się według jednolitej estetyki we wszystkich miejscach pamięci podległych CWGC. Stałym elementem jest tzw. Krzyż Ofiarności (inaczej: Krzyż Poświęcenia, ang. Cross of Sacrifice) oraz ustawione w rzędach pionowe kamienne stele jasnej barwy.
Poznański cmentarz uległ poważnej dewastacji podczas walk o Cytadelę, toczonych w 1945 r. Renowacje prowadzono m.in. w 1955 r. - wymieniono wówczas stele, wzniesiono nowy krzyż pomiędzy tarasami cmentarza, zlikwidowano wał ziemny dzielący tarasy i utworzono wspólne wejście na cmentarz - oraz w 2004 r. Obecnie cały teren jest starannie utrzymany; przypomina inne cmentarze wojenne Wspólnoty Brytyjskiej na świecie.
Więcej informacji historycznych o cmentarzu:
Cyfrowe Lapidarium Poznania / e-lapidarium.pl
Commonwealth War Graves Commission: https://www.cwgc.org/
Administrator cmentarza:
Cmentarzami na stoku Cytadeli administruje:
Zarząd Zieleni Miejskiej w Poznaniu https://zzmpoznan.pl/
ul. Strzegomska 3, 60-194 Poznań
tel.: 61 646 33 44 kancelaria@zzmpoznan.pl
Uwaga! Groby wojenne znajdują się pod ustawową ochroną Państwa Polskiego, reprezentowanego przez Wojewodę. Zakres opieki reguluje odnawiane corocznie Porozumienie Wojewody Wielkopolskiego z Miastem Poznań w sprawie powierzenia obowiązku utrzymania grobów i cmentarzy wojennych.
Groby weteranów walk o wolność i niepodległość Polski znajdują się pod ustawową opieką Instytutu Pamięci Narodowej.
Park Cytadela wraz z zespołem cmentarzy na stoku Cytadeli formalnie wpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych. Oznacza to, iż wszelkie prace muszą zostać wcześniej uzgodnione z Biurem Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu.
Porównaj: H. Hałas, J. Karwat, "Nekropolia wojskowa na Cytadeli", [w:] "Kronika Miasta Poznania", 2005, nr 1, s. 282-305; J. Bączyk, A. Bilski, "Na stoku Cytadeli Poznańskiej. Przewodnik po cmentarzach", Poznań 2005; W. Olszewski, "Cmentarze na stokach Poznańskiej Cytadeli", Poznań 2008; J. Bączyk, "Krzyż dla generała. Generałowie ze stoku poznańskiej Cytadeli (1831-1945)", Poznań 2019.
Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu
Wydział Polityki Społecznej
al. Niepodległości 16/18, 61-713 Poznań
tel.: 61 854 18 25
ps@poznan.uw.gov.pl
Oddział Organizacyjny i Ochrony Dziedzictwa Narodowego:
tel.: 61 854 18 10
Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Poznaniu
ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań
Naczelnik - Wojciech Chałupka
tel.: 61 835 69 63
wojciech.chalupka@ipn.gov.pl
Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu
plac Kolegiacki 17, 61-841 Poznań
tel.: 61 878 5452
mkz@um.poznan.pl
oprac. Paweł Skrzypalik