Mar (k)s atakuje! - czyli komunistyczne filmy SF

29.07 – 06.08.2006

Przegląd jest pierwszą w Polsce próbą syntetycznego przedstawienia fenomenu socjalistycznego filmu science-fiction.

Seanse o g. 20.00 lub 22.00, Sala Wielka, bilety 8 zł.

Fantastyka naukowa - poza chlubnymi wyjątkami - była traktowana przez przemysł filmowy instrumentalnie: w USA najpierw stanowiła rodzaj kostiumu podsycającego zimnowojenną paranoję, a potem stała się dekoracyjnym, widowiskowym sztafażem; w ZSRR i krajach bloku wschodniego od początku zaś pełniła rolę służebną wobec ideologii. Fabuły socjalistycznych produkcji zazwyczaj dotyczą międzygwiezdnych podróży, co być może wiąże się z ekspanjonistycznym charakterem ideologii komunistycznej. Często występuje w nich motyw atomowej paranoi - smutny los obcych ma być ostrzeżeniem dla ludzkości. Tyle tylko, że cywilizacje pozaziemskie niemal zawsze niepokojąco przypominają zimnowojenny obraz Zachodu kreślony przez socjalistycznych ideologów, którego stałymi elementami są dekadencja, wyzysk, brutalność i militaryzm.
Każdy z krajów socjalistycznych wypracował sobie własną wersję soc-SF: filmy radzieckie najczęściej skupiały się na bohaterze realizującym ważną misję z rozkazu Partii; Czesi stworzyli specyficzną wersję komedii fantastycznej łączącej klasyczny czeski humor z sytuacjami wynikającymi z zaburzeń czasoprzestrzennych. Z kolei filmy NRD-owskie wyróżniały się wysokim poziomem scenografii i zaawansowanymi rozwiązaniami technicznymi. Świadomie rezygnując z pokazywania arcydzieł gatunku - jak np."Solaris" Tarkowskiego - skupiamy się na filmach mało znanych, zapomnianych lub wręcz nigdy nie pokazywanych na ekranach polskich kin. To one bowiem tworzyły w masowej świadomości popularny obraz kosmosu i fantastycznej przyszłości. Ideologia komunistyczna okazała się fantastyczno-naukową mrzonką, za sprawą której filmy te nabierają dla dzisiejszego odbiorcy egzotycznego posmaku. Wizje przyszłości zrealizowane "jedynie słusznymi" środkami dziś wydają się naiwne, scenografia i efekty specjalne wzbudzają wesołość - ale taki jest los wszystkich produkcji science-fiction po latach. (Konrad Wirkowski, CSW Zamek Ujazdowski - kino LAB). Współpraca: Sieć Kin Studyjnych, Goethe Institut Warschau, Czeskie Centrum, Silesia Film.

Szczegółowy program przeglądu

Zobacz www.zamek.poznan.pl