Andrzej Rataj przypomina, że od lat 60. XX wieku Poznań był miastem neonów. Kolorowe oświetlenie uliczne, montowane zwłaszcza w śródmieściu, było powszechnie znaną i bardzo popularną cechą charakterystyczną Poznania. Dziesiątki różnych instalacji artystycznych, często tworzonych przez znakomitych grafików i plastyków, upiększało wieczorny i nocny krajobraz Poznania - między innymi na placu Wolności, czy na ulicach 27 Grudnia, Jana Henryka Dąbrowskiego, Gwarnej, Franciszka Ratajczaka, Święty Marcin, ale też i na wielkich osiedlach na Ratajach i hotelach poznańskich. Neony te miały często ciekawe elementy graficzne, czcionki i stylistykę reklamową.
W latach 80. XX wieku oraz w kolejnych dekadach w naszym mieście było coraz mniej tych form dekoracji miejskiej przestrzeni. Obecnie niewiele z tych instalacji ocalało. "Warto - w miarę możliwości organizacyjnych i finansowych - rewaloryzować istniejące neony oraz przywracać w przestrzeni publicznej usunięte wcześniej neony, również we współpracy z podmiotami prywatnymi, zwłaszcza z właścicielami nieruchomości zabudowanych budynkami, na których w przeszłości zamontowane były te dekoracje." - uważa Andrzej Rataj. Radny przypomina, że w ostatnich latach były podejmowane różne inicjatywy w tym zakresie, w tym przez jednostki miejskie, oraz właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców. Również Rada Osiedla Stare Miasto podejmowała działania dotyczące neonów, zwracając się między innymi o podjęcie prac katalogujących istniejące instalacje neonowe, kwerendę dotyczącą zachowanych projektów neonów, odtwarzanie dawnych neonów oraz przygotowanie zasad tworzenia nowych.
Radny pyta Urząd Miasta jakie inicjatywy i działania zostały przeprowadzone w ostatnich latach w celu zachowania i przywrócenia neonów w przestrzeni publicznej Poznania oraz jakie planowane są w przyszłości, a także jakie są mocne i słabe strony takich działań.
W odpowiedzi Urząd Miasta informuje, że dotychczasowe działania na rzecz zachowania i przywrócenia neonów dotyczyły przede wszystkim budynków zarządzanych przez instytucje miejskie. Przykładami takich inicjatyw są neony: "Wolność" na budynku Arkadii przy pl. Wolności, oraz "Kino Muza" na budynku przy ul. Św. Marcin 30. W ramach remontu kina Muza, Estrada Poznańska zleciła wykonanie neonu na fasadzie oraz w bramie budynku. Nowy neon, na wzór dawnego, zaprojektował i wykonał ten sam rzemieślnik - Piotr Heinze.
Działaniem wspierającym zachowanie i przywrócenie neonów w przestrzeni publicznej Poznania jest także odpowiednie sformułowanie przepisów dot. szyldów w projekcie tzw. uchwały krajobrazowej. W strefie "Centrum i historyczne dzielnice" neony są jedną z preferowanych form szyldów (obok liter przestrzennych).
W maju br. ogłoszony zostanie konkurs "Neonowe Centrum Poznania" - przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe lub właściciele nieruchomości, którzy prowadzą działalność na obszarze ograniczonym ulicami: Święty Marcin - Gwarna - 27 Grudnia - plac Wolności - al. Marcinkowskiego, będą mogli zgłosić swoje projekty neonów. Powinni do nich dołączyć kosztorys realizacji oraz zgodę właściciela nieruchomości, na której ma się pojawić konstrukcja. Sąd konkursowy z nadesłanych projektów wybierze najlepsze, a Miasto zapewni ich realizację, przy czym koszt pojedynczego neonu nie może przekroczyć 15 tys. zł. Na pulę nagród przeznaczono 80 tys. zł.
Ponadto, Miasto Poznań przeznaczy 20 tys. zł na naprawę jednego z najsłynniejszych miejskich neonów - Poznańskich Słowików, nazywanego także neonem Filharmonii Poznańskiej. Ta charakterystyczna konstrukcja powstała w 1974 roku, a zaprojektował ją poznański artysta plastyk Antoni Rzyski. Składa się z pięciolinii, na której znajduje się klucz wiolinowy oraz animowane słowiki.
Rozpisany aktualnie konkurs "Neonowe Centrum Poznania" jest dotąd największą inicjatywą o charakterze systemowym, skoncentrowaną na zachowaniu i przywróceniu neonów w przestrzeni publicznej Poznania. Z tego powodu wszechstronna ewaluacja tego działania, oparta o metodykę SWOT, będzie możliwa dopiero po zakończeniu pierwszej edycji konkursu i realizacji wyłonionych w jego drodze prac. Analiza silnych i słabych stron konkursu "Neonowe Centrum Poznania", a także związanych z nim szans i zagrożeń, pozwoli wtedy na ewentualną weryfikację jego zasad na potrzeby kolejnych edycji. Już dzisiaj można natomiast wskazać, że poważnym zagrożeniem dla programu zachowania i przywrócenia neonów w przestrzeni publicznej Poznania mogą być rosnące ceny energii elektrycznej, szczególnie dotkliwe w przypadku neonów wykonanych metodą tradycyjną, które są bardziej energochłonne.
oprac. red.
