Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
Rewitalizacja - proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych, mający na celu wyprowadzenie terenu ze stanu kryzysowego i prowadzący do rozwoju, w tym do poprawy jakości życia lokalnej wspólnoty. Często pojęcie rewitalizacji mylone jest z pojęciami wchodzącymi w jego skład:
Rewaloryzacja - przywrócenie wartości, czyli remont lub modernizacja obiektów o szczególnej wartości zabytkowej. Wymaga to dodatkowych prac badawczych i realizacyjnych, mających na celu wyeksponowanie tych wartości zabytkowych.
Modernizacja - tj. remonty uzupełnione wprowadzeniem nowych, lepszych, sprawniejszych lub nawet dodatkowych elementów wyposażenia, podnoszących komfort.
Renowacja - pojęcie szczegółowe określające proces odnowienia, przywrócenia stanu poprzedniej świetności obiektu, przy tym nie ma znaczenia, czy obiekt ma wartość historyczną czy nie.
Konserwacja - zespół stałych i systematycznych działań mających na celu utrzymanie obiektu zabytkowego w dobrym stanie technicznym. Polega na zabezpieczaniu obiektów architektonicznych, całych zespołów urbanistycznych, zabytkowych parków itp., w celu zachowania ich wartości historycznych i architektonicznych. Konserwację przeprowadza się po dokładnym zinwentaryzowaniu obiektu oraz badań techniczno - naukowych mających na celu ustalenie stanu dzieła, zakresu prac, wybraniu odpowiedniej metody itp.
Adaptacja - przebudowa budynku lub zespołu obiektów w celu nadania innych niż dotąd funkcji użytkowych (np.: na cele gospodarcze, społeczne, kulturowe) lub przystosowanie istniejącego obiektu do nowych wymagań, bez zmiany jego funkcji (np.: wymiana instalacji, elementów konstrukcyjnych...). Adaptacja zachowuje wszystkie walory historyczne i architektoniczne istniejącej budowli.
Stan kryzysowy - zespół niepożądanych, destrukcyjnych procesów w sferze przestrzennej, społecznej i ekonomicznej, który spowodował trwałą degradację obszaru.
Lokalny Program Rewitalizacji (LPR) - wieloletni, interdyscyplinarny, zintegrowany program operacyjny bazujący na współpracy różnych podmiotów podczas przygotowania, opracowania i realizacji. Określenie prawidłowych kierunków działań w LPR, stanowi podstawę do pozyskania środków z funduszy europejskich w ramach ZPORR. W ramach LPR realizowane są projekty rewitalizacyjne.
Obszar programu rewitalizacji - teren, dla którego opracowuje się i realizuje program rewitalizacji, obejmujący całość lub część terenu znajdującego się w stanie kryzysowym. - Obszar programu rewitalizacji - teren, dla którego opracowuje się i realizuje program rewitalizacji, obejmujący całość lub część terenu znajdującego się w stanie kryzysowym.
Główne kryteria wyznaczania obszarów kryzysowych i obszarów rewitalizacji:
Wytyczne ZPORR dotyczące wyznaczania obszarów kryzysowych posługują się kryteriami unijnymi
Inicjatywy Wspólnotowej URBAN II. W ramach ZPORR wymaga się spełnienia przynajmniej jednego
z poniższych kryteriów:
stopa bezrobocia wyższa od średniej dla kraju,
wysoki poziom ubóstwa oraz trudne warunki mieszkaniowe,
wysoki poziom przestępczości,
niski poziom wykształcenia mieszkańców,
szczególnie zanieczyszczone środowisko,
niski poziom przedsiębiorczości,
wysoki poziom degradacji technicznej infrastruktury i budynków.
Pozostałe istotne kryteria, które powinny być wzięte pod uwagę to: duża ilość obiektów lub przestrzeni o wartościach kulturowych i historycznych lub objętych ochroną konserwatorską, obiekty lub przestrzenie stwarzające możliwości inwestycyjne, adaptacyjne.
Projekt rewitalizacji - realizowany na określonym terenie zespół przedsięwzięć, będących częścią programu rewitalizacji, w ramach których realizowane są zadania inwestycyjne, społeczne i ekonomiczne.
Obszar projektu rewitalizacji - część obszaru programu rewitalizacji obejmująca zwarty zespół nieruchomości, na której realizowany ma być jeden projekt rewitalizacji.
ZPORR - Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) jest jednym z siedmiu programów operacyjnych, które służą realizacji Narodowego Planu Rozwoju/Podstaw Wsparcia Wspólnoty na lata 2004-2006. ZPORR przewiduje możliwość realizacji bardzo szerokiego zakresu zadań, które mogą uzyskać dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach 4 priorytetów:
Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów.
Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach.
Rozwój lokalny.
Pomoc techniczna.
WRPO - Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 jest dokumentem określającym zasady podziału środków unijnych w województwie wielkopolskim, w okresie finansowania 2007-2013. W programie tym wyszczególniono VII Priorytetów, w tym Priorytet IV - Rewitalizacja obszarów problemowych. Priorytet ten określa m. in. typy projektów rewitalizacyjnych, mogacych otrzymać dofinansowanie unijne oraz potencjalnych beneficjentów tych środków.
Źródło:
Rewitalizacja, rehabilitacja, restrukturyzacja - odnowa Miast, pod red. Z. Ziobrowskiego, IGPiK oddział w Krakowie, Kraków 2000;
Podręcznik rewitalizacji - zasady, procedury i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji, Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, Warszawa 2003