Plac Kolegiacki

Opis

Nazwa "plac Kolegiacki" pochodzi od kolegiaty farnej św. Marii Magdaleny, która wybudowana została w tym miejscu w XIV wieku. Przez wiele setek lat była symbolem Poznania, ze względu na swoją monumentalną postać i 115 metrową wieżę (do dziś nie ma w Poznaniu tak wysokiego budynku).

Nazwa "Projekt Kolegiata" określa roboczo dwa ważne przedsięwzięcia prowadzone przez Miasto Poznań w obszarze placu Kolegiackiego.

Pierwszym z nich jest inwestycja rewaloryzacji Placu Kolegiackiego - przebudowa tej przestrzeni, uporządkowanie i nadanie jej nowej estetyki i nowych funkcji. Drugim, badania archeologiczne prowadzone przez Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Badania prowadzone są na zlecenie Miasta i wyprzedzająco w stosunku do inwestycji a ich celem jest odnalezienie pozostałości po nie istniejącej już dziś Kolegiacie św. Marii Magdaleny, najwyższym w czasach swej świetności kościele w Polsce, który przez pół wieku górował nad Poznaniem świadcząc o potędze i znaczeniu naszego miasta.

Potrzeba rewaloryzacji Placu Kolegiackiego i jego otoczenia została zapisana w 2002 r. w miejscowym, planie zagospodarowania przestrzennego "Obszar Staromiejski w Poznaniu" (Uchwała nr XCIII/1055/III/2002 Rady Miasta Poznania z dnia 09.07.2002 r.). Zgodnie z zapisami tego dokumentu miała tu powstać przestrzeń publiczna z preferencją dla ruchu pieszego. W planie zaproponowano powiązanie placu Kolegiackiego z sąsiednimi wnętrzami urbanistycznymi tj. skwerem przed przychodnią lekarską dziedzińcem głównym Urzędu Miasta Poznania oraz dziedzińcem sąsiadującym z parkiem Chopina. Zmienić się miała także funkcja miejsca, które miało stać się przyjazną i otwartą przestrzenią publiczną.

Zamiar realizacji tych zamierzeń zapisano w zadaniach uchwalonego w 2013 r. Zintegrowanego Programu Odnowy i Rozwoju Śródmieścia Poznania na lata 2014-2030 zwanego Programem dla Śródmieścia (Uchwała Nr LX/930/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r.), a pierwszym etapem realizacji planowanych zmian było rozpoczęcie budowy parkingu wielopoziomowego przy ul. Za Bramką, który przejął funkcje parkingowe w tym obszarze. Inwestycję rozpoczęto w maju 2014 r. dzięki pozyskaniu środków unijnych w ramach inicjatywy Jessica. Parking oddano do użytku wiosną 2017 roku, co stworzyło możliwość likwidacji funkcji parkingowych na samym placu Kolegiackim.

Konsultacje społeczne

Proces rewitalizacji realizowany jest od początku w ścisłej współpracy z mieszkańcami i przedsiębiorcami, liderami społeczności lokalnych, specjalistami z różnych dziedzin oraz stowarzyszeniami miejskimi. Opinie zbierane na etapie wstępnym pozwoliły na przygotowanie wytycznych konkursowych. Konkurs na rewaloryzację Placu Kolegiackiego, ogłoszony przez Biuro Koordynacji Projektów i Rewitalizacji Miasta rozstrzygnięty został w sierpniu 2016r. Autorem zwycięskiej koncepcji jest pracownia architektoniczna URBANTECH - Krzysztof Urbaniak.

W opinii sądu konkursowego, praca we właściwy sposób stara się powiązać funkcjonalnie i przestrzennie plac Kolegiacki z atrakcyjnymi sąsiednimi wnętrzami urbanistycznymi, tj. skwerem przed wejściem z ulicy Wodnej nazwanym "zaułkiem poetów", dziedzińcem Urzędu Miejskiego oraz przestrzenią przed wejściem do parku Chopina, tworząc logiczny i jednorodny ciąg.

Plac Kolegiacki jako centrum nowego założenia, z obeliskiem na zamknięciu osi zbiegających się wokół placu ulic: Za bramką, Ślusarskiej i ul. Wodnej, tworzy ciekawy i mocny akcent.

Za prawidłowy uznano nowy układ komunikacyjny, bez barier, eliminujący dzisiejszy chaos komunikacyjny. Prawidłowo zlokalizowano fontannę tworząc barierę wzrokową pomiędzy ludźmi siedzącymi przy stolikach a zatoką postojową.

KONCEPCJA ARCHITEKTONICZNA "NOWEGO PLACU KOLEGIACKIEGO"

Plac Kolegiacki, po zakończeniu inwestycji jego przebudowy będzie zupełnie nową przestrzenią. Zmieni się na nim wszystko, prócz kształtu narzuconego przez historyczny średniowieczny układ urbanistyczny. Plac Kolegiacki stanie się placem publicznym i strefą ruchu pieszego. Znikną bariery, które obecnie dzielą tą przestrzeń na kilka części. Układ komunikacyjny w postaci drogi zachowany zostanie jedynie po południowej stronie placu, reszta przestrzeni dostępna będzie bez ograniczeń dla pieszych. Płaszczyzna pozbawiona zostanie barier architektonicznych by zapewnić komfort osobom niepełnosprawnym. Na placu pojawi się kilka obiektów przestrzennych, które zdefiniują tę przestrzeń na nowo.

Głównym elementem identyfikującym miejsce będzie Zegar Historii symbolicznie przedstawiający dzieje Kolegiaty św. Marii Magdaleny: od prawdopodobnej daty rozpoczęcia budowy, poprzez kolejne rozbudowy, destrukcje, aż do ostatecznej rozbiórki kościoła. Burzliwe dzieje Kolegiaty symbolizuje wyrastający z podziemi pylon. Poszczególne części wyniesionego względem posadzki podestu otaczającego pylon pokażą kolejne fazy rozwoju lub upadku kościoła. Pylon wykonany zostanie z polerowanej stali nierdzewnej w której, w słoneczne dni, odbijać się będzie błękit nieba. Zegar Historii umiejscowiony zostanie na przecięciu osi widokowo-kompozycyjnych. Z jednej strony będzie zwornikiem spinającym przestrzeń, z drugiej będzie ją symbolicznie dzielił na dwie części: rekreacyjną z fontanną i wysoką zielenią oraz historyczno-edukacyjną. To właśnie ta druga, ze względu na istnienie Kolegiaty i pozostałości po niej, wydaje się być najważniejszą.

W toku prowadzonych od kwietnia 2016 roku badań, naukowcy z Instytutu Archeologii odnaleźli już ponad 8 tysięcy zabytków. Zabytki te pochodzą zarówno z samego kościoła jak i znajdowane są przy szczątkach pochowanych w kryptach dostojników i mieszczan. Są to monety, naczynia liturgiczne, przedmioty codziennego użytku. Odnaleziono także mury dawnej kolegiaty, pozostałości ciągów komunikacyjnych prowadzących do jednej z bram kościoła oraz fragment posadzki świątyni. To te elementy eksponowane będą w formie przeszkleń w posadzce. Ekspozycji towarzyszyć będą tablice informacyjne z rysunkami i opisami.

Innym ważnym obiektem przestrzennym placu Kolegiackiego będzie fontanna w formie rozrzeźbionego kamiennego parawanu po którym spływać będzie woda, tworząc niewielkie wodospady. Wokół fontanny pojawi się roślinność a sama fontanna oddzieli osoby przebywające na placu od jedynego w tej przestrzeni ciągu komunikacyjnego. Fontanna niezwykle atrakcyjnie prezentować będzie się nocą, dzięki umiejscowionym w kamiennej bryle elementom świetlnym.

Nawierzchnia placu pokryta zostanie kostką wykonaną z naturalnego porfiru. Mieniąca się kolorami i jasna w dzień kamienna posadzka, w nocy podkreśli swój rysunek skromną kompozycją zatopionego oświetlenia liniowego. Plac kolegiacki wzdłuż układu komunikacyjnego oświetlony zostanie przy pomocy współczesnych i minimalistycznych słupów oświetleniowych. Oświetlone zostaną także fasady okolicznych budynków i elementy przestrzenne takie jak Zegar Historii czy fontanna. Także znajdujące się na placu drzewa i zieleń zostaną podkreślone punktowym światłem. Światło jest ważną częścią całego projektu, nadając przestrzeni jedyny w swoim rodzaju charakter.

Zaproponowany w koncepcji układ komunikacyjny placu Kolegiackiego będzie kształtował przestrzeń przyjazną dla ruchu pieszego. Dzięki wprowadzonej tu strefie zamieszkania pieszy będzie miał zawsze pierwszeństwo przed wszystkimi innymi uczestnikami ruchu. Dla ruchu samochodowego pozostawiono jedynie południowo-wschodnią jezdnię placu z ograniczeniem prędkości do 20km/h. Jezdnia prowadząca od ul. Wodnej przez ul. Z Bramką do ul. Wszystkich Świętych będzie miała charakter jednokierunkowy. W pasie drogowym wydzielono zatokę postojową przeznaczoną dla kierowców podwożących pasażerów w okolice placu. Zapewniony zostanie także dojazd do Urzędu Miasta Poznania. W okolicy Placu zaprojektowano także miejsce na stację roweru miejskiego, miejsca postojowe dla osób niepełnosprawnych i stojaki rowerowe.

W ramach poprawy jakości infrastruktury podziemnej zaplanowano zmianę systemu odwodnienia. Nowoczesny system w formie odwodnienia liniowego zatopiony zostanie dyskretnie w posadzce.

Przestrzeń placu Kolegiackiego zaprojektowana została tak, by zaprosić na nią restauratorów z ogródkami gastronomicznymi. Usytułowane w cieniu platanów kawiarnie i restauracje doskonale wpiszą się w ta przestrzeń. Wierzymy, że będzie to ulubione miejsce wypoczynku poznaniaków.

Nowe zagospodarowanie placu Kolegiackiego przewiduje zwiększenie ilości i poprawę jakości zieleni. Obecne dziś na placu drzewa - w przeważającej części głogi i akacje nie będą ponownie wykorzystane w nowym projekcie. Jeśli ich stan na to pozwoli zostaną przesadzone w inne miejsca w Poznaniu. Zamiast głogów i akacji pojawią się platany klonolistne, sadzone w gruncie antykompesyjnym, co zabezpieczy przed wrastaniem systemu korzeniowego w instalację. Drzewa będą formowane, by ich korony zachowały zakładany kształt. Pod drzewami przewiduje się pola z niskimi krzewami okrywowymi. Dla prawidłowej wegetacji roślin zapewniony zostanie system napowietrzająco-nawadniający.

Plac Kolegiacki wzbogacą także elementy małej architektury takie jak ławki i siedziska. Ich docelowy wygląd określi przygotowywany właśnie projekt wykonawczy.

Wierzymy, że w efekcie zrealizowanej inwestycji powstanie wyjątkowa przestrzeń stanowiąca nowe oblicze tej części miasta- przestrzeń otwarta, przyjazna pieszym, ulubione miejsce spotkań i wypoczynku poznaniaków. Mamy nadzieję, że nowy plac Kolegiacki zachwyci swą urodą a jego historia sprawi, że będzie obowiązkowym miejscem odwiedzin i mieszkańców i turystów.