W ostatnim czasie Miasto podejmuje działania mające na celu promocję czytelnictwa na przykład przez wsparcie małych księgarni i antykwariatów poprzez niższy czynsz dla tego typu działalności w lokalach miejskich. W związku z tymi działaniami radny Adam Szabelski pyta czy oprócz niższych stawek za czynsz przewiduje się w najbliższym czasie inne formy wsparcia dla lokalnych księgarni i antykwariatów, a także czy Biblioteka Raczyńskich zakupuje książki z hurtowni, dużych sklepów internetowych lub z lokalnych księgarni.

W odpowiedzi Miasto przypomina, że w Poznaniu działa obecnie ponad 50 księgarni, z czego 20 należy do ponadregionalnych podmiotów sieciowych. Zgodnie z szacunkami z pierwszej połowy 2024 r. funkcjonuje także ok. 35 księgarni kameralnych, prowadzonych przez lokalnych przedsiębiorców, rzadko tworzących więcej niż 2 punkty pod tą samą marką.

Celem działań prowadzonych w Poznaniu jest rozwój czytelnictwa wśród mieszkańców, a wsparcie księgarstwa oraz promocja księgarń jako miejsc kontaktu z kulturą jest jednym z elementów tych działań, obok poszerzania sieci bibliotek publicznych i wspierania wydarzeń literackich. Należy jednak mieć na uwadze ograniczenia prawne, dotyczące zaangażowania samorządu w pomoc podmiotom gospodarczym.

Do tej pory zrealizowano już wiele projektów wspierających księgarnie. W latach 2021-2023 realizowano projekt "Fest Księgarnia", który najpierw pod postacią konkursu (plebiscytu czytelników), a następnie programu wsparcia wydarzeń popularyzował czytelnictwo w księgarniach. We współpracy z organizacjami pozarządowymi od lat realizowane jest zadanie "Poprawa jakości przestrzeni publicznej poprzez działania integrujące społeczność lokalną i wzbogacające życie kulturalne osiedli oraz centrum Poznania", w ramach którego wsparcie mogą uzyskać NGO powiązane z księgarniami. W ten sposób zrealizowano m.in. Festiwal Księgarń Kameralnych w 2022 r., a także projekty Fundacji Na Skrzydłach Książek, dzięki którym zorganizowano spotkania literackie w Księgarni Z Bajki na os. Przyjaźni oraz w Domu Bajek na Umultowie.

Programem promocji czytelnictwa i wsparcia podmiotów prowadzących księgarnie i antykwariaty, objętych jest obecnie łącznie 9 księgarń oraz antykwariatów. Spółka miejska ZKZL zawarła z nimi umowy najmu na preferencyjnych warunkach finansowych.

Wybór podmiotu dostarczającego książki w przypadku placówki publicznej, jaką jest Biblioteka Raczyńskich, wiąże się przede wszystkim z kwestiami ekonomicznymi oraz właściwym gospodarowaniem środkami publicznymi. Dlatego częściej książki kupuje w hurtowniach, gdzie ich dostępność jest większa, a warunki zakupu mogą być korzystniejsze. Nie wyklucza to jednak współpracy z lokalnymi księgarniami, z których również pozyskuje się tytuły, gdy ich dostępność na rynku jest niższa. W załączniku do odpowiedzi Biblioteka Raczyńskich potwierdza, że materiały biblioteczne kupuje w większości w hurtowniach, sporadycznie w antykwariatach. Podstawowym kryterium decyzji jest kryterium ekonomiczne. Ze względu na to, iż Biblioteka Raczyńskich oprócz Biblioteki Głównej posiada także 36 filii bibliotecznych, zakup taki pozwala na bardziej efektywne zarządzanie zasobami. Hurtownie dysponują szerszym asortymentem książek, od różnorodnych wydawnictw, umożliwiając zakup tytułów w jednym miejscu, bardzo często mają bezpośredni kontakt z wydawnictwami, dzięki czemu mogą zapewnić korzystniejsze warunki zakupu. Dla Biblioteki oznacza to możliwość wcześniejszego dostępu do nowości wydawniczych. Jest to także duże ułatwienie logistyczne.

Księgarnie detaliczne mają na półkach ograniczoną liczbę egzemplarzy, zwłaszcza w przypadku nowości lub rzadziej poszukiwanych tytułów zakup taki ograniczyłby szybki dostęp do nowości wydawniczych dla czytelników, którzy oczekują od biblioteki sprawnego i szybkiego działania. W szczególnych przypadkach Biblioteka Raczyńskich współpracuje z poznańskimi księgarniami, głównie w zakresie zakupu tytułów niedostępnych w hurtowniach, np. naukowych i niszowych.

oprac. red.