Poznan.pl, oficjalna strona Miasta Poznania

Śmietnik świata, ściek cywilizacji. Fenomeny cyberkultury

dr Magdalena Kamińska, Allegro jako system wymiany. Próba antropologiczna

Możliwość podszywania się użytkowników pod wiele różnych tożsamości, jaką stwarza komunikacja zapośredniczona komputerowo, w ostatniej dekadzie XX wieku zaniepokoiła wyobraźnię wielu. Entuzjastycznie powitali ją jedynie niektórzy użytkownicy oraz badacze postmodernistyczni, którzy uznali jej pojawienie się za potwierdzenie teorii konstruktywizmu społecznego i immanentnej niespójności tożsamości ludzkiej w ogóle.

Nieoczekiwany zwrot w tej tendencji interpretacyjnej nastąpił wskutek komercjalizacji Sieci. Okazało się, że aby efektywnie kupować i sprzedawać via internet, czyli w sytuacji, w której kontrahenci najczęściej nie znają się osobiście, niezbędne jest wypracowanie metod weryfikacji i stabilizacji tożsamości oraz rozwinięcie technik budowania zaufania. Rozwijające się intensywnie portale aukcyjne takie jak eBay czy Allegro wypracowują coraz bardziej precyzyjne narzędzia ułatwiające to zadanie. Najważniejsze z nich to ID użytkownika, hasło, stały adres, karta kredytowa oraz zapis pozytywnej reakcji zwrotnej, jak na przykład system komentarzy na Allegro. Tak pojęte zaufanie rozumiane jako wartość ma narastać i kumulować się z czasem, stając się podstawowym komponentem marki portalu. Użytkownicy dobrowolnie i chętnie znoszą uciążliwości uwiarygodniania się w imię bezpieczeństwa osobistego i "bezpiecznego handlu", widząc w wytwarzaniu tych "bardzo nowoczesnych unitarnych autoreprezentacji" bezpośrednie korzyści dla siebie.

Portale aukcyjne pełnią również rolę punktu upłynniania przedmiotów używanych, stając się "magazynem pamięci" świata, który nigdy niczego nie zapomina ani nie wyrzuca, bo co do niczego nie ma pewności, że nie da się tego kiedyś korzystnie spieniężyć. Pojawienie się takiej tendencji może zaskakiwać w epoce "miasta-masy-maszyny", intensyfikacji produkcji, kultu nowości, szybkości, fleksybilności i rozproszonej uwagi. Niemniej zaskakujący jest fakt, że użytkownicy portali aukcyjnych wydają się postrzegać kulturę tożsamościowej poliwalencji jako niebezpieczną, nie zaś wolną, upatrując kulturowej wartości w poczuciu ciągłości i formowaniu przeszłości, czym zapewne niezmiernie rozczarowują postmodernistów.

W tym wykładzie przedstawiona zostanie zawrotna kariera współczesnych systemów wymiany - portali aukcyjnych - jako popularna kontra wobec postmodernistycznej teorii tożsamości i zarazem jako praktyka współczesnej "kultury nostalgii".

Zobacz www.arsenal.art.pl